Όταν λέω ότι ο γάμος είναι μυστήριο δεν εννοώ απλώς ότι τον ευλογεί η Εκκλησία, τον ευλογεί ο Θεός, αλλά εννοώ τη μυστική συνάντηση, το μυστικό δόσιμο, που αποκλείεται να υπάρχει αλλού στον κόσμο μεταξύ δύο ανθρώπων παρά μόνο στον γάμο. Υπάρχει βέβαια μεταξύ ψυχής και Θεού, και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και όταν ο Θεός θέλει να πει στους ανθρώπους πόσο τους αγαπά και πόσο θέλει να τον αγαπούν, παίρνει ως παράδειγμα αυτή την πραγματικότητα του γάμου.
Είναι λοιπόν μυστήριο ο γάμος καθ’ εαυτόν, και όχι απλώς ένα μυστήριο που τελείται στην εκκλησία. Αν δεν το καταλάβει κανείς έτσι και αν δεν προετοιμάζεται να το ζήσει έτσι και αν δεν το ζήσει έτσι, απέτυχε. Εγώ θα έλεγα ότι περισσότερο από ό,τι χρειαζόταν στα χρόνια και τους αιώνες που πέρασαν, χρειάζεται στις ημέρες μας να καταλάβουν οι ενδιαφερόμενοι τη βαθύτερη έννοια του μυστηρίου και να το ζήσουν στη βαθύτερή του σημασία ως μυστήριο.
Ένα λοιπόν που χρειάζεται να καταλάβουν είναι αυτό. Ένα άλλο είναι να καταλάβουν τη διαφορετική ψυχολογία που έχει ο άνδρας από τη γυναίκα, για να μπορέσουν και το μυστήριο να το ζήσουν καλύτερα. Άλλη είναι η ψυχολογία του άνδρα, άλλη είναι η ψυχολογία της γυναίκας· άλλη είναι του νέου, άλλη είναι της νέας.
Αυτά τα πράγματα πρέπει να τα ξεκαθαρίσει κανείς, πρέπει να τα γνωρίζει, για να μπορέσει τελικά, με τη βοήθεια βέβαια του Θεού, να ζήσει όπως πρέπει να ζήσει τον έγγαμο βίο, δηλαδή ως πνευματικός άνθρωπος.
Ο Θεός εποίησε άρσεν και θήλυ τον άνθρωπο και «ένεκεν τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται τη γυναικί και έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν» (Γεν. 2:24). Πολύ ρεαλιστικά και ξεκάθαρα τα λέει η Αγία Γραφή. Όπως έχουμε πει και άλλη φορά, ο γάμος μέσα στα κείμενα της Αγίας Γραφής έχει καθ’ εαυτόν μεγάλη αξία και καθ’ εαυτόν είναι μυστήριο. Ο Θεός τον χρησιμοποιεί επίσης και ως μια παραστατική εικόνα του μυστικού γάμου, όπως λέγεται.
Μυστικός γάμος είναι ο γάμος που γίνεται μεταξύ ανθρωπότητος και Θεού, μεταξύ της καθεμιάς ψυχής και του Θεού. Αυτός είναι ο απώτερος σκοπός της δημιουργίας του ανθρώπου: να έλθει εις γάμον, αν επιτρέπεται να πούμε έτσι, μετά του Θεού. Στην Αποκάλυψη γίνεται λόγος για τον γάμο και το δείπνο του γάμου του Αρνίου (Αποκ. 19:6-9).
Ο σωματικός γάμος είναι και μια παραστατική και ίσως μοναδική εικόνα, που λίγο πολύ δίνει στον άνθρωπο να καταλάβει τι είναι ο μυστικός γάμος πριν συντελεσθεί, διότι ο γάμος αυτός όντως μπορεί να συντελεσθεί. Λέει ο απόστολος Παύλος: «Ο κολλώμενος τω Κυρίω εν πνεύμα εστί» (Α’ Κορ. 6:17). Αυτός ο οποίος προσκολλάται στον Κύριο, δίνεται στον Κύριο και γίνεται ένα πνεύμα. Γίνεται σύγκραση, γίνεται αυτός ο μυστικός γάμος.
