Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί ΚΑ’, η εν τω Ναώ Είσοδος της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας.

Ένδον τρέφει σε Γαβριήλ Ναού Κόρη,
Ήξει δε μικρόν και το χαίρε σοι λέξων.

Βη Ιερόν Μαρίη τέμενος παρά εικάδι πρώτη.

Η εις τον νομικόν Ναόν της κυρίας Θεοτόκου Είσοδος, επροξένησεν εις τους ορθοδόξους Χριστιανούς εορτήν θαυμαστήν και παγκόσμιον. Επειδή και έγινεν αύτη με παράδοξον τρόπον, και είναι ένα προοίμιον του μεγίστου και φρικτού μυστηρίου της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου. Το οποίον δια μέσου της Θεοτόκου έμελλε να γένη εις τον κόσμον. Έλαβε δε την αφορμήν η εορτή των Εισοδίων δια την υπόθεσιν ταύτην. Η παναοίδιμος Άννα, επειδή όλην σχεδόν την ζωήν της επέρασε στείρα χωρίς να γεννήση παιδίον, τούτου χάριν παρεκάλει τον Δεσπότην της φύσεως ομού με τον άνδρα της Ιωακείμ, να χαρίση εις αυτούς τέκνον. Και αν επιτύχουν του ποθουμένου, ευθύς να αφιερώσουν εις τον Θεόν το γεννηθέν παιδίον. Και λοιπόν εγέννησε παραδόξως την πρόξενον γενομένην της σωτηρίας του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγήν και φιλίωσιν του Θεού μετά των ανθρώπων, την αιτίαν της αναπλάσεως του πεσόντος Αδάμ, και της τούτου εγέρσεως και θεώσεως. Αυτήν λέγω την Υπεραγίαν και Δέσποιναν Θεοτόκον Μαρίαν. Όθεν όταν αύτη έγινε τριών χρόνων, επήραν αυτήν οι γονείς της, και επρόσφεραν κατά την σημερινήν ημέραν εις τον Ναόν. Και πληρούντες τας υποσχέσεις οπού έκαμαν, αφιέρωσαν την θυγατέρα αυτών εις τον χαρισάμενον ταύτην Θεόν. Και παραδίδουσιν αυτήν εις τους ιερείς, και μάλιστα εις τον τότε Αρχιερέα Ζαχαρίαν. Ο οποίος ταύτην παραλαβών, έμβασε μέσα εις το ενδότατον του Ναού, όπου μόνος ο Αρχιερεύς μίαν φοράν τον χρόνον εισήρχετο. Και τούτο εποίησε κατά βούλησιν Θεού, όστις έμελλε μετά ολίγον να γεννηθή εξ αυτής, δια την διόρθωσιν και σωτηρίαν του κόσμου. Εκεί λοιπόν η Παρθένος διέμεινε χρόνους δώδεκα, τρεφομένη μεν ξενοπρεπώς από τον Αρχάγγελον Γαβριήλ με τροφήν ουράνιον. Αξιουμένη δε της του Θεού εμφανείας, έως ότου επλησίασεν ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού, και των ουρανίων και υπερφυσικών εκείνων μηνυμάτων. Τα οποία εμήνυον, ότι ο Θεός ευδόκησε να σαρκωθή από αυτήν φιλανθρώπως, δια να αναπλάση τον φθαρέντα κόσμον υπό της αμαρτίας. Τότε γαρ η Θεοτόκος εξελθούσα από τα Άγια των Αγίων, παρεδόθη εις τον μνήστορα Ιωσήφ (1), ίνα εκείνος υπάρχη φύλαξ και μάρτυς της παρθενίας αυτής. Και ίνα υπηρετήση, τόσον εις τον άσπορον τόκον της, όσον και εις την φυγήν την εις Αίγυπτον, και εις την απ’ εκείνης επάνοδον εις γην Ισραήλ. (Όρα τον εις τα Εισόδια λόγον του Δαμασκηνού, ομοίως όρα και εις τον Μηνιάτην και εις την Σάλπιγγα (2).)

