Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί ΚΓ’, μνήμη του Αγίου ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου (1).

Εχθρούς ο τέμνων Γεώργιος εν μάχαις,
Εκών παρ’ εχθρού τέμνεται δια ξίφους.

Ήρε Γεωργίου τρίτη εικάδι αυχένα χαλκός.

Ούτος ο ένδοξος και θαυμαστός και μέγας Μάρτυς του Χριστού Γεώργιος, ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Διοκλητιανού εν έτει σϞς’ [296], καταγόμενος από την χώραν των Καππαδοκών, εκ γένους λαμπρού και επιφανούς. Ο οποίος, πρότερον μεν έλαμψεν εις την τάξιν των τριβούνων, ύστερον δε όταν έμελλε να μαρτυρήση, ήτον κόμης κατά το αξίωμα (ήτοι έπαρχος, ή ηγεμών, ή και στρατηλάτης). Όταν δε ο ασεβής Διοκλητιανός εκίνησε διωγμόν κατά των Χριστιανών, και προσταγήν βασιλικήν εξέδωκεν, ότι όσοι μεν Χριστιανοί αρνούνται τον Χριστόν, αυτοί να αξιόνωνται τιμών βασιλικών, όσοι δε δεν πείθονται να τον αρνηθούν, αυτοί να λαμβάνουν ζημίαν τον θάνατον. Όταν λέγω ταύτην την άθεον προσταγήν ο βασιλεύς έγραψε, τότε ο μέγας Γεώργιος παρών ευρεθείς, ανεκήρυξε τον εαυτόν του Χριστιανόν, και την των ειδώλων πλάνην ήλεγξε και ασθένειαν, περιγελών εκείνους οπού πιστεύουσιν εις αυτά. Επειδή δε, ούτε εις τας κολακείας και τας πολλάς υποσχέσεις του τυράννου επείσθη ο Άγιος, ούτε εις τας φοβέρας και απειλάς του, αλλά όλα τα εκαταφρόνησε, τούτου χάριν, πρώτον μεν εκτύπησαν αυτόν εις την κοιλίαν με το κοντάρι. Το δε κοντάρι, εκτύπησε μεν εις την σάρκα του Αγίου τόσον, οπού έτρεξεν εκείθεν αίμα πολύ, η δε μύτη του κονταρίου εγύρισεν οπίσω, όθεν και εφυλάχθη ο Άγιος αβλαβής. Έπειτα έδεσαν αυτόν εις ένα τροχόν, ο οποίος είχε τριγύρω εμπηγμένα σίδηρα κοπτερά, έπειτα άφησαν τον τροχόν να κυλίση εις ένα κατηφορικόν τόπον: τούτου χάριν το σώμα του Μάρτυρος κατεκόπη εις πολλά κομμάτια, κατεστάθη όμως πάλιν υγιές με επιστασίαν θείου Αγγέλου.

Όθεν επαραστάθη ο Άγιος εις τον Διοκλητιανόν και συγκάθεδρόν του Μαγνέντιον, οι οποίοι έτυχε τότε να θυσιάζουν εις τα είδωλα, και επειδή εφάνη σώος και αβλαβής από τοιαύτην φοβεράν βάσανον, δια τούτο πολλούς Έλληνας ετράβιξεν εις την πίστιν του Χριστού, οίτινες κατά προσταγήν του βασιλέως ευθύς απεκεφαλίσθησαν. Τότε και η βασίλισσα Αλεξάνδρα επρόστρεξεν εις την πίστιν του Χριστού, και έμπροσθεν του ανδρός της Διοκλητιανού, ωμολόγησε τον Χριστόν Θεόν αληθινόν (2). Επίστευσαν δε και άλλοι πολλοί εις τον Χριστόν, με το να είδον τον Άγιον να βαλθή μεν εις τον λάκκον του ασβέστου, να μείνη δε από αυτόν αβλαβής. Μετά ταύτα εκάρφωσαν εις τους πόδας του Αγίου υποδήματα σιδηρά, και τον ανάγκαζον δια να τρέχη. Είτα έδειραν αυτόν άσπλαγχνα με ξηρά νεύρα βοδίων. Ο δε Μαγνέντιος εζήτησε να κάμη σημείον ο Άγιος, και να αναστήση ένα νεκρόν, ο οποίος προ πολλών χρόνων απέθανε και ενταφιάσθη εις ένα τάφον, ευρισκόμενον εκεί έμπροσθέν του. Όθεν επροσευχήθη ο Άγιος επάνω εις την πλάκα του τάφου του. Και, ω του θαύματος! ανέστη ο νεκρός, όστις προσκυνήσας τον Άγιον, εδόξασε την θεότητα και δύναμιν του Χριστού. Ερώτησε δε αυτόν ο βασιλεύς, ποίος είναι, και πότε απέθανεν. Ο δε νεκρός απεκρίθη, ότι είναι από τους ανθρώπους οπού έζουν προ του να έλθη ο Χριστός, ήτοι προ τριακοσίων χρόνων και επέκεινα, και ότι δια την πλάνην οπού είχεν εις τα είδωλα, κατεκαίετο εις το πυρ τόσους χρόνους.

