Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ 

Τω αυτώ μηνί ΚΘ’, η Αποτομή της τιμίας Κεφαλής του Αγίου ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου.

Τέμνει Κεφαλήν χειρ μιαιφόνος ξίφει,
Του χείρα θέντος εις Κεφαλήν Κυρίου.

Εικάδα αμφ’ ενάτην Προδρόμου τάμεν αυχένα χαλκός.

Ούτος ο μέγας Πρόδρομος του Κυρίου, εμαρτυρήθη υπό του Δεσπότου Χριστού, ότι είναι μεγαλίτερος από όλους τους εκ γυναικός γεννηθέντας ανθρώπους, και περισσότερος από τους Προφήτας. Ούτος είναι οπού εσκίρτησεν εκ κοιλίας μητρός του, και εκήρυξε τον Χριστόν εις τους ζωντανούς ανθρώπους οπού ευρίσκοντο εν τη γη, και εις τας ψυχάς των αποθανόντων, οπού ευρίσκοντο εν τω Άδη. Ούτος λοιπόν ήτον υιός Ζαχαρίου του Αρχιερέως και Ελισάβετ, γεννηθείς εξ επαγγελίας του Αρχαγγέλου Γαβριήλ. Απεκεφαλίσθη δε σήμερον υπό του Ηρώδου Αντίπα, επειδή και ήλεγχεν αυτόν δια την παράνομον μίξιν της Ηρωδιάδος. Ούτος γαρ είναι ο μέγας Ιωάννης εκείνος, οπού ήτον ενδεδυμένος την αγιότητα από αυτήν την κοιλίαν της μητρός του. Ούτος είναι οπού είχεν εις την ψυχήν του εγκάτοικον την παρθενίαν και καθαρότητα, και οπού ηγάπησεν εγκαρδίως την σωφροσύνην. Ούτος είναι οπού ήσκησε την νηστείαν και ατροφίαν, και εχώρισε τον εαυτόν του από κάθε συναναστροφήν ανθρώπων. Ούτος είναι οπού εκατοίκησεν εις την έρημον, και συναναστρέφετο με τα άγρια θηρία, και εσκεπάζετο από τας τρίχας της καμήλου, και έζωνε την μέσην του με ζώνην δερματίνην. Ούτος είναι, οπού είχε την τροφήν του ετοίμην και αυτοσχέδιον ωσάν τα πετεινά, και οπού ηξιώθη να υπερβή τους όρους της φύσεως, και να βαπτίση τον καθαρόν και αμόλυντον Χριστόν, τον πάσης επέκεινα φύσεως. Αυτός λέγω ο τοσούτος και τηλικούτος Άγιος, επειδή εμελέτα πάντοτε τον Νόμον του Θεού, δια τούτο και όλα του κόσμου τα πράγματα τα ενόμιζε δεύτερα και κατώτερα από την φύλαξιν του θεϊκού αυτού νόμου.

