Όταν ο διωγμός εναντίον της ευσέβειας ανακινήθηκε με σφοδρότητα και απλώθηκε σε όλη σχεδόν την οικουμένη, ο αξιοθαύμαστος Γρηγόριος πήγε σε κάποιον έρημο λόφο και έμενε εκεί, έχοντας μαζί του εκείνον που πρώτα ήταν νεωκόρος (*), αλλά οδηγήθηκε από αυτόν στην πίστη και στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος.
Τον τόπο όμως όπου κρυβόταν ο άγιος, κάποιος τον πρόδωσε στους διώκτες, και ένα μεγάλο πλήθος από αυτούς ακολουθούσαν τα ίχνη του. Άλλοι από αυτούς κατέλαβαν κυκλικά τους πρόποδες του λόφου και φύλαγαν, ώστε από πουθενά να μην μπορέσει να διαφύγει, αν τυχόν επιχειρούσε κάτι τέτοιο, ενώ οι υπόλοιποι ανηφόρισαν στο βουνό ψάχνοντας παντού, ώσπου ο μέγας Γρηγόριος τους είδε καθαρά που έρχονταν κατευθείαν προς το μέρος του.
Πρόσταξε τότε τον συνοδό του να σταθεί σε προσευχή προς τον Θεό με ακλόνητη και αδίστακτη πίστη και να είναι βέβαιος για τη σωτηρία, και αφού υψώσει όπως αυτός τα χέρια προς τον Θεό, να μη χάσει εξαιτίας του φόβου την πίστη, ακόμη και αν οι διώκτες φτάσουν κοντά τους. Παράδειγμα για την προσταγή του έγινε ο ίδιος στον διάκονο με το να στρέψει τα μάτια αμετακίνητα στον ουρανό και να σταθεί όρθιος με τα χέρια υψωμένα.
Αυτοί λοιπόν έτσι έκαναν. Οι διώκτες πάλι ανέβηκαν μέχρι αυτούς, και αφού έψαξαν με πολλή προσοχή τον κάθε θάμνο και τον κάθε βράχο και την κάθε χαράδρα, κατέβηκαν πάλι στους πρόποδες, νομίζοντας ότι οι καταζητούμενοι από τον φόβο τους θα είχαν τραπεί σε φυγή και θα είχαν συλληφθεί από εκείνους που ήταν παραταγμένοι κάτω. Καθώς λοιπόν ούτε αυτοί τους βρήκαν, ούτε εκείνοι τους είχαν, ο καταδότης τους περιέγραψε λεπτομερώς τον τόπο όπου έμενε ο άγιος, όπου όμως οι διώκτες διαβεβαίωναν ότι δεν είχαν δει τίποτε, εκτός από δύο δέντρα, το ένα κοντά στο άλλο.
Όταν έφυγαν οι διώκτες και ο καταδότης έμεινε μόνος, πήγε και βρήκε τον μέγα Γρηγόριο και τον συνοδό του να προσεύχονται. Κατάλαβε τότε ότι τους φύλαξε ο Θεός κάνοντας τους διώκτες τους να τους περάσουν για δέντρα, και πέφτοντας στα πόδια του αγίου πίστεψε στον λόγο του Θεού, και ο πριν από λίγο διώκτης έγινε ένας από τους διωκόμενους.
(*) Δηλαδή φύλακας και επιμελητής ειδωλολατρικού ναού.
Από το βιβλίο: ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ, τόμος Δ’, Υπόθεση Θ’ (9). Εκδόσεις “Το Περιβόλι της Παναγίας”, Θεσσαλονίκη 2010, σελ. 143.
