Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί ΙΗ’, μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Πλάτωνος.

Μικρού λαθών παρήλθεν ημάς ο Πλάτων,
Πλάτων εκείνος, ον πλατύ κτείνει ξίφος.

Ογδοάτη δεκάτη τε Πλάτωνα άορ κατέπεφνεν.

Ούτος ήτον από την χώραν των Γαλατών εκ της πόλεως Αγκύρας, αδελφός του Αγίου Μάρτυρος Αντιόχου (ίσως του εορταζομένου κατά την κδ’ του Δεκεμβρίου), εν έτει σϞς’ [296]. Επειδή δε αυτός ωμολόγει παρρησία τον Χριστόν έμπροσθεν εις όλους, δια τούτο εφέρθη εις τον ηγεμόνα Αγριππίνον και δέρνεται από δέκα στρατιώτας. Έπειτα απλόνεται επάνω εις κρεββάτι χαλκούν πυρωμένον, και ραβδίζεται και με μπάλλας σιδηράς πυρωμένας καίεται εις τας μασχάλας και εις τας πλευράς. Είτα έκοψαν το δέρμα του εις λωρία και εύγαλαν αυτό άνωθεν από την ράχιν. Μετά ταύτα εξέσχισαν τας σάρκας και μάγουλά του τόσον πολλά, ώστε οπού αλλοιώθη τελείως το πρόσωπόν του και δεν εγνωρίζετο. Τελευταίον δε απεκεφάλισαν αυτόν. Και ούτως έλαβεν ο αοίδιμος του μαρτυρίου τον στέφανον. (Τον Βίον τούτου όρα εις τον απλούν Εφραίμ. Τον οποίον Βίον συνέγραψεν ελληνικά Συμεών ο Μεταφραστής, ου η αρχή· «Ου ξένα Γαλατών τα παρόντα». Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη των Ιβήρων και εν άλλαις.)

*

Τη αυτή ημέρα μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Ρωμανού.

Το καρτερόφρον Ρωμανού πας θαυμάσει,
Συν χαρμονή γαρ πνιγμονήν εκαρτέρει.

Ούτος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Μαξιμιανού εν έτει τε’ [305]. Δια δε τον ζήλον οπού είχεν υπέρ της του Χριστού πίστεως, όταν Ασκληπιάδης ο έπαρχος ήθελε να έμβη μέσα εις τον ναόν των ειδώλων, επήγεν ο Άγιος και τον επίασε, λέγωντας εις αυτόν. Τα είδωλα δεν είναι θεοί. Δια τούτο λοιπόν δέρνεται εις το στόμα, και κρεμασθείς εκαταξεσχίσθη. Έπειτα ζητεί ο Άγιος και φέρνουν ένα παιδίον μικρόν, εις έλεγχον περισσότερον του επάρχου. Το δε παιδίον ερωτηθέν από τον έπαρχον, εις ποίον Θεόν πιστεύει, απεκρίθη, ότι εις τον Θεόν των Χριστιανών (1). Όθεν δέρνεται το παιδίον, παρεστώσης εκεί και της μητρός του. Δερνόμενον δε, εδίψησε και εζήτησε νερόν, η δε μήτηρ αυτού, ευσεβής ούσα και θεοφιλής, μη πίης, ω τέκνον μου, του είπε, μη πίης από τούτο το φθαρτόν και πρόσκαιρον νερόν, αλλά υπόμεινον, δια να υπάγης να πίης από εκείνο το ζωντανόν και αθάνατον νερόν της μακαριότητος. Επειδή δε το νήπιον ήλεγχε τον τύραννον, εδάρθη και δευτέραν φοράν. Και έπειτα απεκεφαλίσθη δια του ξίφους, και ούτως έλαβε το μακάριον τον στέφανον της αθλήσεως. Του δε Αγίου Ρωμανού έκοψαν την γλώσσαν, και μετά το κόψιμον αυτής, πάλιν ελάλει παραδόξως, ευχαριστών τον Θεόν. Επειδή δε ακούσθη το παράδοξον τούτο θαύμα εις τον βασιλέα Μαξιμιανόν, δια τούτο κατά προσταγήν αυτού, έπνιξαν τον Μάρτυρα μέσα εις την φυλακήν, και ελύτρωσαν αυτόν από την πρόσκαιρον ταύτην ζωήν. Και έτζι ο Άγιος έλαβε τον του μαρτυρίου αμάραντον στέφανον