Ο Ηρώδης λοιπόν τετράρχης ων της Ιουδαίας, με το να ήτον πολλά ασελγής και ακόλαστος, επήρε γυναίκα Φιλίππου του αδελφού του, εις καιρόν οπού αυτός ο αδελφός του εζούσεν ακόμη, και εις καιρόν οπού εκείνος είχε θυγατέρα με την Ηρωδιάδα. Τα οποία και τα δύω ήτον πράγματα εναντία του θείου Νόμου. Όθεν ο μέγας Πρόδρομος κινηθείς από ζήλον ένθεον, και αρματωθείς με τα άρματα της αληθείας, έλεγε προς τον ασελγή βασιλέα. Δεν είναι συγχωρημένον εις εσέ, να έχης την γυναίκα του αδελφού σου. Τούτον δε τον ελεγμόν μη υποφέρωντας ο Ηρώδης, έδεσε τον χαριτώνυμον Ιωάννην, και έβαλεν αυτόν εις φυλακήν (1), παρακινούμενος εις ταύτα από την ακόλαστον μοιχαλίδα την Ηρωδιάδα. Εις καιρόν δε οπού εωρτάζετο από τον Ηρώδην και τους αυτού άρχοντας, η ημέρα κατά την οποίαν εγεννήθη, εσυγκροτήθη τράπεζα πλουσία, και συμπόσιον φιλήδονον, το οποίον εξεκύλισε τον Ηρώδην εις μέθην και αφροσύνην. Τότε ήλθε και η θυγάτηρ της Ηρωδιάδος, και εχόρευσεν έμπροσθεν του βασιλέως. Όθεν μισθός εδόθη εις αυτήν δια τον άσεμνόν της χορόν, ο φόνος, φευ! του μεγάλου Προφήτου. Παρευθύς λοιπόν εφέρθη εις το μέσον της τραπέζης επάνω εις τζανάκι, η Προδρομική Κεφαλή του Δικαίου, στάζουσα ακόμη από τα αίματα, και σιωπηλώς ελέγχουσα τον Ηρώδην, ήτις εδόθη εις την ακόλαστον και μοιχαλίδα γυναίκα. Εγίνοντο δε ταύτα εις την Σεβαστούπολιν, ήτις απέχει από την Ιερουσαλήμ μιας ημέρας διάστημα, όπου και ο μετά τον Ηρώδην βασιλεύσας τετράρχης, έκτισε τα βασιλικά του παλάτια, και το ρηθέν προφητοκτόνον ετελέσθη συμπόσιον. Εκεί δε και το πάντιμον και άγιον Σώμα του μεγάλου Προδρόμου εκηδεύθη από τους ιδίους του μαθητάς, και εβάλθη εις τον τάφον ευλαβώς και εντίμως. Τελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εις τον Προφητικόν του Ναόν, τον ευρισκόμενον εις τόπον καλούμενον Φορακίου (2). (Όρα εις τον Νέον Θησαυρόν, και εις την Σάλπιγγα.)

(1) Σημείωσαι, ότι κατά τον Ιώσηπον, Αρχαιολογίας βιβλ. ιη’, κεφ. ζ’, ο τίμιος Πρόδρομος εφυλακώθη εις το φρούριον το καλούμενον Μαχαιρούς. Αγκαλά και άλλοι υπολαμβάνουσιν, ότι αλλαχού έγινεν η φυλάκωσις του Ιωάννου. Επειδή η εν τη Περαία Μαχαιρούς αύτη, τότε ήτον υποκειμένη εις τον Αρέταν βασιλέα της Αραβίας, όστις ήτον πενθερός του Ηρώδου. Τούτου γαρ την θυγατέρα, νόμιμον έχων γυναίκα ο Ηρώδης, απέβαλεν αυτήν, και επήρε την γυναίκα Φιλίππου του αδελφού του. Μερικοί δε λέγουσιν, ότι κατά τας αρχάς του Ιαννουαρίου μηνός παρεδόθη ο Ιωάννης εις τον Ηρώδην, εν τω τριακοστώ πρώτω έτει του Κυρίου.

Και τούτο δε προσημειούμεν ενταύθα, ότι κατά το τεσσαρακοστόν έτος από Χριστού, εξωρίσθη ο Ηρώδης ούτος (όστις ήτον θείος του βασιλέως Αγρίππα του των Ιουδαίων βασιλεύοντος) από τον αυτοκράτορα της Ρώμης Καλλιγούλαν, ομού με την μοιχαλίδα Ηρωδιάδα, εις το Λούγδουνον της Γαλλίας, ήτοι εις το νυν λεγόμενον Λιον, και από εκεί εις την Ισπανίαν. Εκεί δε όντες εξωρισμένοι, απωλέσθησαν και οι δύω, ως γράφει ο Ιώσηπος, βιβλ. ιη’ της Αρχαιολογίας, κεφ. ιη’ και ιθ’, και βιβλίω β’, κεφ. ις’ περί αλώσεως, και ο Ευσέβιος, Εκκλησιαστική Ιστορία, βιβλ. β’, κεφ. δ’.

