Θα ήθελα να πω λίγα λόγια πάνω στο θέμα της ελευθερίας, γιατί τόσος λόγος γίνεται πάντοτε και ιδιαίτερα στις ημέρες μας για την ελευθερία. Όσο κι αν τυχόν σας φανεί παράξενο, η ελευθερία, που την έχουμε περί πολλού, και σωστά ως ένα σημείο, δεν είναι αυτή καθ’ εαυτήν αγαθό· όχι. Διότι αν ήταν η ελευθερία, έτσι όπως την καταλαβαίνουμε οι πολλοί, αυτή καθ’ εαυτήν αγαθό, τότε δεν θα είχαμε παρά να αφήσουμε ελεύθερους τους ανθρώπους να κάνουν ότι θέλουν. Αλλά βλέπετε, ο άλλος ελευθέρως πηγαίνει και γίνεται αλκοολικός ή ναρκομανής, ή κάτι άλλο με το οποίο καταστρέφει τον εαυτό του και τους άλλους, κάνοντας κακή χρήση της ελευθερίας που του έδωσε ο Θεός. Το θέμα λοιπόν δεν είναι να αφήσουμε κάποιον ελεύθερο. Το θέμα είναι να βοηθήσουμε τον καθένα, ώστε ελευθέρως και όχι καταναγκαστικώ τω τρόπω να βρει την αλήθεια, να βρει τον Θεό και να μείνει κοντά στον Θεό, οπότε θα είναι και πραγματικά ελεύθερος.
Να μου επιτρέψετε –δεν ξέρω αν προσκρούω στις απόψεις κάποιου– να πω ότι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι μεγάλο λάθος αυτό το οποίο γίνεται σήμερα, δηλαδή που τονίζουμε τόσο πολύ το θέμα αυτό της ελευθερίας: να αφήσουμε ελεύθερα τα παιδιά, να αφήσουμε ελεύθερους τους νέους, να αφήσουμε ελεύθερους τους μεγάλους, για να κάνει ο καθένας ό,τι θέλει, για να απολαμβάνει ο καθένας ό,τι θέλει. Είναι μεγάλο λάθος, διότι ο άνθρωπος δεν είναι, όπως έλεγαν, tabula rasa, άγραφος πίνακας· ο άνθρωπος δεν είναι αγγελούδι. Βγήκε βέβαια από τα χέρια του Θεού σαν άγγελος, αναμάρτητος, αγνός, καθαρός, αλλά μετά την πτώση των πρωτοπλάστων δεν είναι έτσι ο άνθρωπος. Και είμαστε όλοι τέκνα του Αδάμ· δεν υπάρχει κανένας που κατάγεται από κάπου αλλού.
Όλοι καταγόμαστε από τον Αδάμ, και επομένως σε όλους το πενήντα τοις εκατόν του εαυτού μας, αν όχι περισσότερο, είναι ένας άγριος άνθρωπος. Πώς λοιπόν θα πούμε στον άλλο: «Κοίταξε, είσαι ελεύθερος και κάνε ό,τι θέλεις», τη στιγμή που αυτό το πενήντα τοις εκατόν του εαυτού μας, για να μην πω το ενενήντα τοις εκατόν –διότι πάντοτε αυτό το μέρος του εαυτού μας επιβάλλεται στο άλλο– θα ορμήσει από κει μέσα, θα ξεπεταχτεί και θα κατασπαράξει πρώτα τον ίδιο τον άνθρωπο και μετά και τους άλλους
Ο περιβολάρης που έχει το περιβόλι με τα άγρια δένδρα και τα μπολιάζει, για να τα κάνει ήμερα, δεν τα μπολιάζει απλώς και ξενοιάζει από κει και πέρα. Ξέρει πάρα πολύ καλά ότι, για να γίνουν τα άγρια δένδρα πραγματικά ήμερα –οι αχλαδιές, οι ροδακινιές, οι βερυκοκιές, οι μηλιές κτλ.– και να δίνουν ήμερο καρπό, χρειάζεται να τα παρακολουθεί επί αρκετά χρόνια, μήπως από τη ρίζα την άγρια ξεπεταχτούν άγρια βλαστάρια και σκεπάσουν το μπόλι, το ήμερο μέρος του δένδρου, και έτσι, ενώ είναι μπολιασμένο το δένδρο και ενώ έχει τις δυνατότητες να γίνει ήμερο, τελικά θα είναι πάλι ένα άγριο δένδρο, και μάλιστα, καθώς θα πετάξει πολλά βλαστάρια, δεν θα είναι ένα, αλλά θα γίνουν τρόπον τινά περισσότερα. Τι το όφελος;
Ο χριστιανός μπολιάζεται με τον Χριστό, αλλά από κει και πέρα, έως ότου φθάσει κανείς «εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» (Εφ. 4:13), όπως λέει ο απόστολος Παύλος, χρειάζεται, όσο κι αν φανεί παράξενο, κάποιος ή κάποιοι να παρακολουθούν τον άνθρωπο. Κυρίως όταν είναι μικρό παιδί, να τον παρακολουθούν και συνέχεια να κόβουν τα βλαστάρια της άγριας ρίζας, για να γίνει νέος εν Χριστώ άνθρωπος. Από πού ως πού λοιπόν να του πούμε: «Είσαι ελεύθερος. Κάνε ό,τι θέλεις. Μόνο όταν κάνεις ό,τι θέλεις, είσαι ελεύθερος»;
Είναι βέβαια ελεύθερος ο κάθε άνθρωπος, αν θέλει, να είναι χριστιανός· αν δεν θέλει… Αλλά αν θέλει όμως να είναι χριστιανός, δεν είναι ελεύθερος από κει και πέρα. Είναι δούλος του Ιησού Χριστού και υπακούει στον Χριστό και κάνει τις εντολές του Χριστού· και όλα όσα δεν είναι Χριστός, όσα δεν είναι αρετές του Χριστού και δεν είναι ζωή του Χριστού, κόβονται αλύπητα.
Επιτρέψτε μου τώρα αμέσως κιόλας να πω για την εξομολόγηση: Να μην πάει κανείς να εξομολογηθεί τυπικά και απλώς για να πει μερικά συνηθισμένα πράγματα, αλλά να βάλει καλά-καλά κάτω τον εαυτό του και καθόλου να μη λυπηθεί να κόψει με τη βοήθεια του πνευματικού, με τη βοήθεια της Εκκλησίας όλα εκείνα τα οποία δεν είναι Χριστός.
Δεν έχει δικαίωμα ο χριστιανός, δεν του επιτρέπεται του χριστιανού να έχει άλλη ζωή από τη ζωή του Χριστού. «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός» (Γαλ. 2:20), έλεγε ο απόστολος Παύλος. Και μπόλιασμα με τον Χριστό αυτό σημαίνει: η ζωή μας πρέπει να είναι η ζωή του Χριστού. Ναι, είμαι ο Κωνσταντίνος, είμαι ο Βασίλειος, είμαι ο Ιωάννης, είμαι ο Δημήτριος, είμαι ο Γεώργιος, αλλά όμως ζω τη ζωή του Χριστού και όχι δική μου ζωή.
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, Συνάξεις Τριωδίου Α’, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, β’ έκδοση 2013, σελ. 112 (αποσπάσματα).