Τούτο δε το θαύμα βλέποντες πολλοί Έλληνες, επίστευσαν εις τον Χριστόν, και με μίαν φωνήν εδόξαζον τον Θεόν. Μαζί δε με αυτούς ήτον και ο γεωργός Γλυκέριος, του οποίου το νεκρόν βόδι ανάστησεν ο Άγιος, ο οποίος επειδή εστερεώθη εις την πίστιν του Χριστού από το τοιούτον θαύμα, κατεκόπη με τα σπαθία υπό των απίστων, και έλαβεν ο αοίδιμος του μαρτυρίου τον στέφανον. Κοντά δε εις τους ειρημένους, και άλλοι πολλοί επίστευσαν εις τον Χριστόν, όταν είδον, πως ο Άγιος εμβαίνωντας μέσα εις τον ναόν των ειδώλων, επρόσταξεν ένα είδωλον να ειπή, εάν ο Χριστός ήναι Θεός, και εάν πρέπη να προσκυνούμεν αυτόν. Τότε γαρ ο δαίμων, οπού εκατοίκει μέσα εις το είδωλον, θρηνώντας και βιαζόμενος απεκρίθη, ότι ο Χριστός είναι μόνος Θεός. Όθεν δια τον λόγον τούτον εταράχθησαν όλα τα είδωλα, και έπεσον εις την γην και εσυντρίφθησαν. Οι δε λατρευταί των δαιμόνων, μη ημπορούντες πλέον να υποφέρουν, επίασαν τον Άγιον και έφερον αυτόν εις τον βασιλέα, ζητούντες ογλίγωρα να δώση την κατ’ αυτού απόφασιν. Ο δε βασιλεύς επρόσταξε να αποκεφαλισθή ο Άγιος, ομού και η βασίλισσα Αλεξάνδρα. Και ο μεν Άγιος απεκεφαλίσθη, η δε Αγία Αλεξάνδρα προσευχηθείσα εις την φυλακήν, παρέδωκε την ψυχήν της εις χείρας Θεού. Τελείται δε η του Αγίου Σύναξις εις τον αγιώτατον Ναόν αυτού, τον ευρισκόμενον εις τόπον λεγόμενον Δεύτερον. (Τον κατά πλάτος Βίον του Αγίου όρα εις τον πεζογράφον Δαμασκηνόν. Τον δε ελληνικόν αυτού Βίον συνέγραψεν ο Μεταφραστής, ου η αρχή· «Διοκλητιανός ο Ρωμαίων αυτοκράτωρ» (ευρίσκεται εν τη Λαύρα, εν τη Ιερά Μονή των Ιβήρων και εν άλλαις), εν δε τη Μεγίστη Λαύρα ευρίσκεται και άλλο τούτου Μαρτύριον, ου η αρχή· «Η μεν του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού προαιώνιος Βασιλεία».)

(1) Σημειούμεν εδώ δια τους φιλογεωργίους τα ακόλουθα ταύτα. Δηλαδή, ότι εις τον Μεγαλομάρτυρα τούτον Γεώργιον δύω εγκώμια έπλεξεν ο θεσπέσιος Κρήτης Ανδρέας. Ων το μεν εν, μετέφρασεν εις το απλούν η εμή αναξιότης, ου η αρχή· «Αεί μεν λαμπρά και πανεύφημα τα των Μαρτύρων μνημόσυνα». Το δε έτερον, ευρίσκεται εν τω Ιερώ Κοινοβίω του Ξενοφώντος, μεταφρασθέν υπό του αοιδίμου Ιωάννου Μυρέων, ου η αρχή· «Ήλιος μεν ανίσχων εκάστης ημέρας». Ομοίως και Γρηγόριος Κωνσταντινουπόλεως ο Κύπριος, εγκώμιον έχει εις τον αυτόν, ου η αρχή· «Έθος τούτο των λόγοις αγωνιζομένων». (Σώζεται εν τω Πανηγυρικώ της Ιεράς Μονής του Βατοπαιδίου και εν τη των Ιβήρων.)