Ο δε Γεώργιος Σύγγελος προσθέττει εν τη Χρονολογία, ότι και την θυγατέρα της Ηρωδιάδος Σαλώμην καλουμένην, την χορεύσασαν άσεμνα, ταύτην λέγω κατέπιεν η γη ζωντανήν. Τον δε τρόπον με τον οποίον αύτη απώλετο, διηγείται Νικηφόρος ο Κάλλιστος, βιβλ. α’ της Εκκλησιαστικής Ιστορίας. Λέγει γαρ ούτος, ότι ταύτης διαβαινούσης από ένα ποταμόν παγωμένον, εσχίσθη ο πάγος υποκάτω εις τα ποδάριά της· και το μεν σώμα της κατεβυθίσθη, η δε κεφαλή της εκόπη από τον πάγον. Και καθώς αυτή έγινεν αιτία και απεκεφαλίσθη ο τίμιος Πρόδρομος, έτζι παρομοίως και η του Θεού δικαία κρίσις απεκεφάλισεν αυτήν. Αυτά τα ίδια διηγείται και ο Μεταφραστής. (Όρα εις την Εκατονταετηρίδα.)

(2) Σημείωσαι πρώτον, ότι ο Ιωήλ ιστορεί εις το Χρονικόν του, ότι Νικηφόρος ο Φωκάς έφερεν εις το Βυζάντιον μέρος τι του ιματίου του Βαπτιστού, όπερ εύρεν εν Βερροία της Συρίας, και βόστρυχον, ήτοι πλεξούδαν των τριχών αυτού πεπιλημένην αίματι, και προς τούτοις ολκόν του τιμίου σώματος και αίματος αυτού (σελ. 1152 της Δωδεκαβίβλου). Αγκαλά δε και το λείψανον του Βαπτιστού έκαυσεν εις την Σεβάστειαν Ιουλιανός ο παραβάτης, εις πολλούς όμως τόπους φαίνονται των λειψάνων αυτού μέρη. Όθεν και ο Θεοφάνης ιστορεί, ότι επί Αρκαδίου έφερον τα λείψανα του Προδρόμου εις την Αλεξάνδρειαν, και ίσως εφύλαξαν ταύτα τινές Χριστιανοί. Η σεβασμία όμως κάρα αυτού εφυλάχθη, και ευρέθη σώα, περί ης όρα εις την πρώτην εύρεσιν αυτής την εορταζομένην κατά την εικοστήν τετάρτην Φευρουαρίου.

Σημείωσαι δεύτερον, ότι Ιωσήφ τις από της Γκιουρτζίας το γένος Παρατασφίλης, εν έτει ͵αχοε’ [1675], ερχόμενος εις το Βυζάντιον, ίνα εκείθεν υπάγη εις Ιερουσαλήμ, εμβήκεν εις καΐκιον λαζικόν, είχε δε εικόνα του Προδρόμου κεκοσμημένην ήτις ήτον εσκαμμένη όπισθεν, και είχεν εν αυτή τον λάρυγγα του Προδρόμου. Επνίγη όμως εγγύς του Κυτώρου το καΐκιον μετά του Ιωσήφ και των ανθρώπων και της εικόνος (σελ. 267 της Δωδεκαβίβλου).