(1) Σημείωσαι, ότι αφ’ ου εμνηστεύθη ο Ιωσήφ την Παρθένον, επέρασαν τέσσαρες μήνες, και έπειτα ευηγγελίσθη η Θεοτόκος, καθώς λέγει Ιππόλυτος ο Θηβαίος εν τω χρονικώ Συντάγματι. Ούτος δε εστιν, ουχί ο παλαιός Ιππόλυτος ο Πάπας Ρώμης, καθώς σφαλερώς υπέλαβε Νικηφόρος ο Κάλλιστος, βιβλ. β’, κεφαλ. γ’, της Εκκλησιαστικής Ιστορίας, και Μελέτιος ο Αθηνών εν τω α’ τόμω της Εκκλ. Ιστορίας. Δεν είναι λέγω, ούτος, ο παλαιός εκείνος Ιππόλυτος. Αλλά ο νέος, όστις έζησε μετά τον παλαιόν, υπέρ τα επτακόσια έτη. (Όρα την Εκατονταετηρίδα.)

(2) Σημείωσαι, ότι εις την εορτήν των Εισοδίων δύω εγκώμια έχει ο Νικομηδείας Γεώργιος, ο και την Ακολουθίαν αυτήν μελοποιήσας, ων του μεν πρώτου η αρχή εστι· «Καλάς ημίν υποθέσεων αρχάς». Του δε δευτέρου· «Αι των θείων πανηγύρεων ελλάμψεις». Ο Κωνσταντινουπόλεως Γερμανός εν, ου η αρχή· «Ιδού πάλιν ετέρα πανήγυρις». Ο Κωνσταντινουπόλεως Ταράσιος εν, ου η αρχή· «Φαιδρά και παράδοξος η παρούσα πανήγυρις». Ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας εν, ου η αρχή· «Και μνήμη μεν δικαίου». Ο Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ο Παλαμάς δύω, εν μεν, ου η αρχή· «Επί των μειζόνων η κατά ανθρωπίνην δύναμιν». Έτερον δε, ου η αρχή· «Ει εκ του καρπού το δένδρον γινώσκεται». Τα οποία πάντα μετέφρασεν εις το απλούν η εμή αδυναμία, ήτις εφιλοπόνησε και εγκώμιον ίδιον εις την εορτήν ταύτην, και οκτωήχους Κανόνας συνέθετο. Άπερ πάντα ευρίσκονται εις την ιεράν και βασιλικήν Μονήν του Χιλανταρίου. Και ο βουλόμενος ζητησάτω ταύτα. Και τούτο δε σημειούμεν, ότι ουκ ορθώς γράφει Μελέτιος ο Αθηνών ότι ήτον τόπος χωρισμένος εις τον Ναόν, οπού μόναι αι παρθένοι έμενον και συν αυταίς έμενε και η Θεοτόκος. Και αι μεν άλλαι παρθένοι εξήρχοντο μετά την απόλυσιν και επήγαινον εις τον οίκον αυτών. Μόνη δε η Θεοτόκος επροσκαρτέρει εις τον Ναόν. Ου γαρ εις τον οίκον των παρθένων, αλλ’ εις αυτά τα Άγια των Αγίων εισήλθεν η Θεοτόκος κακεί έμενε τρεφομένη υπό Αγγέλου. Και αγκαλά τούτο εφαίνετο άτοπον να εισέλθη γυνή εις το ενδότατον του Ναού, το φαινόμενον όμως αυτό άτοπον εδιώρθωσεν ο Ζαχαρίας. Είπε γαρ εις τον λαόν, ότι ο Θεός δείχνει εις το έμπροσθέν του κρεμάμενον λογείον, πως θέλει να έμβη η Παρθένος μέσα εις αυτά τα Άγια των Αγίων. Και ούτως έπεισε τον λαόν, και έστερξαν να εμβάση την Παρθένον εκεί. Ούτως ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας γράφει εν τω εις τα Εισόδια λόγω του, λύων θαυμασίως το παρά τισι φαινόμενον άτοπον της εις τα Άγια εισόδου της Θεοτόκου. Αφ’ ου όμως η Κυρία Θεοτόκος εγέννησε τον Κύριον, εσυναρίθμησε ταύτην ο Ζαχαρίας ταις εν τω Ναώ προσκαρτερούσαις παρθένοις, ως Παρθένον ούσαν και μετά τόκον, διο και εφονεύθη. Ως λέγει ο Μέγας Βασίλειος εν τω εις την Χριστού γέννησιν λόγω.