(1) Σημείωσαι, ότι εις τον Μάρτυρα τούτον Ρωμανόν λόγον εγκωμιαστικόν συνέταξεν ο μέγας Χρυσόστομος, ου η αρχή· «Παλαίστραι μεν σώμασιν ανδρίαν χαρίζονται, και τέχνης αθλητικής επιστήμας». (Σώζεται εν τω ε’ τόμω της εν Ετόνη εκδόσεως.) Περί δε του παιδίου ταύτα γράφει· «Ως γαρ είδεν (ο Μάρτυς) τον δικαστήν προς την των δαιμόνων σπουδήν αυτόν εκκαλούμενον, αιτεί βρέφος εξ αγοράς αχθήναι, ως εκείνο των ζητουμένων παρά του δικαστού, κριτήν ποιησόμενος. Και προσαχθέντι τω βρέφει, την περί των προκειμένων προσήγεν ερώτησιν. Τέκνον, φησί, δίκαιόν εστι τον Θεόν προσκυνείν, ή τους θεούς τους λεγομένους υπό τούτων; Πολλή της του Μάρτυρος σοφίας η περιουσία. Του δικαστού δικαστήν το παιδίον καθίζει. Το δε, υπέρ του Χριστού ταχέως απεφήνατο ψήφον. Ίνα δειχθή και παιδία δυσσεβούντων δικαστών συνετώτερα. Μάλλον δε, ίνα φανή μη μόνον Μάρτυς (ο Ρωμανός δηλ.), αλλά και Μαρτύρων αλείπτης. Ουδέ τούτο δε όμως την δικαστικήν υπεσκέλισε λύσσαν. Αλλ’ ευθύς επί του ξύλου μετά του βρέφους ο Μάρτυς ανηρπάζετο. Και την του ξύλου κόλασιν ειρκτή διεδέχετο, κακείνην ψήφος ποικίλας τοις αθληταίς τας τιμωρίας διαμερίζουσα. Το μεν γαρ βρέφος θανάτω, τον δε Μάρτυρα τη της γλώττης εκτομή κατεδίκασεν». Ώστε κατά τα λόγια του Χρυσοστόμου, ο Μάρτυς ερώτησε το παιδίον, και ουχί ο έπαρχος. Ίσως δε να το ερώτησαν και οι δύω.

*

Τη αυτή ημέρα το Άγιον νήπιον ερωτηθέν παρά του επάρχου, ποίον Θεόν σέβεται, και αποκριθέν, ότι τον Χριστόν, ξίφει τελειούται.

Κόλπους Αβραάμ νήπιον λαχόν ξίφει,
Τοις Βηθλεέμ σύνεδρον ώφθη νηπίοις.

*

Μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Ρωμανού του εκ Παλαιστίνης.

Ρωμαλέος ην Ρωμανός προς βασάνους,
Ρώμη κρατυνθείς παντοδυνάμου Λόγου.