Λόγους δε πανηγυρικούς έχουσιν εις την Αποτομήν, ο Χρυσόστομος, ου η αρχή· «Ώσπερ τις ανήρ φιλέρημος». Του αυτού εις την αυτήν, ου η αρχή· «Πάλιν Ηρωδιάς μαίνεται». Θεόδωρος Στουδίτης, ου η αρχή· «Φαεινή και θεοχαρής η ημέρα». Ανδρέας ο Κρήτης, ου η αρχή· «Πηδά και γήρας». Γρηγόριος ο Παλαμάς, ου η αρχή· «Ει τίμιος ο θάνατος των Οσίων αυτού». (Σώζονται εν τη Ιερά Λαύρα, εν τη Μονή του Βατοπαιδίου, εν τη των Ιβήρων, και εν τη του Διονυσίου.) Εν δε τη Λαύρα και τη των Ιβήρων σώζονται και άλλοι λόγοι εις την εορτήν ταύτην, πάντες το επαινετόν έχοντες· ων εις εστι και ο αρχόμενος ούτω· «Ιωάννην το μέγα κλέος της οικουμένης», όστις διαλαμβάνει περί της συλλήψεως, γεννήσεως, και ανατροφής του Προδρόμου· περί ου προείπομεν και εις το Γενέσιον του Προδρόμου. Αλλά και Θεόδωρος ο καλούμενος πτωχός Πρόδρομος λόγον γλαφυρόν έχει εις την αυτήν εορτήν, ου η αρχή· «Καλώς εφήρμοσεν η τάξις την του Προδρόμου τελείωσιν». (Σώζεται εν τινι Κελλίω Κουτλουμουσιανώ του Προδρόμου άνω των Καρεών.)

*

Τη αυτή ημέρα μνήμη της Οσίας Θεοδώρας της εν Θεσσαλονίκη, της εξ Αιγίνης καταγομένης (3).

Φθαρτόν λιπούσα η Θεοδώρα βίον,
Άφθαρτον εύρεν οικίαν εν τω Πόλω.

(3) Τον κατά πλάτος Βίον αυτής όρα εις την Καλοκαιρινήν. Ο δε ελληνικός αυτής Βίος σώζεται εν τη Ιερά Μονή των Ιβήρων και εν άλλαις, ου η αρχή· «Πολλούς και ψυχωφελείς και θαυμαστούς τόπους».

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ ΚΘ΄, ἡ Ἀποτομὴ τῆς τιμίας Κεφαλῆς τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου.

Τέμνει Κεφαλὴν χεὶρ μιαιφόνος ξίφει,
Τοῦ χεῖρα θέντος εἰς Κεφαλὴν Κυρίου.

Εἰκάδα ἀμφ’ ἐνάτην Προδρόμου τάμεν αὐχένα χαλκός.

Οὗτος ὁ μέγας Πρόδρομος τοῦ Κυρίου, ἐμαρτυρήθη ὑπὸ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ὅτι εἶναι μεγαλίτερος ἀπὸ ὅλους τοὺς ἐκ γυναικὸς γεννηθέντας ἀνθρώπους, καὶ περισσότερος ἀπὸ τοὺς Προφήτας. Οὗτος εἶναι ὁποῦ ἐσκίρτησεν ἐκ κοιλίας μητρός του, καὶ ἐκήρυξε τὸν Χριστὸν εἰς τοὺς ζωντανοὺς ἀνθρώπους ὁποῦ εὑρίσκοντο ἐν τῇ γῇ, καὶ εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ἀποθανόντων, ὁποῦ εὑρίσκοντο ἐν τῷ ᾍδῃ. Οὗτος λοιπὸν ἦτον υἱὸς Ζαχαρίου τοῦ Ἀρχιερέως καὶ Ἐλισάβετ, γεννηθεὶς ἐξ ἐπαγγελίας τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ. Ἀπεκεφαλίσθη δὲ σήμερον ὑπὸ τοῦ Ἡρώδου Ἀντίπα, ἐπειδὴ καὶ ἤλεγχεν αὐτὸν διὰ τὴν παράνομον μίξιν τῆς Ἡρωδιάδος. Οὗτος γὰρ εἶναι ὁ μέγας Ἰωάννης ἐκεῖνος, ὁποῦ ἦτον ἐνδεδυμένος τὴν ἁγιότητα ἀπὸ αὐτὴν τὴν κοιλίαν τῆς μητρός του. Οὗτος εἶναι ὁποῦ εἶχεν εἰς τὴν ψυχήν του ἐγκάτοικον τὴν παρθενίαν καὶ καθαρότητα, καὶ ὁποῦ ἠγάπησεν ἐγκαρδίως τὴν σωφροσύνην. Οὗτος εἶναι ὁποῦ ἤσκησε τὴν νηστείαν καὶ ἀτροφίαν, καὶ ἐχώρισε τὸν ἑαυτόν του ἀπὸ κάθε συναναστροφὴν ἀνθρώπων. Οὗτος εἶναι ὁποῦ ἐκατοίκησεν εἰς τὴν ἔρημον, καὶ συναναστρέφετο μὲ τὰ ἄγρια θηρία, καὶ ἐσκεπάζετο ἀπὸ τὰς τρίχας τῆς καμήλου, καὶ ἔζωνε τὴν μέσην του μὲ ζώνην δερματίνην. Οὗτος εἶναι, ὁποῦ εἶχε τὴν τροφήν του ἑτοίμην καὶ αὐτοσχέδιον ὡσὰν τὰ πετεινά, καὶ ὁποῦ ἠξιώθη νὰ ὑπερβῇ τοὺς ὅρους τῆς φύσεως, καὶ νὰ βαπτίσῃ τὸν καθαρὸν καὶ ἀμόλυντον Χριστόν, τὸν πάσης ἐπέκεινα φύσεως. Αὐτὸς λέγω ὁ τοσοῦτος καὶ τηλικοῦτος Ἅγιος, ἐπειδὴ ἐμελέτα πάντοτε τὸν Νόμον τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο καὶ ὅλα τοῦ κόσμου τὰ πράγματα τὰ ἐνόμιζε δεύτερα καὶ κατώτερα ἀπὸ τὴν φύλαξιν τοῦ θεϊκοῦ αὐτοῦ νόμου.

