Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί Β’, η Υπαπαντή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ότε εδέξατο αυτόν εις τας αγκάλας αυτού ο δίκαιος Συμεών (1).

Κόλπους Πατρός τυπούσι του σου Χριστέ μου,
Του Συμεών αι χείρες, αι φέρουσί σε.

Δέξατο δευτερίη Χριστόν Συμεών παρά νηώ.

Αφ’ ου επέρασαν σαράντα ημέραι από την σωτήριον ενανθρώπησιν του Κυρίου, και την εκ της Αγίας Παρθένου χωρίς ανδρός αυτού γέννησιν, επροσφέρθη ο Κύριος εις το ιερόν κατά την σημερινήν ημέραν, από την Παναγίαν Μητέρα του και τον δίκαιον Ιωσήφ τον μνήστορα της Θεοτόκου, κατά την διάταξιν του σκιώδους και παλαιού Νόμου. Τότε δε και ο γέρωντας Συμεών, εις τον οποίον ήτον κεχρηματισμένον να μην ιδή θάνατον προ του να ιδή τον Χριστόν Κυρίου: τότε, λέγω, ούτος εδέχθη τον Κύριον εις τας αγκάλας του και ευχαριστήσας τον Θεόν, εβόησε· «Νυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα (2) κατά το ρήμα σου (3) εν ειρήνη» (4). Και λοιπόν μετά χαράς ελύθη από την παρούσαν ζωήν, και αντί των προσκαίρων τούτων και επιγείων, έλαβε τα ουράνια και αιώνια. Η δε της εορτής ταύτης Σύναξις τελείται εις τον σεβάσμιον οίκον της αχράντου δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, τον ευρισκόμενον εις τας Βλαχέρνας. (Λόγον της Υπαπαντής όρα εις τον Θησαυρόν του Δαμασκηνού, και εις Μακάριον τον Κωφόν.)

(1) Σημείωσαι, ότι η εορτή αύτη της Υπαπαντής, κατά μεν τον Κεδρηνόν, ετυπώθη να εορτάζεται εις τον καιρόν Ιουστίνου του Θρακός, του εν έτει 518 βασιλεύσαντος, ήτις έως τότε δεν εωρτάζετο. Κατά δε τον Θεοφάνη εν τω Χρονικώ, άρχισεν αύτη να εορτάζεται κατά το δέκατον πέμπτον έτος της βασιλείας του μεγάλου Ιουστινιανού, του ανεψιού του ρηθέντος Ιουστίνου, του βασιλεύσαντος εν έτει 527, ήτοι η Υπαπαντή άρχισε να εορτάζεται εν έτει 545, κατά την β’ του Φευρουαρίου, ήτις πρότερον εωρτάζετο κατά την ιδ’ του Φευρουαρίου, ως λέγει Γεώργιος ο Αμαρτωλός. Ίσως δε, ο μεν Ιουστίνος εδιώρισε να εορτάζεται αύτη τη δεκάτη τετάρτη του Φευρουαρίου. Ο δε Ιουστινιανός ακριβέστερον εδιώρισε να εορτάζεται αύτη τη β’ του Φευρουαρίου. (Όρα σελ. 66 και 88 του β’ τόμου του Μελετίου.)

(2) Ήτοι, νυν απολύεις με του βίου πάντως, ως ο Ζυγαδηνός Ευθύμιος ερμηνεύει, εν τη ερμηνεία του κατά Λουκάν Ευαγγελίου τη νεοτυπώτω.

(3) Ήτοι, καθώς είρηκάς μοι, πάλαι διαπορούντι περί του μυστηρίου της σης ενανθρωπήσεως, κατά τον αυτόν Ευθύμιον (αυτόθι).