Ούτος εκατάγετο από την Παλαιστίνην, και ήτον Διάκονος της εν Καισαρεία της Παλαιστίνης Εκκλησίας. Εμαρτύρησε δε κατά τους χρόνους του Διοκλητιανού εν πόλει Αντιοχεία, εν έτει σπη’ [288]. Ούτος λοιπόν ο αοίδιμος επαραθάρρυνεν εις το μαρτύριον με την διδασκαλίαν του, τους Χριστιανούς εκείνους, οίτινες φοβούμενοι τα βάσανα, δεν ωμολόγουν τον Χριστόν. Δια τούτο και αυτοκάλεστος επήγε και παρεστάθη εις τον κριτήν, ομολογών τον Χριστόν Θεόν αληθινόν. Και παρευθύς εκαταδικάσθη να ριφθή εις την φωτίαν. Ο δε Διοκλητιανός τούτο μαθών, εις μεν την φωτίαν δεν αφήκε να τον ρίψουν. Επρόσταξε δε να κόψουν την γλώσσαν του. Αλλ’ ο του Χριστού Μάρτυς, και μόλον οπού εστερήθη την γλώσσαν του, δυνατώτερα όμως και καθαρώτερα ελάλει, κηρύττων παρρησία τον Χριστόν. Μετά ταύτα βάλλουσιν αυτόν μέσα εις φυλακήν, και τεντόνουσι τα ποδάριά του εις πέντε κεντήματα (2). Έπειτα περάσαντες σχοινίον εις τον λαιμόν του, απέπνιξαν αυτόν. Και ούτως έλαβεν εκ Κυρίου του μαρτυρίου τον στέφανον.

(2) Τα κεντήματα ταύτα νομίζω ότι είναι η τρύπαις οπού ευρίσκονται εις το τιμωρητικόν ξύλον. Η οποίαις άλλαις είναι κοντίτερα και άλλαις μακρύτερα, κατά τας οποίας ή ολιγοστεύει ή αυξάνει το σφίγξιμον των ποδαρίων. Τούτο λοιπόν δηλούται εδώ, ότι τόσον ετέντωσαν τους πόδας του Αγίου, ώστε οπού έφθασαν εις τας πέντε τρύπας του ξύλου, ήτοι εσφίγχθησαν με υπερβολήν. Εις την κορυφήν δε του μεγαλομάρτυρος τούτου Ρωμανού εγκώμιον έπλεξεν ο ρητορικός του Χρυσορρήμονος κάλαμος, ου η αρχή· «Πάλιν Μαρτύρων μνήμη, και πάλιν πανήγυρις και εορτή πνευματική». (Σώζεται εν τω ε’ τόμω της εν Ετόνη εκδόσεως.) Πλατύνει δε μάλιστα ο χρυσούς ρήτωρ το θαύμα οπού ηκολούθησεν εις τον Μάρτυρα, το να λαλή καθαρά χωρίς γλώσσης.

*

Οι Άγιοι Μάρτυρες Ζακχαίος, Διάκονος της εν Γαδείροις Εκκλησίας (3), και Αλφαίος, ξίφει τελειούνται.

Εις τον Ζακχαίον.

Ζακχαίος εκχεί πλούτον ο πριν ημίση,
Ο νυν δε Σώτερ αίμα χει παν εκ ξίφους.

Εις τον Αλφαίον.

Αλφαίε καρτέρησον ει τέμνη κάραν,
Και κλήρον έξεις την άτμητον Τριάδα.

Ούτος ο μακάριος Ζακχαίος εφέρθη έμπροσθεν του κριτηρίου των ειδωλολατρών, έχωντας εις τον τράχηλον αλυσίδα σιδηράν και βαρείαν. Και ερωτηθείς από τον κριτήν, ωμολόγησε παρρησία τον Χριστόν. Όθεν βασανίζεται με δεινάς και απανθρώπους τιμωρίας. Έπειτα δεθείς, ρίπτεται εις την φυλακήν, και βάλλονται τα ποδάριά του εις τας τρύπας του βασανιστικού ξύλου. Και έτζι τεντωμένος ων, υπομένει ανδρείως τέσσαρα ημερονύκτια. Ύστερα δε από αυτόν, επαραστάθη εις το κριτήριον ο Άγιος Αλφαίος, όστις ήτον γεμάτος από Πνεύμα Άγιον. Και αφ’ ου κατεξεσχίσθη με δαρμούς εις όλον το σώμα, και κατεκάη εις τας πλευράς, εβάλθη εις την φυλακήν δια να πάθη εκεί, όσας τιμωρίας έπαθε και ο συναγωνιστής του Άγιος Ζακχαίος. Ετεντώθη γαρ και αυτός ένα ημερονύκτιον εις το βασανιστικόν ξύλον. Και την ερχομένην ημέραν, απεκεφαλίσθησαν και οι δύω δια του ξίφους. Και έτζι έλαβον οι μακάριοι τους στεφάνους της αθλήσεως.

