Μετά από τις δύο παραβολές, του Τελώνου και Φαρισαίου και του Ασώτου, οι θειότατοι Πατέρες όρισαν να μνημονεύουμε την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, μήπως τυχόν κανείς, ακούγοντας σ’ εκείνες τις παραβολές για τη φιλανθρωπία του Θεού, πέσει σε αμέλεια, λέγοντας ότι ο Θεός είναι φιλάνθρωπος και όταν σταματήσω την αμαρτία, εύκολα θα τα κάνω όλα. Γι’ αυτό όρισαν εδώ αυτή τη φοβερή ημέρα, για να φοβίσουν τους αμελείς με τον θάνατο και με την προσδοκία των βασάνων και να τους επαναφέρουν στην αρετή, ώστε να μην προσβλέπουν μόνο στη φιλανθρωπία του Θεού και ξεθαρρεύουν, αλλά να σκέφτονται και ότι ο Θεός είναι δίκαιος κριτής και αποδίδει στον καθένα κατά τα έργα του.
Και για έναν ακόμη λόγο· επειδή προηγήθηκαν οι ψυχές, έπρεπε να έρθει και ο Κριτής. Και κατά κάποιο τρόπο η παρούσα εορτή τοποθετείται τώρα σαν το τέλος όλων, γιατί και αυτή θα είναι τελευταία απ’ όλα τα ανθρώπινα. Διότι πρέπει να σκεφτούμε ότι την ερχόμενη Κυριακή θα βάλουν την αρχή του κόσμου και την έξωση του Αδάμ από τον Παράδεισο, ενώ η σημερινή είναι το τέλος όλων των δικών μας ενεργειών και πράξεων και του κόσμου αυτού.
Έβαλαν δε τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου κατά την ημέρα της Απόκρεω, υποθέτω, για να καταστείλουν την τρυφή και την πολυφαγία με τον φόβο αυτής της εορτής και για να μας οδηγήσουν στη συμπόνια προς τους πλησίον μας.
Και για άλλο λόγο, επειδή για την απόλαυση (του καρπού) εξοριστήκαμε από την Εδέμ και βρεθήκαμε κάτω από καταδίκη και κατάρα, γι’ αυτό τοποθετήθηκε εδώ η παρούσα εορτή· και διότι πρόκειται κατά την ερχόμενη Κυριακή στο πρόσωπο του Αδάμ να διωχθούμε από την Εδέμ, ώσπου να έρθει ο Χριστός και μας επαναφέρει πάλι στον Παράδεισο.
Δευτέρα Παρουσία ονομάστηκε διότι και πρώτη φορά ήρθε ο Χριστός κοντά μας σωματικά, αλλά ήσυχα και χωρίς δόξα, τώρα όμως θα έρθει με υπερφυσικά θαύματα και με περιφανή λαμπρότητα από τον ουρανό και με το σώμα, για να γνωρίσουν όλοι ότι αυτός είναι που ήρθε και πρώτα και λύτρωσε το γένος των ανθρώπων, και πάλι πρόκειται να κρίνει τους ανθρώπους, αν φύλαξαν τις εντολές που τους δόθηκαν.
Πότε, όμως, θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία κανείς δεν γνωρίζει, διότι αυτό ο Κύριος το απέκρυψε και από τους αποστόλους. Ωστόσο φανέρωσε κάποια σημάδια που θα προηγηθούν, και τα οποία κάποιοι Άγιοι τα διευκρίνισαν περισσότερο. Λέγεται ακόμη ότι θα γίνει αφού περάσουν επτά χιλιάδες χρόνια. Πριν όμως από τη Δευτέρα Παρουσία θα έρθει ο Αντίχριστος, ο οποίος, όπως λέει ο άγιος Ιππόλυτος Ρώμης, θα γεννηθεί από γυναίκα πόρνη, φαινομενικά παρθένο, που θα είναι Εβραία, από τη φυλή του Δαν, γιού του πατριάρχη Ιακώβ. Και τάχα θα ζήσει την κατά Χριστόν ζωή και θα κάνει θαύματα, όσα έκανε ο Χριστός, και θα αναστήσει νεκρούς. Όμως όλα θα τα κάνει κατά φαντασία, και τη γέννηση και την ενσάρκωση και όλα τα υπόλοιπα, όπως λέει ο Απόστολος: «Και τότε θα φανερωθεί ο υιός της απωλείας, με κάθε δύναμη και σημεία και τέρατα ψεύτικα» (Β’ Θεσ. 2:3,9).
Ωστόσο δεν θα ενσαρκωθεί ο ίδιος ο διάβολος –λέει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός–, αλλά ένας άνθρωπος γεννημένος από πορνεία θα δεχτεί μέσα του όλη την ενέργεια του σατανά και θα παρουσιαστεί ξαφνικά. Στη συνέχεια θα φανεί τάχα καλός και πράος, και τότε θα γίνει μεγάλη πείνα και αυτός θα βοηθήσει τάχα τον λαό, και θα χρησιμοποιεί τις άγιες Γραφές και θα νηστεύει. Και οι άνθρωποι θα τον εξαναγκάσουν να γίνει βασιλιάς, και θα δείξει μεγάλη αγάπη στους Εβραίους και θα τους αποκαταστήσει στην Ιερουσαλήμ και θα οικοδομήσει τον ναό τους.