Ὁ Ἡρώδης λοιπὸν τετράρχης ὢν τῆς Ἰουδαίας, μὲ τὸ νὰ ἦτον πολλὰ ἀσελγὴς καὶ ἀκόλαστος, ἐπῆρε γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ του, εἰς καιρὸν ὁποῦ αὐτὸς ὁ ἀδελφός του ἐζοῦσεν ἀκόμη, καὶ εἰς καιρὸν ὁποῦ ἐκεῖνος εἶχε θυγατέρα μὲ τὴν Ἡρωδιάδα. Τὰ ὁποῖα καὶ τὰ δύω ἦτον πράγματα ἐναντία τοῦ θείου Νόμου. Ὅθεν ὁ μέγας Πρόδρομος κινηθεὶς ἀπὸ ζῆλον ἔνθεον, καὶ ἁρματωθεὶς μὲ τὰ ἅρματα τῆς ἀληθείας, ἔλεγε πρὸς τὸν ἀσελγῆ βασιλέα. Δὲν εἶναι συγχωρημένον εἰς ἐσέ, νὰ ἔχῃς τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου. Τοῦτον δὲ τὸν ἐλεγμὸν μὴ ὑποφέρωντας ὁ Ἡρώδης, ἔδεσε τὸν χαριτώνυμον Ἰωάννην, καὶ ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακήν (1), παρακινούμενος εἰς ταῦτα ἀπὸ τὴν ἀκόλαστον μοιχαλίδα τὴν Ἡρωδιάδα. Εἰς καιρὸν δὲ ὁποῦ ἑωρτάζετο ἀπὸ τὸν Ἡρώδην καὶ τοὺς αὐτοῦ ἄρχοντας, ἡ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποίαν ἐγεννήθη, ἐσυγκροτήθη τράπεζα πλουσία, καὶ συμπόσιον φιλήδονον, τὸ ὁποῖον ἐξεκύλισε τὸν Ἡρώδην εἰς μέθην καὶ ἀφροσύνην. Τότε ἦλθε καὶ ἡ θυγάτηρ τῆς Ἡρωδιάδος, καὶ ἐχόρευσεν ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως. Ὅθεν μισθὸς ἐδόθη εἰς αὐτὴν διὰ τὸν ἄσεμνόν της χορόν, ὁ φόνος, φεῦ! τοῦ μεγάλου Προφήτου. Παρευθὺς λοιπὸν ἐφέρθη εἰς τὸ μέσον τῆς τραπέζης ἐπάνω εἰς τζανάκι, ἡ Προδρομικὴ Κεφαλὴ τοῦ Δικαίου, στάζουσα ἀκόμη ἀπὸ τὰ αἵματα, καὶ σιωπηλῶς ἐλέγχουσα τὸν Ἡρώδην, ἥτις ἐδόθη εἰς τὴν ἀκόλαστον καὶ μοιχαλίδα γυναῖκα. Ἐγίνοντο δὲ ταῦτα εἰς τὴν Σεβαστούπολιν, ἥτις ἀπέχει ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ μιᾶς ἡμέρας διάστημα, ὅπου καὶ ὁ μετὰ τὸν Ἡρώδην βασιλεύσας τετράρχης, ἔκτισε τὰ βασιλικά του παλάτια, καὶ τὸ ῥηθὲν προφητοκτόνον ἐτελέσθη συμπόσιον. Ἐκεῖ δὲ καὶ τὸ πάντιμον καὶ ἅγιον Σῶμα τοῦ μεγάλου Προδρόμου ἐκηδεύθη ἀπὸ τοὺς ἰδίους του μαθητάς, καὶ ἐβάλθη εἰς τὸν τάφον εὐλαβῶς καὶ ἐντίμως. Τελεῖται δὲ ἡ αὐτοῦ Σύναξις καὶ ἑορτὴ εἰς τὸν Προφητικόν του Ναόν, τὸν εὑρισκόμενον εἰς τόπον καλούμενον Φορακίου (2). (Ὅρα εἰς τὸν Νέον Θησαυρόν, καὶ εἰς τὴν Σάλπιγγα.)