(3) Γάδειρα είναι νήσος σμικρά της Ισπανίας ευρισκομένη εν τω Ωκεανώ, τόσον πλησίον της στερεάς, ώστε δυνατόν εστι να συνάπτεται με αυτήν δια γεφύρας. Ταύτην την νήσον είχον οι παλαιοί όρον του εγνωσμένου κόσμου. Γάδειρα δε κατά την γλώσσαν των Ελλήνων θέλει να ειπή γης δειρά, ήτοι λαιμός ή τράχηλος. (Όρα τον Μελέτιον, σελ. 64 της Γεωγραφίας.) Εν τω Συναξαριστή όμως της του Διονυσίου Μονής γράφεται, της εν Γαδάροις Εκκλησίας, ευρίσκοντο δε εις την Παλαιστίνην τα Γάδαρα

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ ΙΗ΄, μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Πλάτωνος.

Μικροῦ λαθὼν παρῆλθεν ἡμᾶς ὁ Πλάτων,
Πλάτων ἐκεῖνος, ὃν πλατὺ κτείνει ξίφος.

Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ τε Πλάτωνα ἄορ κατέπεφνεν.

Οὗτος ἦτον ἀπὸ τὴν χώραν τῶν Γαλατῶν ἐκ τῆς πόλεως Ἀγκύρας, ἀδελφὸς τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ἀντιόχου (ἴσως τοῦ ἑορταζομένου κατὰ τὴν κδ΄ τοῦ Δεκεμβρίου), ἐν ἔτει σϞς΄ [296]. Ἐπειδὴ δὲ αὐτὸς ὡμολόγει παρρησίᾳ τὸν Χριστὸν ἔμπροσθεν εἰς ὅλους, διὰ τοῦτο ἐφέρθη εἰς τὸν ἡγεμόνα Ἀγριππῖνον καὶ δέρνεται ἀπὸ δέκα στρατιώτας. Ἔπειτα ἁπλόνεται ἐπάνω εἰς κρεββάτι χαλκοῦν πυρωμένον, καὶ ῥαβδίζεται καὶ μὲ μπάλλας σιδηρᾶς πυρωμένας καίεται εἰς τὰς μασχάλας καὶ εἰς τὰς πλευράς. Εἶτα ἔκοψαν τὸ δέρμα του εἰς λωρία καὶ εὔγαλαν αὐτὸ ἄνωθεν ἀπὸ τὴν ῥάχιν. Μετὰ ταῦτα ἐξέσχισαν τὰς σάρκας καὶ μάγουλά του τόσον πολλά, ὥστε ὁποῦ ἀλλοιώθη τελείως τὸ πρόσωπόν του καὶ δὲν ἐγνωρίζετο. Τελευταῖον δὲ ἀπεκεφάλισαν αὐτόν. Καὶ οὕτως ἔλαβεν ὁ ἀοίδιμος τοῦ μαρτυρίου τὸν στέφανον. (Τὸν Βίον τούτου ὅρα εἰς τὸν ἁπλοῦν Ἐφραίμ. Τὸν ὁποῖον Βίον συνέγραψεν ἑλληνικὰ Συμεὼν ὁ Μεταφραστής, οὗ ἡ ἀρχή· «Οὐ ξένα Γαλατῶν τὰ παρόντα». Σῴζεται ἐν τῇ Λαύρᾳ, ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις.)