Εκτός δε των Κανόνων του Αγίου των περιεχομένων εν τοις Μηναίοις, έχει και ο Άγιος Κοσμάς Κανόνα εις την αυτού εορτήν εις ήχον δ’, ειρμόν έχοντα· «Χοροί Ισραήλ». Ομοίως και ο Άγιος Ανδρέας ο Κρήτης, άλλον έχει Κανόνα εις την του Γεωργίου μεγαλειότητα, οκτωτρόπαρον σχεδόν όντα εν εκάστη ωδή, εις ήχον δ’, ειρμόν έχοντα· «Τω οδηγήσαντι Θεώ». Ωσαύτως και ο Άγιος Ιωσήφ ο υμνογράφος οκτώηχον τελείαν Κανόνων έχει εις τον μέγαν τούτον Γεώργιον. Δύω δε Κανόνας έχει κατά τον πλάγιον β’ ήχον προς το «Ως εν ηπείρω πεζεύσας ο Ισραήλ», και προς το «Κύματι θαλάσσης». Άπαντες δε οι ρηθέντες Κανόνες ευρίσκονται κατά το ανωτέρω Ιερόν Κοινόβιον του Ξενοφώντος, και ο βουλόμενος ζητησάτω εκείθεν. Ευρίσκεται και εις Κανών πανηγυρικώτατος, εγκεντρισμένος εις την αυτού εορτήν από του Κανόνος της Λαμπράς, και τας αυτάς εκείνου έχων αρχάς, εν τω κελλίω του Αγίου Γεωργίου, τω επάνω των Καρεών κειμένω, του μακαρίτου παπά Παρθενίου Ζωγράφου, ου και τα οστά μετά θάνατον, ευωδία πνευματική ο Κύριος ετίμησεν ως και τα λείψανα των Αγίων. Σημείωσαι, ότι ο Κανών αυτός εμελουργήθη υπό του συγγραφέως της παρούσης βίβλου άριστα, ωσαύτως και κδ’ Οίκοι εις τον Άγιον, άξιοι αναγνώσεως, και παρακλητικός Κανών ευρισκόμενος εν τω αυτώ κελλίω.

Ο δε Δαβίδ ο Αττικός, ήτοι ο εξ Αθηνών καταγόμενος, όστις εφιλοπόνησεν άριστα και ελλογιμώτατα τον εις την εορτήν του Αγίου Γεωργίου δεύτερον Κανόνα, ειρμόν έχοντα το «Αναστάσεως ημέρα», ο Δαβίδ λέγω ούτος, φαίνεται ότι ήτον Αγιορείτης. Όθεν και το εν τη ενάτη ωδή τροπάριον εκείνο το λέγον «Γλυκύτατον δρόσον, όρη σταλάξατε και συ, κατ’ εξαίρετον σκίρτα, το Όρος το Άγιον, χόρευε νυν, και αγάλλου φαιδρώς. Εύρες και γαρ, κράτιστον τον μέγαν, Γεώργιον οροφύλακα». Το τροπάριόν φημι τούτο, εννοεί το Άγιον Όρος του Άθω, του οποίου οροφύλαξ υπάρχει ο μέγας Γεώργιος. Καθότι τρία Μοναστήρια εν τω αγιωνύμω Όρει εισίν, επί τω ονόματι του Αγίου Γεωργίου τιμώμενα. Το του Ξενοφώντος, το του Ζωγράφου, και το του Αγίου Παύλου. Όρα και εις το Νέον Εκλόγιον το αξιόλογον θαύμα του Αγίου Γεωργίου. Εν δε τη Ιερά Μονή των Ιβήρων σώζεται και εις λόγος εις τα θαύματα του Αγίου Γεωργίου, ου η αρχή· «Οι των Θεού δωρεών αξιωθήναι ποθούντες».

(2) Όρα κατά την εικοστήν πρώτην του παρόντος, ότε εορτάζεται η Αγία αύτη Αλεξάνδρα, και οι τρεις αυτής υπηρέται Απολλώ, Ισαάκιος, και Κοδράτος.

*

Τη αυτή ημέρα ο Άγιος Μάρτυς Ανατόλιος ο στρατηλάτης ξίφει τελειούται.

Δύσας Ανατόλιος εκτομή κάρας,
Εώον είδε φως νοητόν Κυρίου.

*

Ο Άγιος Μάρτυς Πρωτολέων ο στρατηλάτης ξίφει τελειούται.

Ο Χριστομάρτυς τέμνεται Πρωτολέων,
Χριστώ πεποιθώς ώσπερ αλκαία λέων (3).