(4) Ήτοι, εν ειρήνη λογισμών. Νυν γαρ οι ταράττοντές με λογισμοί περί της θείας ενανθρωπήσεως, ειρήνευσαν. Ή εν ειρήνη αφοβίας, μηκέτι φοβούμενον τον θάνατον, δια το βαθύ μου γήρας. Ή εν ειρήνη χαράς, μηκέτι λυπούμενον υπέρ της ελευθερίας του Ισραήλ. Είδον γαρ ήδη τον ελευθερωτήν. Ως ο αυτός Ευθύμιος ερμηνεύει αυτόθι. Σημείωσαι, ότι εις την Υπαπαντήν λόγους συνέγραψαν, ο Χρυσόστομος δύω, ων του ενός μεν η αρχή εστιν αύτη· «Ου μόνον φορεί σάρκα», του δε ετέρου, αύτη· «Φαιδρόν ημίν σήμερον το θέατρον». Γρηγόριος ο Θαυματουργός ο και Νεοκαισαρείας, ου η αρχή· «Οι των Αγίων και θεοπνεύστων Γραφών». Αμφιλόχιος ο Ικονίου, ου η αρχή· «Πολλοί των μεγάλων». Κύριλλος ο Ιεροσολύμων, ου η αρχή· «Χαίρε σφόδρα θύγατερ Σιών». Μεθόδιος ο Πατάρων, ου η αρχή· «Πάλαι ικανώς». Γεώργιος ο Νικομηδείας, ου η αρχή· «Τα της παρούσης ιεράς πανηγύρεως». (Σώζονται εν τη Λαύρα, και εν τη του Διονυσίου.) Ο Νύσσης Γρηγόριος, ου η αρχή· «Είχε μεν η των Γενεθλίων». Και Λέων ο Σοφός, ου η αρχή· «Χριστού εορτήν τιμώμεν». (Σώζονται εν τη Μονή του Παντοκράτορος.) Εν δε τω δευτέρω πανηγυρικώ της Ιεράς Μονής του Βατοπαιδίου σώζονται μεν εκ των ανωτέρω λόγοι τινές, σώζεται δε και λόγος του σοφωτάτου Ιωάννου του Ζωναρά εις την αυτήν εορτήν, ου η αρχή· «Πάλιν τοις ευσεβέσι πανήγυρις, και πάλιν μυστήριον έτερον». Αλλά και Γρηγόριος ο Παλαμάς λόγον έχει εις την αυτήν εορτήν, σωζόμενον εν τω Πρωτάτω, ου η αρχή· «Την μεν προγονικήν εκείνην αράν τε και καταδίκην».

*

Τη αυτή ημέρα μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Αγαθοδώρου.

Αγαθοδώρω, δώρον εξ εμών λόγων,
Δωρώ δοθέντι, τω Θεώ δι’ αιμάτων.

Ούτος ο Άγιος Αγαθόδωρος, επειδή ωμολόγει τον Χριστόν Θεόν αληθινόν, δια τούτο εφέρθη εις τον άρχοντα της εν Καππαδοκία πόλεως των Τυάνων, η οποία υπό των Τούρκων τώρα ονομάζεται Νίδρα ή Νίγδελι. Και πρώτον μεν, εξέσχισαν αυτόν, έπειτα δε, τον έβαλαν επάνω εις μίαν σκάραν πυρωμένην. Μετά ταύτα έκοψαν την γλώσσαν του, και με οδοντάγραν εύγαλαν τα οδόντιά του, και με ξουράφι έκδαραν το δέρμα του. Είτα ετζάκισαν τα σκέλη του, και με κοντάρι ετρύπησαν τα πλευρά του. Ύστερον δε επέρασαν εις τους μηλίγγους του πυρωμένα σουβλία. Όθεν με τα πολυειδή βάσανα ταύτα ετελείωσε την ζωήν ο αοίδιμος και έλαβεν εκ Κυρίου τον αμαράντινον στέφανον.

*

Ο Άγιος Νεομάρτυς Ιορδάνης ο Τραπεζούντιος, ο μαρτυρήσας εν Κωνσταντινουπόλει εν έτει ͵αχν’ [1650], ξίφει τελειούται.