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ῥωμανοῦ.

Τὸ καρτερόφρον Ῥωμανοῦ πᾶς θαυμάσει,
Σὺν χαρμονῇ γὰρ πνιγμονὴν ἐκαρτέρει.

Οὗτος ἦτον κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ ἐν ἔτει τε΄ [305]. Διὰ δὲ τὸν ζῆλον ὁποῦ εἶχεν ὑπὲρ τῆς τοῦ Χριστοῦ πίστεως, ὅταν Ἀσκληπιάδης ὁ ἔπαρχος ἤθελε νὰ ἔμβῃ μέσα εἰς τὸν ναὸν τῶν εἰδώλων, ἐπῆγεν ὁ Ἅγιος καὶ τὸν ἐπίασε, λέγωντας εἰς αὐτόν. Τὰ εἴδωλα δὲν εἶναι θεοί. Διὰ τοῦτο λοιπὸν δέρνεται εἰς τὸ στόμα, καὶ κρεμασθεὶς ἐκαταξεσχίσθη. Ἔπειτα ζητεῖ ὁ Ἅγιος καὶ φέρνουν ἕνα παιδίον μικρόν, εἰς ἔλεγχον περισσότερον τοῦ ἐπάρχου. Τὸ δὲ παιδίον ἐρωτηθὲν ἀπὸ τὸν ἔπαρχον, εἰς ποῖον Θεὸν πιστεύει, ἀπεκρίθη, ὅτι εἰς τὸν Θεὸν τῶν Χριστιανῶν (1). Ὅθεν δέρνεται τὸ παιδίον, παρεστώσης ἐκεῖ καὶ τῆς μητρός του. Δερνόμενον δέ, ἐδίψησε καὶ ἐζήτησε νερόν, ἡ δὲ μήτηρ αὐτοῦ, εὐσεβὴς οὖσα καὶ θεοφιλής, μὴ πίῃς, ὦ τέκνον μου, τοῦ εἶπε, μὴ πίῃς ἀπὸ τοῦτο τὸ φθαρτὸν καὶ πρόσκαιρον νερόν, ἀλλὰ ὑπόμεινον, διὰ νὰ ὑπάγῃς νὰ πίῃς ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ ζωντανὸν καὶ ἀθάνατον νερὸν τῆς μακαριότητος. Ἐπειδὴ δὲ τὸ νήπιον ἤλεγχε τὸν τύραννον, ἐδάρθη καὶ δευτέραν φοράν. Καὶ ἔπειτα ἀπεκεφαλίσθη διὰ τοῦ ξίφους, καὶ οὕτως ἔλαβε τὸ μακάριον τὸν στέφανον τῆς ἀθλήσεως. Τοῦ δὲ Ἁγίου Ῥωμανοῦ ἔκοψαν τὴν γλῶσσαν, καὶ μετὰ τὸ κόψιμον αὐτῆς, πάλιν ἐλάλει παραδόξως, εὐχαριστῶν τὸν Θεόν. Ἐπειδὴ δὲ ἀκούσθη τὸ παράδοξον τοῦτο θαῦμα εἰς τὸν βασιλέα Μαξιμιανόν, διὰ τοῦτο κατὰ προσταγὴν αὐτοῦ, ἔπνιξαν τὸν Μάρτυρα μέσα εἰς τὴν φυλακήν, καὶ ἐλύτρωσαν αὐτὸν ἀπὸ τὴν πρόσκαιρον ταύτην ζωήν. Καὶ ἔτζι ὁ Ἅγιος ἔλαβε τὸν τοῦ μαρτυρίου ἀμάραντον στέφανον.