(1) Σημείωσαι, ὅτι κατὰ τὸν Ἰώσηπον, Ἀρχαιολογίας βιβλ. ιη΄, κεφ. ζ΄, ὁ τίμιος Πρόδρομος ἐφυλακώθη εἰς τὸ φρούριον τὸ καλούμενον Μαχαιρούς. Ἀγκαλὰ καὶ ἄλλοι ὑπολαμβάνουσιν, ὅτι ἀλλαχοῦ ἔγινεν ἡ φυλάκωσις τοῦ Ἰωάννου. Ἐπειδὴ ἡ ἐν τῇ Περαίᾳ Μαχαιροὺς αὕτη, τότε ἦτον ὑποκειμένη εἰς τὸν Ἀρέταν βασιλέα τῆς Ἀραβίας, ὅστις ἦτον πενθερὸς τοῦ Ἡρώδου. Τούτου γὰρ τὴν θυγατέρα, νόμιμον ἔχων γυναῖκα ὁ Ἡρώδης, ἀπέβαλεν αὐτήν, καὶ ἐπῆρε τὴν γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ του. Μερικοὶ δὲ λέγουσιν, ὅτι κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ Ἰαννουαρίου μηνὸς παρεδόθη ὁ Ἰωάννης εἰς τὸν Ἡρώδην, ἐν τῷ τριακοστῷ πρώτῳ ἔτει τοῦ Κυρίου.

Καὶ τοῦτο δὲ προσημειοῦμεν ἐνταῦθα, ὅτι κατὰ τὸ τεσσαρακοστὸν ἔτος ἀπὸ Χριστοῦ, ἐξωρίσθη ὁ Ἡρώδης οὗτος (ὅστις ἦτον θεῖος τοῦ βασιλέως Ἀγρίππα τοῦ τῶν Ἰουδαίων βασιλεύοντος) ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα τῆς Ῥώμης Καλλιγούλαν, ὁμοῦ μὲ τὴν μοιχαλίδα Ἡρωδιάδα, εἰς τὸ Λούγδουνον τῆς Γαλλίας, ἤτοι εἰς τὸ νῦν λεγόμενον Λιόν, καὶ ἀπὸ ἐκεῖ εἰς τὴν Ἱσπανίαν. Ἐκεῖ δὲ ὄντες ἐξωρισμένοι, ἀπωλέσθησαν καὶ οἱ δύω, ὡς γράφει ὁ Ἰώσηπος, βιβλ. ιη΄ τῆς Ἀρχαιολογίας, κεφ. ιη΄ καὶ ιθ΄, καὶ βιβλίῳ β΄, κεφ. ις΄ περὶ ἁλώσεως, καὶ ὁ Εὐσέβιος, Ἐκκλησιαστικῇ Ἱστορίᾳ, βιβλ. β΄, κεφ. δ΄.