(3) Ήτοι καθώς πέποιθε και θαρρεί ο λέων εις την αλκαίαν, δηλαδή εις την ουράν του. Αλκαία γαρ κυρίως λέγεται η του λέοντος ουρά, διατί αλκεί, ήγουν βοηθεί αυτόν, ή διατί έχει την αλκήν και δύναμιν εις την ουράν του. Ήτις δια τούτο και ουρά καλείται, διατί ουρεί, και φυλάττει τα ζώα οπού την έχουν. Εν δε τω χειρογράφω Συναξαριστή της Μονής του Διονυσίου γράφεται ούτως· «Ώσπερ αλκίμων λέων» κατ’ εκείνο το Προφητικόν, «Δίκαιος ως λέων πέποιθεν».

*

Ο Άγιος Μάρτυς Αθανάσιος ο από μάγων ξίφει τελειούται.

Αθανάσιος φαρμακός τομήν κάρας,
Ψυχής νοσούσης εύρε φάρμακον ξένον.

*

Ο Άγιος Γλυκέριος ο γεωργός ξίφει τελειούται.

Λαιμόν σον ως γην, ως ύννιν δε την σπάθην,
Γεωργέ Γλυκέριε προσφόρως κρίνω.

*

Ο Άγιος Μάρτυς Ουαλέριος ξίφει τελειούται.

Θείαν κεφαλήν ήρεν Ουαλερίου,
Κακή κεφαλή δήμιος δια ξίφους.

*

Οι Άγιοι Μάρτυρες Δονάτος και Θερινός ξίφει τελειούνται.

Ξίφει Θερινέ συνθερισθείς Δονάτω,
Άμφω Θεού γίνεσθε δράγματα ξένα.

*

Ο Άγιος Νεομάρτυς Γεώργιος, ο μαρτυρήσας εν πόλει Πτολεμαΐδος, εν έτει ͵αψνβ’ [1752], μαχαίραις κατακοπείς τελειούται.

Γεώργιος νυν τω Γεωργίω άμα,
Νέος παλαιώ συνετάχθη ενθάδε (4).

(4) Το Μαρτύριον αυτού όρα εις το Νέον Μαρτυρολόγιον.

*

Του Αγίου Νεομάρτυρος Λαζάρου του Βουλγάρεως, αθλήσαντος εν έτει 1802 (5).

(5) Το Μαρτύριον αυτού όρα εις το Νέον Λειμωνάριον.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

 * * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ ΚΓ΄, μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου (1).

Ἐχθροὺς ὁ τέμνων Γεώργιος ἐν μάχαις,
Ἑκὼν παρ’ ἐχθροῦ τέμνεται διὰ ξίφους.

Ἦρε Γεωργίου τρίτῃ εἰκάδι αὐχένα χαλκός.

Οὗτος ὁ ἔνδοξος καὶ θαυμαστὸς καὶ μέγας Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ Γεώργιος, ἦτον κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Διοκλητιανοῦ ἐν ἔτει σϞς΄ [296], καταγόμενος ἀπὸ τὴν χώραν τῶν Καππαδοκῶν, ἐκ γένους λαμπροῦ καὶ ἐπιφανοῦς. Ὁ ὁποῖος, πρότερον μὲν ἔλαμψεν εἰς τὴν τάξιν τῶν τριβούνων, ὕστερον δὲ ὅταν ἔμελλε νὰ μαρτυρήσῃ, ἦτον κόμης κατὰ τὸ ἀξίωμα (ἤτοι ἔπαρχος, ἢ ἡγεμών, ἢ καὶ στρατηλάτης). Ὅταν δὲ ὁ ἀσεβὴς Διοκλητιανὸς ἐκίνησε διωγμὸν κατὰ τῶν Χριστιανῶν, καὶ προσταγὴν βασιλικὴν ἐξέδωκεν, ὅτι ὅσοι μὲν Χριστιανοὶ ἀρνοῦνται τὸν Χριστόν, αὐτοὶ νὰ ἀξιόνωνται τιμῶν βασιλικῶν, ὅσοι δὲ δὲν πείθονται νὰ τὸν ἀρνηθοῦν, αὐτοὶ νὰ λαμβάνουν ζημίαν τὸν θάνατον. Ὅταν λέγω ταύτην τὴν ἄθεον προσταγὴν ὁ βασιλεὺς ἔγραψε, τότε ὁ μέγας Γεώργιος παρὼν εὑρεθείς, ἀνεκήρυξε τὸν ἑαυτόν του Χριστιανόν, καὶ τὴν τῶν εἰδώλων πλάνην ἤλεγξε καὶ ἀσθένειαν, περιγελῶν ἐκείνους ὁποῦ πιστεύουσιν εἰς αὐτά. Ἐπειδὴ δέ, οὔτε εἰς τὰς κολακείας καὶ τὰς πολλὰς ὑποσχέσεις τοῦ τυράννου ἐπείσθη ὁ Ἅγιος, οὔτε εἰς τὰς φοβέρας καὶ ἀπειλάς του, ἀλλὰ ὅλα τὰ ἐκαταφρόνησε, τούτου χάριν, πρῶτον μὲν ἐκτύπησαν αὐτὸν εἰς τὴν κοιλίαν μὲ τὸ κοντάρι. Τὸ δὲ κοντάρι, ἐκτύπησε μὲν εἰς τὴν σάρκα τοῦ Ἁγίου τόσον, ὁποῦ ἔτρεξεν ἐκεῖθεν αἷμα πολύ, ἡ δὲ μύτη τοῦ κονταρίου ἐγύρισεν ὀπίσω, ὅθεν καὶ ἐφυλάχθη ὁ Ἅγιος ἀβλαβής. Ἔπειτα ἔδεσαν αὐτὸν εἰς ἕνα τροχόν, ὁ ὁποῖος εἶχε τριγύρω ἐμπηγμένα σίδηρα κοπτερά, ἔπειτα ἄφησαν τὸν τροχὸν νὰ κυλίσῃ εἰς ἕνα κατηφορικὸν τόπον: τούτου χάριν τὸ σῶμα τοῦ Μάρτυρος κατεκόπη εἰς πολλὰ κομμάτια, κατεστάθη ὅμως πάλιν ὑγιὲς μὲ ἐπιστασίαν θείου Ἀγγέλου.