(1) Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὸν Μάρτυρα τοῦτον Ῥωμανὸν λόγον ἐγκωμιαστικὸν συνέταξεν ὁ μέγας Χρυσόστομος, οὗ ἡ ἀρχή· «Παλαῖστραι μὲν σώμασιν ἀνδρίαν χαρίζονται, καὶ τέχνης ἀθλητικῆς ἐπιστήμας». (Σῴζεται ἐν τῷ ε΄ τόμῳ τῆς ἐν Ἐτόνῃ ἐκδόσεως.) Περὶ δὲ τοῦ παιδίου ταῦτα γράφει· «Ὡς γὰρ εἶδεν (ὁ Μάρτυς) τὸν δικαστὴν πρὸς τὴν τῶν δαιμόνων σπουδὴν αὐτὸν ἐκκαλούμενον, αἰτεῖ βρέφος ἐξ ἀγορᾶς ἀχθῆναι, ὡς ἐκεῖνο τῶν ζητουμένων παρὰ τοῦ δικαστοῦ, κριτὴν ποιησόμενος. Καὶ προσαχθέντι τῷ βρέφει, τὴν περὶ τῶν προκειμένων προσῆγεν ἐρώτησιν. Τέκνον, φησί, δίκαιόν ἐστι τὸν Θεὸν προσκυνεῖν, ἢ τοὺς θεοὺς τοὺς λεγομένους ὑπὸ τούτων; Πολλὴ τῆς τοῦ Μάρτυρος σοφίας ἡ περιουσία. Τοῦ δικαστοῦ δικαστὴν τὸ παιδίον καθίζει. Τὸ δέ, ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ ταχέως ἀπεφήνατο ψῆφον. Ἵνα δειχθῇ καὶ παιδία δυσσεβούντων δικαστῶν συνετώτερα. Μᾶλλον δέ, ἵνα φανῇ μὴ μόνον Μάρτυς (ὁ Ῥωμανὸς δηλ.), ἀλλὰ καὶ Μαρτύρων ἀλείπτης. Οὐδὲ τοῦτο δὲ ὅμως τὴν δικαστικὴν ὑπεσκέλισε λύσσαν. Ἀλλ’ εὐθὺς ἐπὶ τοῦ ξύλου μετὰ τοῦ βρέφους ὁ Μάρτυς ἀνηρπάζετο. Καὶ τὴν τοῦ ξύλου κόλασιν εἱρκτὴ διεδέχετο, κἀκείνην ψῆφος ποικίλας τοῖς ἀθληταῖς τὰς τιμωρίας διαμερίζουσα. Τὸ μὲν γὰρ βρέφος θανάτῳ, τὸν δὲ Μάρτυρα τῇ τῆς γλώττης ἐκτομῇ κατεδίκασεν». Ὥστε κατὰ τὰ λόγια τοῦ Χρυσοστόμου, ὁ Μάρτυς ἐρώτησε τὸ παιδίον, καὶ οὐχὶ ὁ ἔπαρχος. Ἴσως δὲ νὰ τὸ ἐρώτησαν καὶ οἱ δύω.

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τὸ Ἅγιον νήπιον ἐρωτηθὲν παρὰ τοῦ ἐπάρχου, ποῖον Θεὸν σέβεται, καὶ ἀποκριθέν, ὅτι τὸν Χριστόν, ξίφει τελειοῦται.

Κόλπους Ἁβραὰμ νήπιον λαχὸν ξίφει,
Τοῖς Βηθλεὲμ σύνεδρον ὤφθη νηπίοις.

*

Μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ῥωμανοῦ τοῦ ἐκ Παλαιστίνης.

Ῥωμαλέος ἦν Ῥωμανὸς πρὸς βασάνους,
Ῥώμῃ κρατυνθεὶς παντοδυνάμου Λόγου.

