Στην αγρυπνία του αγίου Αντωνίου είπαμε ότι ο άγιος Αντώνιος πήγε στην έρημο να κάνει την άσκησή του, να κάνει τον αγώνα του, να δοθεί, προσευχόμενος με όλη την ψυχή του, με όλη την καρδιά του, στον Θεό. Και ο Θεός άφησε να έρχονται οι πειρασμοί, να έρχεται ο διάβολος να τον πειράζει πότε με τον έναν τρόπο, πότε με τον άλλο. Και διερωτηθήκαμε: Γιατί ο Θεός να αφήνει –και σ’ αυτή την περίπτωση και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις– να παιδεύεται ο άνθρωπός του; Θα μπορούσε να κάνει πέρα τον διάβολο. Θα μπορούσε να απαγορεύσει, να εμποδίσει τον διάβολο να εμφανίζεται στον άγιο κατά ωμό τρόπο. Ακόμη και ως γυναίκα, όπως αναφέρεται στον βίο του, εμφανίσθηκε ο διάβολος μπροστά του, για να τον κινήσει σε πειρασμό.
Και φυσικά, αυτά όλα τα επισημάναμε εν σχέσει και με τη δική μας ζωή· διότι όπου κι αν βρεθεί κανείς, όπου κι αν είναι, δεν μπορεί να είναι έξω από το πνεύμα αυτό. Και στην έρημο να πας, τον ίδιο αγώνα θα κάνεις· και στον κόσμο αυτό να μείνεις, τον ίδιο αγώνα θα κάνεις. Βέβαια, εξαρτάται από τον καθένα τι ζωή θα διαλέξει, αλλά ο ίδιος αγώνας είναι για όλους.
Όλα αυτά λοιπόν που αναφέραμε, που επισημάναμε, τα αφήνει ο Θεός να γίνονται: να βασανισθεί ο άνθρωπός του, να τυραννισθεί ο άνθρωπός του, να ταλαιπωρηθεί, να πονέσει, να ματώσει, να κινδυνεύσει να παρασυρθεί κτλ. Τα αφήνει ο Θεός. Όπως ακριβώς επιτρέπει ο Θεός, όπου κι αν ζει κανείς, να έχει τα ίδια πάνω κάτω προβλήματα. Πόσα πράγματα μας φαίνεται ότι θα μπορούσαν να λείπουν από τη ζωή μας, και λέμε: «Αχ, αν δεν είχαν έρθει αυτά, αν δεν είχαν συμβεί εκείνα, τι καλά θα ήταν!» Το ότι δηλαδή ήρθαν κακές περιστάσεις, το ότι βρέθηκαν στον δρόμο μας κακοί άνθρωποι, άδικοι άνθρωποι, που μας ταλαιπώρησαν, που μας ταλαιπωρούν. Και πάντοτε έρχεται η σκέψη: «Πώς τα αφήνει ο Θεός; Τι καλά θα ήταν να μην άφηνε να έρχονται όλα αυτά!»
Κάπου εδώ ίσως θυμηθήκαμε και το μαρτύριο που υφίσταντο οι πρώτοι χριστιανοί. Θα μπορούσαν όλοι τότε λίγο πολύ να πουν: «Ο Κύριος ήρθε στη γη να σώσει τον κόσμο από τον διάβολο, από την αμαρτία. Ήρθε, για να λυτρωθεί ο άνθρωπος, για να μην κινδυνεύει, για να περάσει καλά. Όμως, εμείς τόσα υποφέρουμε». Και όμως, δεν είπαν έτσι. Ναι μεν ήρθε ο Κύριος στη γη, αλλά ξεσηκώθηκε η όλη κοινωνία να κατασπαράξει τους ανθρώπους του Θεού, και ο Θεός αφήνει να γίνει αυτό το κακό. Δεν φαίνεται να διώχνει τους εχθρούς, να τους εμποδίζει, αλλά αφήνει να γίνει όλο το μακελειό που έγινε τότε.
Και οι άγιοι το έπιασαν το θέμα. Δεν βλέπουμε πουθενά να στενοχωρούνται, δεν βλέπουμε πουθενά να προσεύχονται να τους γλιτώσει, να τους σώσει ο Θεός από τα μαρτύρια. Προσεύχονται όμως να τους δώσει δύναμη να τα υποστούν όλα αυτά, να τα σηκώσουν, να μη δειλιάσουν, να μην παρασυρθούν, να μη φοβηθούν, εν γνώσει τους ότι όλα τα έχει στα χέρια του ο Θεός και ότι θα μπορούσε με ένα νεύμα του να τους γλιτώσει από όλα αυτά. Το έπιασαν το θέμα: ξέρει ο Θεός γιατί τα επιτρέπει όλα αυτά.
Κατ’ αρχήν ο καημός τους είναι μην τυχόν δειλιάσουν, μην τυχόν ολιγοπιστήσουν, μην τυχόν φοβηθούν, αλλά να αγωνισθούν γενναία. Ύστερα όμως προχωρούν πιο πέρα: βλέπουμε ότι πηγαίνουν με χαρά στο μαρτύριο και κυριολεκτικά το απολαμβάνουν και, τρόπον τινά, η ωμότητα του μαρτυρίου σε πάρα πολλές περιπτώσεις τους κάνει εκείνη την ώρα να νιώθουν τη χαρά του Θεού, να νιώθουν να έρχεται η δόξα του Θεού, το φως του Θεού, να κατεβαίνουν τα στεφάνια, όπως συνέβη στους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες.
Τι βγαίνει από όλα αυτά; Βγαίνει αυτό: είτε έζησε κανείς τους πρώτους αιώνες, που γίνονταν διωγμοί, είτε έζησε τους μετέπειτα αιώνες, που ήταν οι όσιοι, οι ασκητές, οι αναχωρητές, οι ερημίτες, είτε έζησε αργότερα είτε ζει στις ημέρες μας, το μαρτύριο είναι αναπόφευκτο. Θα επιτρέψει ο Θεός τούτο ή εκείνο ή το άλλο είδος μαρτυρίου. Η σωτηρία δεν είναι να απαλλαγείς από αυτά. Σωτηρία είναι, καθώς θα περάσεις μέσα από αυτά –τα οποία μπορεί να είναι άγρια, μπορεί να είναι ακάθαρτα, μπορεί να είναι ό,τι χειρότερο– να μάθει η ψυχή –πρέπει να μάθει– το μάθημα: να πιστεύει, να αγαπά τον Θεό, να αφοσιώνεται στον Θεό χωρίς ιδιοτέλεια, ώστε τελικά να σωθεί από την αμαρτία, να σωθεί από τον θάνατο της αμαρτίας, να αναστηθεί και να ζήσει αιώνια.
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Το μυστήριο του πόνου”, Γ’ έκδ., Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2010, σελ. 53 (απόσπασμα).