Επτά όμως χρόνια πριν, όπως λέει ο Δανιήλ, θα έρθουν ο Ενώχ και ο Ηλίας και θα κηρύττουν στον λαό να μη δεχτούν τον Αντίχριστο. Αυτός θα τους συλλάβει και θα τους βασανίσει, και τέλος θα τους αποκεφαλίσει. Όσοι θα θέλουν να μείνουν ευσεβείς, θα φύγουν μακριά, τους οποίους βρίσκοντάς τους στα βουνά, θα τους πειράξει με δαίμονες. Τα επτά όμως αυτά χρόνια θα ελαττωθούν για χάρη των εκλεκτών. Τότε θα γίνει και πολύ μεγάλη πείνα, και τα στοιχεία της φύσης θα μεταβληθούν, ώστε παρά λίγο να αφανιστούν όλοι.
Ύστερα απ’ όλα αυτά ξαφνικά θα γίνει η Παρουσία του Κυρίου σαν αστραπή από τον ουρανό. Και θα προπορεύεται ο Τίμιος Σταυρός και ένα ποτάμι φωτιάς κοχλάζοντας θα τρέχει μπροστά του και θα καθαρίζει όλη τη γη από τα μολύσματα.
Αμέσως θα συλληφθεί ο Αντίχριστος και οι υπηρέτες του και θα παραδοθούν στην αιώνια φωτιά.
Τότε θα σαλπίσουν οι Άγγελοι και όλο το ανθρώπινο γένος από τα πέρατα της γης και από όλα τα στοιχεία (1) θα συναθροισθεί μεμιάς στην Ιερουσαλήμ, γιατί αυτή είναι η μέση του κόσμου και εκεί στήθηκαν θρόνοι για την κρίση (Ψαλ. 121:5). Όλοι θα έχουν τα δικά τους σώματα και τις ψυχές, αλλά μεταστοιχειωμένα ώστε να είναι άφθαρτα, και όλοι θα έχουν μια μορφή. Και αυτά τα στοιχεία της φύσης θα μεταβληθούν προς το καλύτερο.
Τότε με ένα λόγο ο Κύριος θα χωρίσει τους δίκαιους από τους αμαρτωλούς, και όσοι έπραξαν τα αγαθά θα λάβουν την αιώνια ζωή, ενώ οι αμαρτωλοί την αιώνια τιμωρία, και αυτά ουδέποτε θα παύσουν.
Πρέπει μάλιστα να γνωρίζουμε ότι τότε ο Χριστός δεν θα ζητήσει νηστείες, σωματικές κακοπάθειες και θαύματα –που κι αυτά βέβαια είναι καλά–, αλλά τα πολύ ανώτερα από αυτά, που είναι η ελεημοσύνη και η συμπόνια. Διότι στους δίκαιους και στους αμαρτωλούς θα πει έξι πράγματα: «Πείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω, ξένος ήμουν και με φιλοξενήσατε, γυμνός και με ντύσατε, ασθενής και με επισκεφτήκατε, στην φυλακή ήμουν και ήρθατε κοντά μου. Εφόσον αυτά τα κάνατε σε έναν από αυτούς τους ελάχιστους, σε μένα τα κάνατε» (Ματθ. 25:35-36,40). Και αυτά καθένας μπορεί να τα κάνει ανάλογα με τη δύναμή του.
Τότε, λοιπόν, κάθε γλώσσα θα ομολογήσει ότι Κύριος είναι ο Ιησούς Χριστός για τη δόξα του Θεού Πατρός (Φιλιπ. 2:11).
Τα βάσανα τώρα που αναφέρει το ιερό Ευαγγέλιο είναι αυτά: «Εκεί θα είναι το κλάμα και το τρίξιμο των δοντιών» (Ματθ. 8:12), «το σκουλήκι τους δεν θα σταματήσει και η φωτιά τους δεν θα σβήσει» (Μαρκ. 9:44) και «ρίξτε τον στο εξώτερο σκοτάδι» (Ματθ. 25:30).
Όλα αυτά η Εκκλησία του Θεού τα δέχεται πέρα για πέρα, και θεωρεί ότι απόλαυση και βασιλεία των ουρανών είναι το να βρίσκεται κανείς μαζί με τον Θεό και τους Αγίους και να βλέπει αδιάκοπα το θεϊκό φως και να ανεβαίνει παντοτινά, ενώ βάσανα και σκοτάδι και τα όμοια, θεωρεί την απομάκρυνση από τον Θεό και το κάψιμο των ψυχών από τις τύψεις της συνειδήσεως, διότι από την αμέλεια και την πρόσκαιρη ευχαρίστηση στερήθηκαν το θεϊκό φως.
Με την άπειρη φιλανθρωπία σου, Χριστέ ο Θεός, αξίωσέ μας να ακούσουμε την ποθητή φωνή σου και συναρίθμησέ μας με τα πρόβατα στα δεξιά σου και ελέησέ μας. Αμήν.
(1) Εννοεί τους νεκρούς από τα τέσσερα στοιχεία: γη, αέρα, νερό, φωτιά, από τα οποία πίστευαν οι αρχαίοι ότι αποτελείται ο φυσικός κόσμος.
Διασκευή για την Κ.Ο. του κειμένου του Τρωδίου με τη βοήθεια και της μετάφρασης του αγίου Αθανασίου του Παρίου που περιέχεται στο βιβλίο Νέον Λειμωνάριον, Βενετία 1819, σελ. 275.