Οὗτος ἐκατάγετο ἀπὸ τὴν Παλαιστίνην, καὶ ἦτον Διάκονος τῆς ἐν Καισαρείᾳ τῆς Παλαιστίνης Ἐκκλησίας. Ἐμαρτύρησε δὲ κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Διοκλητιανοῦ ἐν πόλει Ἀντιοχείᾳ, ἐν ἔτει σπη΄ [288]. Οὗτος λοιπὸν ὁ ἀοίδιμος ἐπαραθάρρυνεν εἰς τὸ μαρτύριον μὲ τὴν διδασκαλίαν του, τοὺς Χριστιανοὺς ἐκείνους, οἵτινες φοβούμενοι τὰ βάσανα, δὲν ὡμολόγουν τὸν Χριστόν. Διὰ τοῦτο καὶ αὐτοκάλεστος ἐπῆγε καὶ παρεστάθη εἰς τὸν κριτήν, ὁμολογῶν τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινόν. Καὶ παρευθὺς ἐκαταδικάσθη νὰ ῥιφθῇ εἰς τὴν φωτίαν. Ὁ δὲ Διοκλητιανὸς τοῦτο μαθών, εἰς μὲν τὴν φωτίαν δὲν ἀφῆκε νὰ τὸν ῥίψουν. Ἐπρόσταξε δὲ νὰ κόψουν τὴν γλῶσσάν του. Ἀλλ’ ὁ τοῦ Χριστοῦ Μάρτυς, καὶ μὅλον ὁποῦ ἐστερήθη τὴν γλῶσσάν του, δυνατώτερα ὅμως καὶ καθαρώτερα ἐλάλει, κηρύττων παρρησίᾳ τὸν Χριστόν. Μετὰ ταῦτα βάλλουσιν αὐτὸν μέσα εἰς φυλακήν, καὶ τεντόνουσι τὰ ποδάριά του εἰς πέντε κεντήματα (2). Ἔπειτα περάσαντες σχοινίον εἰς τὸν λαιμόν του, ἀπέπνιξαν αὐτόν. Καὶ οὕτως ἔλαβεν ἐκ Κυρίου τοῦ μαρτυρίου τὸν στέφανον.

(2) Τὰ κεντήματα ταῦτα νομίζω ὅτι εἶναι ᾑ τρύπαις ὁποῦ εὑρίσκονται εἰς τὸ τιμωρητικὸν ξύλον. ᾙ ὁποίαις ἄλλαις εἶναι κοντίτερα καὶ ἄλλαις μακρύτερα, κατὰ τὰς ὁποίας ἢ ὀλιγοστεύει ἢ αὐξάνει τὸ σφίγξιμον τῶν ποδαρίων. Τοῦτο λοιπὸν δηλοῦται ἐδῶ, ὅτι τόσον ἐτέντωσαν τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου, ὥστε ὁποῦ ἔφθασαν εἰς τὰς πέντε τρύπας τοῦ ξύλου, ἤτοι ἐσφίγχθησαν μὲ ὑπερβολήν. Εἰς τὴν κορυφὴν δὲ τοῦ μεγαλομάρτυρος τούτου Ῥωμανοῦ ἐγκώμιον ἔπλεξεν ὁ ῥητορικὸς τοῦ Χρυσορρήμονος κάλαμος, οὗ ἡ ἀρχή· «Πάλιν Μαρτύρων μνήμη, καὶ πάλιν πανήγυρις καὶ ἑορτὴ πνευματική». (Σῴζεται ἐν τῷ ε΄ τόμῳ τῆς ἐν Ἐτόνῃ ἐκδόσεως.) Πλατύνει δὲ μάλιστα ὁ χρυσοῦς ῥήτωρ τὸ θαῦμα ὁποῦ ἠκολούθησεν εἰς τὸν Μάρτυρα, τὸ νὰ λαλῇ καθαρὰ χωρὶς γλώσσης.

*

Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Ζακχαῖος, Διάκονος τῆς ἐν Γαδείροις Ἐκκλησίας (3), καὶ Ἀλφαῖος, ξίφει τελειοῦνται.

Εἰς τὸν Ζακχαῖον.