Ὁ δὲ Γεώργιος Σύγγελος προσθέττει ἐν τῇ Χρονολογίᾳ, ὅτι καὶ τὴν θυγατέρα τῆς Ἡρωδιάδος Σαλώμην καλουμένην, τὴν χορεύσασαν ἄσεμνα, ταύτην λέγω κατέπιεν ἡ γῆ ζωντανήν. Τὸν δὲ τρόπον μὲ τὸν ὁποῖον αὕτη ἀπώλετο, διηγεῖται Νικηφόρος ὁ Κάλλιστος, βιβλ. α΄ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας. Λέγει γὰρ οὗτος, ὅτι ταύτης διαβαινούσης ἀπὸ ἕνα ποταμὸν παγωμένον, ἐσχίσθη ὁ πάγος ὑποκάτω εἰς τὰ ποδάριά της· καὶ τὸ μὲν σῶμά της κατεβυθίσθη, ἡ δὲ κεφαλή της ἐκόπη ἀπὸ τὸν πάγον. Καὶ καθὼς αὐτὴ ἔγινεν αἰτία καὶ ἀπεκεφαλίσθη ὁ τίμιος Πρόδρομος, ἔτζι παρομοίως καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ δικαία κρίσις ἀπεκεφάλισεν αὐτήν. Αὐτὰ τὰ ἴδια διηγεῖται καὶ ὁ Μεταφραστής. (Ὅρα εἰς τὴν Ἑκατονταετηρίδα.)

(2) Σημείωσαι πρῶτον, ὅτι ὁ Ἰωὴλ ἱστορεῖ εἰς τὸ Χρονικόν του, ὅτι Νικηφόρος ὁ Φωκᾶς ἔφερεν εἰς τὸ Βυζάντιον μέρος τι τοῦ ἱματίου τοῦ Βαπτιστοῦ, ὅπερ εὗρεν ἐν Βερροίᾳ τῆς Συρίας, καὶ βόστρυχον, ἤτοι πλεξοῦδαν τῶν τριχῶν αὐτοῦ πεπιλημένην αἵματι, καὶ πρὸς τούτοις ὁλκὸν τοῦ τιμίου σώματος καὶ αἵματος αὐτοῦ (σελ. 1152 τῆς Δωδεκαβίβλου). Ἀγκαλὰ δὲ καὶ τὸ λείψανον τοῦ Βαπτιστοῦ ἔκαυσεν εἰς τὴν Σεβάστειαν Ἰουλιανὸς ὁ παραβάτης, εἰς πολλοὺς ὅμως τόπους φαίνονται τῶν λειψάνων αὐτοῦ μέρη. Ὅθεν καὶ ὁ Θεοφάνης ἱστορεῖ, ὅτι ἐπὶ Ἀρκαδίου ἔφερον τὰ λείψανα τοῦ Προδρόμου εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, καὶ ἴσως ἐφύλαξαν ταῦτά τινες Χριστιανοί. Ἡ σεβασμία ὅμως κάρα αὐτοῦ ἐφυλάχθη, καὶ εὑρέθη σῶα, περὶ ἧς ὅρα εἰς τὴν πρώτην εὕρεσιν αὐτῆς τὴν ἑορταζομένην κατὰ τὴν εἰκοστὴν τετάρτην Φευρουαρίου.