Ὅθεν ἐπαραστάθη ὁ Ἅγιος εἰς τὸν Διοκλητιανὸν καὶ συγκάθεδρόν του Μαγνέντιον, οἱ ὁποῖοι ἔτυχε τότε νὰ θυσιάζουν εἰς τὰ εἴδωλα, καὶ ἐπειδὴ ἐφάνη σῷος καὶ ἀβλαβὴς ἀπὸ τοιαύτην φοβερὰν βάσανον, διὰ τοῦτο πολλοὺς Ἕλληνας ἐτράβιξεν εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, οἵτινες κατὰ προσταγὴν τοῦ βασιλέως εὐθὺς ἀπεκεφαλίσθησαν. Τότε καὶ ἡ βασίλισσα Ἀλεξάνδρα ἐπρόστρεξεν εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἔμπροσθεν τοῦ ἀνδρός της Διοκλητιανοῦ, ὡμολόγησε τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινόν (2). Ἐπίστευσαν δὲ καὶ ἄλλοι πολλοὶ εἰς τὸν Χριστόν, μὲ τὸ νὰ εἶδον τὸν Ἅγιον νὰ βαλθῇ μὲν εἰς τὸν λάκκον τοῦ ἀσβέστου, νὰ μείνῃ δὲ ἀπὸ αὐτὸν ἀβλαβής. Μετὰ ταῦτα ἐκάρφωσαν εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου ὑποδήματα σιδηρᾶ, καὶ τὸν ἀνάγκαζον διὰ νὰ τρέχῃ. Εἶτα ἔδειραν αὐτὸν ἄσπλαγχνα μὲ ξηρὰ νεῦρα βοδίων. Ὁ δὲ Μαγνέντιος ἐζήτησε νὰ κάμῃ σημεῖον ὁ Ἅγιος, καὶ νὰ ἀναστήσῃ ἕνα νεκρόν, ὁ ὁποῖος πρὸ πολλῶν χρόνων ἀπέθανε καὶ ἐνταφιάσθη εἰς ἕνα τάφον, εὑρισκόμενον ἐκεῖ ἔμπροσθέν του. Ὅθεν ἐπροσευχήθη ὁ Ἅγιος ἐπάνω εἰς τὴν πλάκα τοῦ τάφου του. Καί, ὢ τοῦ θαύματος! ἀνέστη ὁ νεκρός, ὅστις προσκυνήσας τὸν Ἅγιον, ἐδόξασε τὴν θεότητα καὶ δύναμιν τοῦ Χριστοῦ. Ἐρώτησε δὲ αὐτὸν ὁ βασιλεύς, ποῖος εἶναι, καὶ πότε ἀπέθανεν. Ὁ δὲ νεκρὸς ἀπεκρίθη, ὅτι εἶναι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ὁποῦ ἔζουν πρὸ τοῦ νὰ ἔλθῃ ὁ Χριστός, ἤτοι πρὸ τριακοσίων χρόνων καὶ ἐπέκεινα, καὶ ὅτι διὰ τὴν πλάνην ὁποῦ εἶχεν εἰς τὰ εἴδωλα, κατεκαίετο εἰς τὸ πῦρ τόσους χρόνους.