Ταις της Θεοτόκου πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ ΚΑ΄, ἡ ἐν τῷ Ναῷ Εἴσοδος τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας.

Ἔνδον τρέφει σε Γαβριὴλ Ναοῦ Κόρη,
Ἥξει δὲ μικρὸν καὶ τὸ χαῖρέ σοι λέξων.

Βῆ Ἱερὸν Μαρίη τέμενος παρὰ εἰκάδι πρώτῃ.

Ἡ εἰς τὸν νομικὸν Ναὸν τῆς κυρίας Θεοτόκου Εἴσοδος, ἐπροξένησεν εἰς τοὺς ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς ἑορτὴν θαυμαστὴν καὶ παγκόσμιον. Ἐπειδὴ καὶ ἔγινεν αὕτη μὲ παράδοξον τρόπον, καὶ εἶναι ἕνα προοίμιον τοῦ μεγίστου καὶ φρικτοῦ μυστηρίου τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου. Τὸ ὁποῖον διὰ μέσου τῆς Θεοτόκου ἔμελλε νὰ γένῃ εἰς τὸν κόσμον. Ἔλαβε δὲ τὴν ἀφορμὴν ἡ ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων διὰ τὴν ὑπόθεσιν ταύτην. Ἡ παναοίδιμος Ἄννα, ἐπειδὴ ὅλην σχεδὸν τὴν ζωήν της ἐπέρασε στεῖρα χωρὶς νὰ γεννήσῃ παιδίον, τούτου χάριν παρεκάλει τὸν Δεσπότην τῆς φύσεως ὁμοῦ μὲ τὸν ἄνδρα της Ἰωακείμ, νὰ χαρίσῃ εἰς αὐτοὺς τέκνον. Καὶ ἂν ἐπιτύχουν τοῦ ποθουμένου, εὐθὺς νὰ ἀφιερώσουν εἰς τὸν Θεὸν τὸ γεννηθὲν παιδίον. Καὶ λοιπὸν ἐγέννησε παραδόξως τὴν πρόξενον γενομένην τῆς σωτηρίας τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, τὴν καταλλαγὴν καὶ φιλίωσιν τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ἀνθρώπων, τὴν αἰτίαν τῆς ἀναπλάσεως τοῦ πεσόντος Ἀδάμ, καὶ τῆς τούτου ἐγέρσεως καὶ θεώσεως. Αὐτὴν λέγω τὴν Ὑπεραγίαν καὶ Δέσποιναν Θεοτόκον Μαρίαν. Ὅθεν ὅταν αὕτη ἔγινε τριῶν χρόνων, ἐπῆραν αὐτὴν οἱ γονεῖς της, καὶ ἐπρόσφεραν κατὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν εἰς τὸν Ναόν. Καὶ πληροῦντες τὰς ὑποσχέσεις ὁποῦ ἔκαμαν, ἀφιέρωσαν τὴν θυγατέρα αὑτῶν εἰς τὸν χαρισάμενον ταύτην Θεόν. Καὶ παραδίδουσιν αὐτὴν εἰς τοὺς ἱερεῖς, καὶ μάλιστα εἰς τὸν τότε Ἀρχιερέα Ζαχαρίαν. Ὁ ὁποῖος ταύτην παραλαβών, ἔμβασε μέσα εἰς τὸ ἐνδότατον τοῦ Ναοῦ, ὅπου μόνος ὁ Ἀρχιερεὺς μίαν φορὰν τὸν χρόνον εἰσήρχετο. Καὶ τοῦτο ἐποίησε κατὰ βούλησιν Θεοῦ, ὅστις ἔμελλε μετὰ ὀλίγον νὰ γεννηθῇ ἐξ αὐτῆς, διὰ τὴν διόρθωσιν καὶ σωτηρίαν τοῦ κόσμου. Ἐκεῖ λοιπὸν ἡ Παρθένος διέμεινε χρόνους δώδεκα, τρεφομένη μὲν ξενοπρεπῶς ἀπὸ τὸν Ἀρχάγγελον Γαβριὴλ μὲ τροφὴν οὐράνιον. Ἀξιουμένη δὲ τῆς τοῦ Θεοῦ ἐμφανείας, ἕως ὅτου ἐπλησίασεν ὁ καιρὸς τοῦ θείου Εὐαγγελισμοῦ, καὶ τῶν οὐρανίων καὶ ὑπερφυσικῶν ἐκείνων μηνυμάτων. Τὰ ὁποῖα ἐμήνυον, ὅτι ὁ Θεὸς εὐδόκησε νὰ σαρκωθῇ ἀπὸ αὐτὴν φιλανθρώπως, διὰ νὰ ἀναπλάσῃ τὸν φθαρέντα κόσμον ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας. Τότε γὰρ ἡ Θεοτόκος ἐξελθοῦσα ἀπὸ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, παρεδόθη εἰς τὸν μνήστορα Ἰωσήφ (1), ἵνα ἐκεῖνος ὑπάρχῃ φύλαξ καὶ μάρτυς τῆς παρθενίας αὐτῆς. Καὶ ἵνα ὑπηρετήσῃ, τόσον εἰς τὸν ἄσπορον τόκον της, ὅσον καὶ εἰς τὴν φυγὴν τὴν εἰς Αἴγυπτον, καὶ εἰς τὴν ἀπ’ ἐκείνης ἐπάνοδον εἰς γῆν Ἰσραήλ. (Ὅρα τὸν εἰς τὰ Εἰσόδια λόγον τοῦ Δαμασκηνοῦ, ὁμοίως ὅρα καὶ εἰς τὸν Μηνιάτην καὶ εἰς τὴν Σάλπιγγα (2).)