Ιορδάνην δε, μη ποταμόν εννόει,
Χριστού δ’ αθλητήν, εσχάτοις εν τοις χρόνοις (5).

(5) Το Μαρτύριον αυτού όρα εις το Νέον Μαρτυρολόγιον.

*

Ο Άγιος νέος Οσιομάρτυς Γαβριήλ, ο μαρτυρήσας εν Κωνσταντινουπόλει εν έτει ͵αχος’ [1676], ξίφει τελειούται.

Τμηθείς Γαβριήλ δι’ αγάπην Κυρίου,
Συν τω Γαβριήλ χορεύεις εν τω πόλω (6).

(6) Το Μαρτύριον αυτού όρα εις το Νέον Μαρτυρολόγιον.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ Β΄, ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτε ἐδέξατο αὐτὸν εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ ὁ δίκαιος Συμεών (1).

Κόλπους Πατρὸς τυποῦσι τοῦ σοῦ Χριστέ μου,
Τοῦ Συμεὼν αἱ χεῖρες, αἳ φέρουσί σε.

Δέξατο δευτερίῃ Χριστὸν Συμεὼν παρὰ νηῷ.

Ἀφ’ οὗ ἐπέρασαν σαράντα ἡμέραι ἀπὸ τὴν σωτήριον ἐνανθρώπησιν τοῦ Κυρίου, καὶ τὴν ἐκ τῆς Ἁγίας Παρθένου χωρὶς ἀνδρὸς αὐτοῦ γέννησιν, ἐπροσφέρθη ὁ Κύριος εἰς τὸ ἱερὸν κατὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν, ἀπὸ τὴν Παναγίαν Μητέρα του καὶ τὸν δίκαιον Ἰωσὴφ τὸν μνήστορα τῆς Θεοτόκου, κατὰ τὴν διάταξιν τοῦ σκιώδους καὶ παλαιοῦ Νόμου. Τότε δὲ καὶ ὁ γέρωντας Συμεών, εἰς τὸν ὁποῖον ἦτον κεχρηματισμένον νὰ μὴν ἰδῇ θάνατον πρὸ τοῦ νὰ ἰδῇ τὸν Χριστὸν Κυρίου: τότε, λέγω, οὗτος ἐδέχθη τὸν Κύριον εἰς τὰς ἀγκάλας του καὶ εὐχαριστήσας τὸν Θεόν, ἐβόησε· «Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου Δέσποτα (2) κατὰ τὸ ῥῆμά σου (3) ἐν εἰρήνῃ» (4). Καὶ λοιπὸν μετὰ χαρᾶς ἐλύθη ἀπὸ τὴν παροῦσαν ζωήν, καὶ ἀντὶ τῶν προσκαίρων τούτων καὶ ἐπιγείων, ἔλαβε τὰ οὐράνια καὶ αἰώνια. Ἡ δὲ τῆς ἑορτῆς ταύτης Σύναξις τελεῖται εἰς τὸν σεβάσμιον οἶκον τῆς ἀχράντου δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ᾈειπαρθένου Μαρίας, τὸν εὑρισκόμενον εἰς τὰς Βλαχέρνας. (Λόγον τῆς Ὑπαπαντῆς ὅρα εἰς τὸν Θησαυρὸν τοῦ Δαμασκηνοῦ, καὶ εἰς Μακάριον τὸν Κωφόν.)