Τοῦτο δὲ τὸ θαῦμα βλέποντες πολλοὶ Ἕλληνες, ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν, καὶ μὲ μίαν φωνὴν ἐδόξαζον τὸν Θεόν. Μαζὶ δὲ μὲ αὐτοὺς ἦτον καὶ ὁ γεωργὸς Γλυκέριος, τοῦ ὁποίου τὸ νεκρὸν βόδι ἀνάστησεν ὁ Ἅγιος, ὁ ὁποῖος ἐπειδὴ ἐστερεώθη εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὸ τοιοῦτον θαῦμα, κατεκόπη μὲ τὰ σπαθία ὑπὸ τῶν ἀπίστων, καὶ ἔλαβεν ὁ ἀοίδιμος τοῦ μαρτυρίου τὸν στέφανον. Κοντὰ δὲ εἰς τοὺς εἰρημένους, καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν, ὅταν εἶδον, πῶς ὁ Ἅγιος ἐμβαίνωντας μέσα εἰς τὸν ναὸν τῶν εἰδώλων, ἐπρόσταξεν ἕνα εἴδωλον νὰ εἰπῇ, ἐὰν ὁ Χριστὸς ᾖναι Θεός, καὶ ἐὰν πρέπῃ νὰ προσκυνοῦμεν αὐτόν. Τότε γὰρ ὁ δαίμων, ὁποῦ ἐκατοίκει μέσα εἰς τὸ εἴδωλον, θρηνῶντας καὶ βιαζόμενος ἀπεκρίθη, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι μόνος Θεός. Ὅθεν διὰ τὸν λόγον τοῦτον ἐταράχθησαν ὅλα τὰ εἴδωλα, καὶ ἔπεσον εἰς τὴν γῆν καὶ ἐσυντρίφθησαν. Οἱ δὲ λατρευταὶ τῶν δαιμόνων, μὴ ἠμποροῦντες πλέον νὰ ὑποφέρουν, ἐπίασαν τὸν Ἅγιον καὶ ἔφερον αὐτὸν εἰς τὸν βασιλέα, ζητοῦντες ὀγλίγωρα νὰ δώσῃ τὴν κατ’ αὐτοῦ ἀπόφασιν. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐπρόσταξε νὰ ἀποκεφαλισθῇ ὁ Ἅγιος, ὁμοῦ καὶ ἡ βασίλισσα Ἀλεξάνδρα. Καὶ ὁ μὲν Ἅγιος ἀπεκεφαλίσθη, ἡ δὲ Ἁγία Ἀλεξάνδρα προσευχηθεῖσα εἰς τὴν φυλακήν, παρέδωκε τὴν ψυχήν της εἰς χεῖρας Θεοῦ. Τελεῖται δὲ ἡ τοῦ Ἁγίου Σύναξις εἰς τὸν ἁγιώτατον Ναὸν αὐτοῦ, τὸν εὑρισκόμενον εἰς τόπον λεγόμενον Δεύτερον. (Τὸν κατὰ πλάτος Βίον τοῦ Ἁγίου ὅρα εἰς τὸν πεζογράφον Δαμασκηνόν. Τὸν δὲ ἑλληνικὸν αὐτοῦ Βίον συνέγραψεν ὁ Μεταφραστής, οὗ ἡ ἀρχή· «Διοκλητιανὸς ὁ Ῥωμαίων αὐτοκράτωρ» (εὑρίσκεται ἐν τῇ Λαύρᾳ, ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις), ἐν δὲ τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ εὑρίσκεται καὶ ἄλλο τούτου Μαρτύριον, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἡ μὲν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ προαιώνιος Βασιλεία».)

(1) Σημειοῦμεν ἐδῶ διὰ τοὺς φιλογεωργίους τὰ ἀκόλουθα ταῦτα. Δηλαδή, ὅτι εἰς τὸν Μεγαλομάρτυρα τοῦτον Γεώργιον δύω ἐγκώμια ἔπλεξεν ὁ θεσπέσιος Κρήτης Ἀνδρέας. Ὧν τὸ μὲν ἕν, μετέφρασεν εἰς τὸ ἁπλοῦν ἡ ἐμὴ ἀναξιότης, οὗ ἡ ἀρχή· «ᾈεὶ μὲν λαμπρὰ καὶ πανεύφημα τὰ τῶν Μαρτύρων μνημόσυνα». Τὸ δὲ ἕτερον, εὑρίσκεται ἐν τῷ Ἱερῷ Κοινοβίῳ τοῦ Ξενοφῶντος, μεταφρασθὲν ὑπὸ τοῦ ἀοιδίμου Ἰωάννου Μυρέων, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἥλιος μὲν ἀνίσχων ἑκάστης ἡμέρας». Ὁμοίως καὶ Γρηγόριος Κωνσταντινουπόλεως ὁ Κύπριος, ἐγκώμιον ἔχει εἰς τὸν αὐτόν, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἔθος τοῦτο τῶν λόγοις ἀγωνιζομένων». (Σῴζεται ἐν τῷ Πανηγυρικῷ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου καὶ ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων.)