Ζακχαῖος ἐκχεῖ πλοῦτον ὁ πρὶν ἡμίση,
Ὁ νῦν δὲ Σῶτερ αἷμα χεῖ πᾶν ἐκ ξίφους.

Εἰς τὸν Ἀλφαῖον.

Ἀλφαῖε καρτέρησον εἰ τέμνῃ κάραν,
Καὶ κλῆρον ἕξεις τὴν ἄτμητον Τριάδα.

Οὗτος ὁ μακάριος Ζακχαῖος ἐφέρθη ἔμπροσθεν τοῦ κριτηρίου τῶν εἰδωλολατρῶν, ἔχωντας εἰς τὸν τράχηλον ἁλυσίδα σιδηρᾶν καὶ βαρεῖαν. Καὶ ἐρωτηθεὶς ἀπὸ τὸν κριτήν, ὡμολόγησε παρρησίᾳ τὸν Χριστόν. Ὅθεν βασανίζεται μὲ δεινὰς καὶ ἀπανθρώπους τιμωρίας. Ἔπειτα δεθείς, ῥίπτεται εἰς τὴν φυλακήν, καὶ βάλλονται τὰ ποδάριά του εἰς τὰς τρύπας τοῦ βασανιστικοῦ ξύλου. Καὶ ἔτζι τεντωμένος ὤν, ὑπομένει ἀνδρείως τέσσαρα ἡμερονύκτια. Ὕστερα δὲ ἀπὸ αὐτόν, ἐπαραστάθη εἰς τὸ κριτήριον ὁ Ἅγιος Ἀλφαῖος, ὅστις ἦτον γεμάτος ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιον. Καὶ ἀφ’ οὗ κατεξεσχίσθη μὲ δαρμοὺς εἰς ὅλον τὸ σῶμα, καὶ κατεκάη εἰς τὰς πλευράς, ἐβάλθη εἰς τὴν φυλακὴν διὰ νὰ πάθῃ ἐκεῖ, ὅσας τιμωρίας ἔπαθε καὶ ὁ συναγωνιστής του Ἅγιος Ζακχαῖος. Ἐτεντώθη γὰρ καὶ αὐτὸς ἕνα ἡμερονύκτιον εἰς τὸ βασανιστικὸν ξύλον. Καὶ τὴν ἐρχομένην ἡμέραν, ἀπεκεφαλίσθησαν καὶ οἱ δύω διὰ τοῦ ξίφους. Καὶ ἔτζι ἔλαβον οἱ μακάριοι τοὺς στεφάνους τῆς ἀθλήσεως.

(3) Γάδειρα εἶναι νῆσος σμικρὰ τῆς Ἱσπανίας εὑρισκομένη ἐν τῷ Ὠκεανῷ, τόσον πλησίον τῆς στερεᾶς, ὥστε δυνατόν ἐστι νὰ συνάπτεται μὲ αὐτὴν διὰ γεφύρας. Ταύτην τὴν νῆσον εἶχον οἱ παλαιοὶ ὅρον τοῦ ἐγνωσμένου κόσμου. Γάδειρα δὲ κατὰ τὴν γλῶσσαν τῶν Ἑλλήνων θέλει νὰ εἰπῇ γῆς δειρά, ἤτοι λαιμὸς ἢ τράχηλος. (Ὅρα τὸν Μελέτιον, σελ. 64 τῆς Γεωγραφίας.) Ἐν τῷ Συναξαριστῇ ὅμως τῆς τοῦ Διονυσίου Μονῆς γράφεται, τῆς ἐν Γαδάροις Ἐκκλησίας, εὑρίσκοντο δὲ εἰς τὴν Παλαιστίνην τὰ Γάδαρα.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Α’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Των Αγίων Πλάτωνος του Μάρτυρος, Ρωμανού του Μάρτυρος, Ζακχαίου και Αλφαίου των Μαρτύρων κ.α.