(1) Σημείωσαι, ὅτι ἡ ἑορτὴ αὕτη τῆς Ὑπαπαντῆς, κατὰ μὲν τὸν Κεδρηνόν, ἐτυπώθη νὰ ἑορτάζεται εἰς τὸν καιρὸν Ἰουστίνου τοῦ Θρᾳκός, τοῦ ἐν ἔτει 518 βασιλεύσαντος, ἥτις ἕως τότε δὲν ἑωρτάζετο. Κατὰ δὲ τὸν Θεοφάνη ἐν τῷ Χρονικῷ, ἄρχισεν αὕτη νὰ ἑορτάζεται κατὰ τὸ δέκατον πέμπτον ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ μεγάλου Ἰουστινιανοῦ, τοῦ ἀνεψιοῦ τοῦ ῥηθέντος Ἰουστίνου, τοῦ βασιλεύσαντος ἐν ἔτει 527, ἤτοι ἡ Ὑπαπαντὴ ἄρχισε νὰ ἑορτάζεται ἐν ἔτει 545, κατὰ τὴν β΄ τοῦ Φευρουαρίου, ἥτις πρότερον ἑωρτάζετο κατὰ τὴν ιδ΄ τοῦ Φευρουαρίου, ὡς λέγει Γεώργιος ὁ Ἁμαρτωλός. Ἴσως δέ, ὁ μὲν Ἰουστῖνος ἐδιώρισε νὰ ἑορτάζεται αὕτη τῇ δεκάτῃ τετάρτῃ τοῦ Φευρουαρίου. Ὁ δὲ Ἰουστινιανὸς ἀκριβέστερον ἐδιώρισε νὰ ἑορτάζεται αὕτη τῇ β΄ τοῦ Φευρουαρίου. (Ὅρα σελ. 66 καὶ 88 τοῦ β΄ τόμου τοῦ Μελετίου.)

(2) Ἤτοι, νῦν ἀπολύεις με τοῦ βίου πάντως, ὡς ὁ Ζυγαδηνὸς Εὐθύμιος ἑρμηνεύει, ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ τοῦ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγελίου τῇ νεοτυπώτῳ.

(3) Ἤτοι, καθὼς εἴρηκάς μοι, πάλαι διαποροῦντι περὶ τοῦ μυστηρίου τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως, κατὰ τὸν αὐτὸν Εὐθύμιον (αὐτόθι).

(4) Ἤτοι, ἐν εἰρήνῃ λογισμῶν. Νῦν γὰρ οἱ ταράττοντές με λογισμοὶ περὶ τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως, εἰρήνευσαν. Ἢ ἐν εἰρήνῃ ἀφοβίας, μηκέτι φοβούμενον τὸν θάνατον, διὰ τὸ βαθύ μου γῆρας. Ἢ ἐν εἰρήνῃ χαρᾶς, μηκέτι λυπούμενον ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας τοῦ Ἰσραήλ. Εἶδον γὰρ ἤδη τὸν ἐλευθερωτήν. Ὡς ὁ αὐτὸς Εὐθύμιος ἑρμηνεύει αὐτόθι. Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὴν Ὑπαπαντὴν λόγους συνέγραψαν, ὁ Χρυσόστομος δύω, ὧν τοῦ ἑνὸς μὲν ἡ ἀρχή ἐστιν αὕτη· «Οὐ μόνον φορεῖ σάρκα», τοῦ δὲ ἑτέρου, αὕτη· «Φαιδρὸν ἡμῖν σήμερον τὸ θέατρον». Γρηγόριος ὁ Θαυματουργὸς ὁ καὶ Νεοκαισαρείας, οὗ ἡ ἀρχή· «Οἱ τῶν Ἁγίων καὶ θεοπνεύστων Γραφῶν». Ἀμφιλόχιος ὁ Ἰκονίου, οὗ ἡ ἀρχή· «Πολλοὶ τῶν μεγάλων». Κύριλλος ὁ Ἱεροσολύμων, οὗ ἡ ἀρχή· «Χαῖρε σφόδρα θύγατερ Σιών». Μεθόδιος ὁ Πατάρων, οὗ ἡ ἀρχή· «Πάλαι ἱκανῶς». Γεώργιος ὁ Νικομηδείας, οὗ ἡ ἀρχή· «Τὰ τῆς παρούσης ἱερᾶς πανηγύρεως». (Σῴζονται ἐν τῇ Λαύρᾳ, καὶ ἐν τῇ τοῦ Διονυσίου.) Ὁ Νύσσης Γρηγόριος, οὗ ἡ ἀρχή· «Εἶχε μὲν ἡ τῶν Γενεθλίων». Καὶ Λέων ὁ Σοφός, οὗ ἡ ἀρχή· «Χριστοῦ ἑορτὴν τιμῶμεν». (Σῴζονται ἐν τῇ Μονῇ τοῦ Παντοκράτορος.) Ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ πανηγυρικῷ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου σῴζονται μὲν ἐκ τῶν ἀνωτέρω λόγοι τινές, σῴζεται δὲ καὶ λόγος τοῦ σοφωτάτου Ἰωάννου τοῦ Ζωναρᾶ εἰς τὴν αὐτὴν ἑορτήν, οὗ ἡ ἀρχή· «Πάλιν τοῖς εὐσεβέσι πανήγυρις, καὶ πάλιν μυστήριον ἕτερον». Ἀλλὰ καὶ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λόγον ἔχει εἰς τὴν αὐτὴν ἑορτήν, σῳζόμενον ἐν τῷ Πρωτάτῳ, οὗ ἡ ἀρχή· «Τὴν μὲν προγονικὴν ἐκείνην ἀράν τε καὶ καταδίκην».