Ἐκτὸς δὲ τῶν Κανόνων τοῦ Ἁγίου τῶν περιεχομένων ἐν τοῖς Μηναίοις, ἔχει καὶ ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς Κανόνα εἰς τὴν αὐτοῦ ἑορτὴν εἰς ἦχον δ΄, εἱρμὸν ἔχοντα· «Χοροὶ Ἰσραήλ». Ὁμοίως καὶ ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Κρήτης, ἄλλον ἔχει Κανόνα εἰς τὴν τοῦ Γεωργίου μεγαλειότητα, ὀκτωτρόπαρον σχεδὸν ὄντα ἐν ἑκάστῃ ᾠδῇ, εἰς ἦχον δ΄, εἱρμὸν ἔχοντα· «Τῷ ὁδηγήσαντι Θεῷ». Ὡσαύτως καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωσὴφ ὁ ὑμνογράφος ὀκτώηχον τελείαν Κανόνων ἔχει εἰς τὸν μέγαν τοῦτον Γεώργιον. Δύω δὲ Κανόνας ἔχει κατὰ τὸν πλάγιον β΄ ἦχον πρὸς τὸ «Ὡς ἐν ἠπείρῳ πεζεύσας ὁ Ἰσραήλ», καὶ πρὸς τὸ «Κύματι θαλάσσης». Ἅπαντες δὲ οἱ ῥηθέντες Κανόνες εὑρίσκονται κατὰ τὸ ἀνωτέρω Ἱερὸν Κοινόβιον τοῦ Ξενοφῶντος, καὶ ὁ βουλόμενος ζητησάτω ἐκεῖθεν. Εὑρίσκεται καὶ εἷς Κανὼν πανηγυρικώτατος, ἐγκεντρισμένος εἰς τὴν αὐτοῦ ἑορτὴν ἀπὸ τοῦ Κανόνος τῆς Λαμπρᾶς, καὶ τὰς αὐτὰς ἐκείνου ἔχων ἀρχάς, ἐν τῷ κελλίῳ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, τῷ ἐπάνω τῶν Καρεῶν κειμένῳ, τοῦ μακαρίτου παπᾶ Παρθενίου Ζωγράφου, οὗ καὶ τὰ ὀστᾶ μετὰ θάνατον, εὐωδίᾳ πνευματικῇ ὁ Κύριος ἐτίμησεν ὡς καὶ τὰ λείψανα τῶν Ἁγίων. Σημείωσαι, ὅτι ὁ Κανὼν αὐτὸς ἐμελουργήθη ὑπὸ τοῦ συγγραφέως τῆς παρούσης βίβλου ἄριστα, ὡσαύτως καὶ κδ΄ Οἶκοι εἰς τὸν Ἅγιον, ἄξιοι ἀναγνώσεως, καὶ παρακλητικὸς Κανὼν εὑρισκόμενος ἐν τῷ αὐτῷ κελλίῳ.

Ὁ δὲ Δαβὶδ ὁ Ἀττικός, ἤτοι ὁ ἐξ Ἀθηνῶν καταγόμενος, ὅστις ἐφιλοπόνησεν ἄριστα καὶ ἐλλογιμώτατα τὸν εἰς τὴν ἑορτὴν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου δεύτερον Κανόνα, εἱρμὸν ἔχοντα τὸ «Ἀναστάσεως ἡμέρα», ὁ Δαβὶδ λέγω οὗτος, φαίνεται ὅτι ἦτον Ἁγιορείτης. Ὅθεν καὶ τὸ ἐν τῇ ἐνάτῃ ᾠδῇ τροπάριον ἐκεῖνο τὸ λέγον «Γλυκύτατον δρόσον, ὄρη σταλάξατε καὶ σύ, κατ’ ἐξαίρετον σκίρτα, τὸ Ὄρος τὸ Ἅγιον, χόρευε νῦν, καὶ ἀγάλλου φαιδρῶς. Εὗρες καὶ γάρ, κράτιστον τὸν μέγαν, Γεώργιον ὀροφύλακα». Τὸ τροπάριόν φημι τοῦτο, ἐννοεῖ τὸ Ἅγιον Ὄρος τοῦ Ἄθω, τοῦ ὁποίου ὀροφύλαξ ὑπάρχει ὁ μέγας Γεώργιος. Καθότι τρία Μοναστήρια ἐν τῷ ἁγιωνύμῳ Ὄρει εἰσίν, ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τιμώμενα. Τὸ τοῦ Ξενοφῶντος, τὸ τοῦ Ζωγράφου, καὶ τὸ τοῦ Ἁγίου Παύλου. Ὅρα καὶ εἰς τὸ Νέον Ἐκλόγιον τὸ ἀξιόλογον θαῦμα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Ἐν δὲ τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἰβήρων σῴζεται καὶ εἷς λόγος εἰς τὰ θαύματα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, οὗ ἡ ἀρχή· «Οἱ τῶν Θεοῦ δωρεῶν ἀξιωθῆναι ποθοῦντες».