(1) Σημείωσαι, ὅτι ἀφ’ οὗ ἐμνηστεύθη ὁ Ἰωσὴφ τὴν Παρθένον, ἐπέρασαν τέσσαρες μῆνες, καὶ ἔπειτα εὐηγγελίσθη ἡ Θεοτόκος, καθὼς λέγει Ἱππόλυτος ὁ Θηβαῖος ἐν τῷ χρονικῷ Συντάγματι. Οὗτος δέ ἐστιν, οὐχὶ ὁ παλαιὸς Ἱππόλυτος ὁ Πάπας Ῥώμης, καθὼς σφαλερῶς ὑπέλαβε Νικηφόρος ὁ Κάλλιστος, βιβλ. β΄, κεφαλ. γ΄, τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας, καὶ Μελέτιος ὁ Ἀθηνῶν ἐν τῷ α΄ τόμῳ τῆς Ἐκκλ. Ἱστορίας. Δὲν εἶναι λέγω, οὗτος, ὁ παλαιὸς ἐκεῖνος Ἱππόλυτος. Ἀλλὰ ὁ νέος, ὅστις ἔζησε μετὰ τὸν παλαιόν, ὑπὲρ τὰ ἑπτακόσια ἔτη. (Ὅρα τὴν Ἑκατονταετηρίδα.)