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ἀγαθοδώρου.

Ἀγαθοδώρῳ, δῶρον ἐξ ἐμῶν λόγων,
Δωρῶ δοθέντι, τῷ Θεῷ δι’ αἱμάτων.

Οὗτος ὁ Ἅγιος Ἀγαθόδωρος, ἐπειδὴ ὡμολόγει τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινόν, διὰ τοῦτο ἐφέρθη εἰς τὸν ἄρχοντα τῆς ἐν Καππαδοκίᾳ πόλεως τῶν Τυάνων, ἡ ὁποία ὑπὸ τῶν Τούρκων τώρα ὀνομάζεται Νίδρα ἢ Νίγδελι. Καὶ πρῶτον μέν, ἐξέσχισαν αὐτόν, ἔπειτα δέ, τὸν ἔβαλαν ἐπάνω εἰς μίαν σκάραν πυρωμένην. Μετὰ ταῦτα ἔκοψαν τὴν γλῶσσάν του, καὶ μὲ ὀδοντάγραν εὔγαλαν τὰ ὀδόντιά του, καὶ μὲ ξουράφι ἔκδαραν τὸ δέρμα του. Εἶτα ἐτζάκισαν τὰ σκέλη του, καὶ μὲ κοντάρι ἐτρύπησαν τὰ πλευρά του. Ὕστερον δὲ ἐπέρασαν εἰς τοὺς μηλίγγους του πυρωμένα σουβλία. Ὅθεν μὲ τὰ πολυειδῆ βάσανα ταῦτα ἐτελείωσε τὴν ζωὴν ὁ ἀοίδιμος καὶ ἔλαβεν ἐκ Κυρίου τὸν ἀμαράντινον στέφανον.

*

Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Ἰορδάνης ὁ Τραπεζούντιος, ὁ μαρτυρήσας ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει ͵αχν΄ [1650], ξίφει τελειοῦται.

Ἰορδάνην δέ, μὴ ποταμὸν ἐννόει,
Χριστοῦ δ’ ἀθλητήν, ἐσχάτοις ἐν τοῖς χρόνοις (5).

(5) Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ὅρα εἰς τὸ Νέον Μαρτυρολόγιον.

*

Ὁ Ἅγιος νέος Ὁσιομάρτυς Γαβριήλ, ὁ μαρτυρήσας ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει ͵αχος΄ [1676], ξίφει τελειοῦται.

Τμηθεὶς Γαβριὴλ δι’ ἀγάπην Κυρίου,
Σὺν τῷ Γαβριὴλ χορεύεις ἐν τῷ πόλῳ (6).

(6) Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ὅρα εἰς τὸ Νέον Μαρτυρολόγιον.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Β’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Η Υπαπαντή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού· Αγαθοδώρου Μάρτυρος κ.ά.