Σημείωσαι δεύτερον, ὅτι Ἰωσήφ τις ἀπὸ τῆς Γκιουρτζίας τὸ γένος Παρατασφίλης, ἐν ἔτει ͵αχοε΄ [1675], ἐρχόμενος εἰς τὸ Βυζάντιον, ἵνα ἐκεῖθεν ὑπάγῃ εἰς Ἱερουσαλήμ, ἐμβῆκεν εἰς καΐκιον λαζικόν, εἶχε δὲ εἰκόνα τοῦ Προδρόμου κεκοσμημένην ἥτις ἦτον ἐσκαμμένη ὄπισθεν, καὶ εἶχεν ἐν αὐτῇ τὸν λάρυγγα τοῦ Προδρόμου. Ἐπνίγη ὅμως ἐγγὺς τοῦ Κυτώρου τὸ καΐκιον μετὰ τοῦ Ἰωσὴφ καὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῆς εἰκόνος (σελ. 267 τῆς Δωδεκαβίβλου).

Λόγους δὲ πανηγυρικοὺς ἔχουσιν εἰς τὴν Ἀποτομήν, ὁ Χρυσόστομος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὥσπερ τις ἀνὴρ φιλέρημος». Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὴν αὐτήν, οὗ ἡ ἀρχή· «Πάλιν Ἡρωδιὰς μαίνεται». Θεόδωρος Στουδίτης, οὗ ἡ ἀρχή· «Φαεινὴ καὶ θεοχαρὴς ἡ ἡμέρα». Ἀνδρέας ὁ Κρήτης, οὗ ἡ ἀρχή· «Πηδᾷ καὶ γῆρας». Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, οὗ ἡ ἀρχή· «Εἰ τίμιος ὁ θάνατος τῶν Ὁσίων αὐτοῦ». (Σῴζονται ἐν τῇ Ἱερᾷ Λαύρᾳ, ἐν τῇ Μονῇ τοῦ Βατοπαιδίου, ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων, καὶ ἐν τῇ τοῦ Διονυσίου.) Ἐν δὲ τῇ Λαύρᾳ καὶ τῇ τῶν Ἰβήρων σῴζονται καὶ ἄλλοι λόγοι εἰς τὴν ἑορτὴν ταύτην, πᾶντες τὸ ἐπαινετὸν ἔχοντες· ὧν εἷς ἐστι καὶ ὁ ἀρχόμενος οὕτω· «Ἰωάννην τὸ μέγα κλέος τῆς οἰκουμένης», ὅστις διαλαμβάνει περὶ τῆς συλλήψεως, γεννήσεως, καὶ ἀνατροφῆς τοῦ Προδρόμου· περὶ οὗ προείπομεν καὶ εἰς τὸ Γενέσιον τοῦ Προδρόμου. Ἀλλὰ καὶ Θεόδωρος ὁ καλούμενος πτωχὸς Πρόδρομος λόγον γλαφυρὸν ἔχει εἰς τὴν αὐτὴν ἑορτήν, οὗ ἡ ἀρχή· «Καλῶς ἐφήρμοσεν ἡ τάξις τὴν τοῦ Προδρόμου τελείωσιν». (Σῴζεται ἔν τινι Κελλίῳ Κουτλουμουσιανῷ τοῦ Προδρόμου ἄνω τῶν Καρεῶν.)

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῆς Ὁσίας Θεοδώρας τῆς ἐν Θεσσαλονίκῃ, τῆς ἐξ Αἰγίνης καταγομένης (3).

Φθαρτὸν λιποῦσα ἡ Θεοδώρα βίον,
Ἄφθαρτον εὗρεν οἰκίαν ἐν τῷ Πόλῳ.

(3) Τὸν κατὰ πλάτος Βίον αὐτῆς ὅρα εἰς τὴν Καλοκαιρινήν. Ὁ δὲ ἑλληνικὸς αὐτῆς Βίος σῴζεται ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις, οὗ ἡ ἀρχή· «Πολλοὺς καὶ ψυχωφελεῖς καὶ θαυμαστοὺς τόπους».

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Γ’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Η Αποτομή της τιμίας Κεφαλής του Αγίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου· Θεοδώρας της εν Θεσσαλονίκη