(2) Ὅρα κατὰ τὴν εἰκοστὴν πρώτην τοῦ παρόντος, ὅτε ἑορτάζεται ἡ Ἁγία αὕτη Ἀλεξάνδρα, καὶ οἱ τρεῖς αὐτῆς ὑπηρέται Ἀπολλώ, Ἰσαάκιος, καὶ Κοδράτος.

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἀνατόλιος ὁ στρατηλάτης ξίφει τελειοῦται.

Δύσας Ἀνατόλιος ἐκτομῇ κάρας,
Ἑῶον εἶδε φῶς νοητὸν Κυρίου.

*

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Πρωτολέων ὁ στρατηλάτης ξίφει τελειοῦται.

Ὁ Χριστομάρτυς τέμνεται Πρωτολέων,
Χριστῷ πεποιθὼς ὥσπερ ἀλκαίᾳ λέων (3).

(3) Ἤτοι καθὼς πέποιθε καὶ θαρρεῖ ὁ λέων εἰς τὴν ἀλκαίαν, δηλαδὴ εἰς τὴν οὐράν του. Ἀλκαία γὰρ κυρίως λέγεται ἡ τοῦ λέοντος οὐρά, διατὶ ἀλκεῖ, ἤγουν βοηθεῖ αὐτόν, ἢ διατὶ ἔχει τὴν ἀλκὴν καὶ δύναμιν εἰς τὴν οὐράν του. Ἥτις διὰ τοῦτο καὶ οὐρὰ καλεῖται, διατὶ οὐρεῖ, καὶ φυλάττει τὰ ζῶα ὁποῦ τὴν ἔχουν. Ἐν δὲ τῷ χειρογράφῳ Συναξαριστῇ τῆς Μονῆς τοῦ Διονυσίου γράφεται οὕτως· «Ὥσπερ ἀλκίμων λέων» κατ’ ἐκεῖνο τὸ Προφητικόν, «Δίκαιος ὡς λέων πέποιθεν».

*

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἀθανάσιος ὁ ἀπὸ μάγων ξίφει τελειοῦται.

Ἀθανάσιος φαρμακὸς τομὴν κάρας,
Ψυχῆς νοσούσης εὗρε φάρμακον ξένον.

*

Ὁ Ἅγιος Γλυκέριος ὁ γεωργὸς ξίφει τελειοῦται.

Λαιμὸν σὸν ὡς γῆν, ὡς ὕννιν δὲ τὴν σπάθην,
Γεωργὲ Γλυκέριε προσφόρως κρίνω.

*

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Οὐαλέριος ξίφει τελειοῦται.

Θείαν κεφαλὴν ἦρεν Οὐαλερίου,
Κακὴ κεφαλὴ δήμιος διὰ ξίφους.

*

Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Δονάτος καὶ Θερινὸς ξίφει τελειοῦνται.

Ξίφει Θερινὲ συνθερισθεὶς Δονάτῳ,
Ἄμφω Θεοῦ γίνεσθε δράγματα ξένα.

*

Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Γεώργιος, ὁ μαρτυρήσας ἐν πόλει Πτολεμαΐδος, ἐν ἔτει ͵αψνβ΄ [1752], μαχαίραις κατακοπεὶς τελειοῦται.

Γεώργιος νῦν τῷ Γεωργίῳ ἅμα,
Νέος παλαιῷ συνετάχθη ἐνθάδε (4).

(4) Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ὅρα εἰς τὸ Νέον Μαρτυρολόγιον.

*

Τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Λαζάρου τοῦ Βουλγάρεως, ἀθλήσαντος ἐν ἔτει 1802 (5).

(5) Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ὅρα εἰς τὸ Νέον Λειμωνάριον.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Β’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και των συν αυτώ κ.ά.