(2) Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὴν ἑορτὴν τῶν Εἰσοδίων δύω ἐγκώμια ἔχει ὁ Νικομηδείας Γεώργιος, ὁ καὶ τὴν Ἀκολουθίαν αὐτὴν μελοποιήσας, ὧν τοῦ μὲν πρώτου ἡ ἀρχή ἐστι· «Καλὰς ἡμῖν ὑποθέσεων ἀρχάς». Τοῦ δὲ δευτέρου· «Αἱ τῶν θείων πανηγύρεων ἐλλάμψεις». Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Γερμανὸς ἕν, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἰδοὺ πάλιν ἑτέρα πανήγυρις». Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Ταράσιος ἕν, οὗ ἡ ἀρχή· «Φαιδρὰ καὶ παράδοξος ἡ παροῦσα πανήγυρις». Ὁ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας ἕν, οὗ ἡ ἀρχή· «Καὶ μνήμη μὲν δικαίου». Ὁ Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δύω, ἓν μέν, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἐπὶ τῶν μειζόνων ἡ κατὰ ἀνθρωπίνην δύναμιν». Ἕτερον δέ, οὗ ἡ ἀρχή· «Εἰ ἐκ τοῦ καρποῦ τὸ δένδρον γινώσκεται». Τὰ ὁποῖα πᾶντα μετέφρασεν εἰς τὸ ἁπλοῦν ἡ ἐμὴ ἀδυναμία, ἥτις ἐφιλοπόνησε καὶ ἐγκώμιον ἴδιον εἰς τὴν ἑορτὴν ταύτην, καὶ ὀκτωήχους Κανόνας συνέθετο. Ἅπερ πᾶντα εὑρίσκονται εἰς τὴν ἱερὰν καὶ βασιλικὴν Μονὴν τοῦ Χιλανταρίου. Καὶ ὁ βουλόμενος ζητησάτω ταῦτα. Καὶ τοῦτο δὲ σημειοῦμεν, ὅτι οὐκ ὀρθῶς γράφει Μελέτιος ὁ Ἀθηνῶν ὅτι ἦτον τόπος χωρισμένος εἰς τὸν Ναόν, ὁποῦ μόναι αἱ παρθένοι ἔμενον καὶ σὺν αὐταῖς ἔμενε καὶ ἡ Θεοτόκος. Καὶ αἱ μὲν ἄλλαι παρθένοι ἐξήρχοντο μετὰ τὴν ἀπόλυσιν καὶ ἐπήγαινον εἰς τὸν οἶκον αὐτῶν. Μόνη δὲ ἡ Θεοτόκος ἐπροσκαρτέρει εἰς τὸν Ναόν. Οὐ γὰρ εἰς τὸν οἶκον τῶν παρθένων, ἀλλ’ εἰς αὐτὰ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων εἰσῆλθεν ἡ Θεοτόκος κἀκεῖ ἔμενε τρεφομένη ὑπὸ Ἀγγέλου. Καὶ ἀγκαλὰ τοῦτο ἐφαίνετο ἄτοπον νὰ εἰσέλθῃ γυνὴ εἰς τὸ ἐνδότατον τοῦ Ναοῦ, τὸ φαινόμενον ὅμως αὐτὸ ἄτοπον ἐδιώρθωσεν ὁ Ζαχαρίας. Εἶπε γὰρ εἰς τὸν λαόν, ὅτι ὁ Θεὸς δείχνει εἰς τὸ ἔμπροσθέν του κρεμάμενον λογεῖον, πῶς θέλει νὰ ἔμβῃ ἡ Παρθένος μέσα εἰς αὐτὰ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. Καὶ οὕτως ἔπεισε τὸν λαόν, καὶ ἔστερξαν νὰ ἐμβάσῃ τὴν Παρθένον ἐκεῖ. Οὕτως ὁ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας γράφει ἐν τῷ εἰς τὰ Εἰσόδια λόγῳ του, λύων θαυμασίως τὸ παρά τισι φαινόμενον ἄτοπον τῆς εἰς τὰ Ἅγια εἰσόδου τῆς Θεοτόκου. Ἀφ’ οὗ ὅμως ἡ Κυρία Θεοτόκος ἐγέννησε τὸν Κύριον, ἐσυναρίθμησε ταύτην ὁ Ζαχαρίας ταῖς ἐν τῷ Ναῷ προσκαρτερούσαις παρθένοις, ὡς Παρθένον οὖσαν καὶ μετὰ τόκον, διὸ καὶ ἐφονεύθη. Ὡς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ἐν τῷ εἰς τὴν Χριστοῦ γέννησιν λόγῳ.

Ταῖς τῆς Θεοτόκου πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Α’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τα Εισόδια της Θεοτόκου