Ένας που θα φθάσει στον μυστικό γάμο με τον Θεό, δεν χρειάζεται να έχει καμιά παραστατική εικόνα, για να εννοήσει τι είναι αυτός ο μυστικός γάμος. Αλλά, έως ότου φθάσει εκεί, χρειάζεται η παραστατική εικόνα. Γι’ αυτό, ο ίδιος ο Θεός χρησιμοποιεί την εικόνα του σωματικού γάμου, για να δώσει στους ανθρώπους να καταλάβουν πόσο θα είναι ενωμένοι μαζί του, όταν φθάσουν στον μυστικό γάμο. Ο γάμος λοιπόν καθ’ εαυτόν είναι μυστήριο και έχει μεγάλη αξία, αλλά είναι και μια παραστατική εικόνα του μυστικού γάμου.
Για να καταλάβουμε τον γάμο, πρέπει να τον δούμε μέσα σ’ αυτή την αλήθεια: ο γάμος είναι εικόνα, είναι προτύπωση του μυστικού γάμου, και, όπως κάθε προτύπωση, είναι κάτι προσωρινό· δεν είναι δηλαδή κάτι που θα υπάρχει για πάντα.
Μέσα στην Αγία Γραφή έχουμε και άλλες προτυπώσεις. Η Παλαιά Διαθήκη, π.χ., ήταν προτύπωση, ήταν εικόνα του Χριστού, ο οποίος είναι εικόνα του Θεού, και γι’ αυτό, μόλις ήλθε ο Χριστός, έπαψε να ισχύει ο νόμος της Παλαιάς Διαθήκης.
Έχουμε επίσης στην Παλαιά Διαθήκη εικόνες που ήταν προτυπώσεις της Θεοτόκου, όπως η καιομένη βάτος, ο πόκος ο ένδροσος, δηλαδή το ποκάρι που το άφησε ο Γεδεών τη νύχτα έξω και υγράνθηκε, αλλά και άλλες εικόνες. Καθώς όμως ήλθε η Θεοτόκος, δεν έχουν πια θέση οι εικόνες της Παλαιάς Διαθήκης.
Και ο γάμος λοιπόν, καθώς εικονίζει τον μυστικό γάμο, είναι προσωρινός. Μετά τον θάνατο παύει να υφίσταται. Οι σύζυγοι, όταν πεθάνουν, δεν θα υπάρχουν από κει και πέρα ως σύζυγοι. Αν σωθούν, θα έχει συντελεσθεί τελειωτικά ο μυστικός γάμος με τον Θεό, και μέσα στον μυστικό γάμο με τον Θεό θα είναι ενωμένοι με όλους τους ανθρώπους, γιατί η μία ανθρωπότητα τελεί μυστικό γάμο με τον Θεό.
Έχω λοιπόν τη γνώμη ότι δεν είναι πολύ σωστό το ότι θέλουν πάρα πολύ να εξιδανικεύσουν τον γάμο. Είναι, βέβαια, όπως είπαμε, μυστήριο καθ’ εαυτόν και είναι δώρο που έδωσε ο Θεός στον πεπτωκότα άνθρωπο, καθώς τορνεύει τους ανθρώπους, τους ημερεύει, τους εξανθρωπίζει, τους προσγειώνει. Έξω από τον γάμο, εάν λείπει ο μυστικός με τον Θεό γάμος, είναι ζήτημα αν ο άνθρωπος είναι άνθρωπος. Όχι γιατί πρέπει να εισέλθει κανείς στον γάμο, για να γίνει άνθρωπος, αλλά γιατί, αν εισέλθει, συγκρατείται λίγο στην ανθρωπιά του. Έξω από τον γάμο είναι σε πολύ κακό χάλι, εάν δεν συντελεσθεί ο μυστικός γάμος με τον Θεό. Αν συντελεσθεί όμως ο μυστικός γάμος με τον Θεό, τότε πολύ απέχει ο άγαμος βίος από τον έγγαμο.
Εάν ο γάμος, ο σωματικός, όπως τον αποκαλεί η Εκκλησία –δεν είναι βέβαια μόνο σωματικός, αλλά τον ονομάζει έτσι σε αντιδιαστολή με τον μυστικό γάμο– εάν ο σωματικός γάμος δεν οδηγεί στον μυστικό γάμο, είναι όχι απλώς αποτυχία, αλλά ίσως και τερατούργημα.
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Εφηβεία, γάμος, αγαμία”, τόμος Β’, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2004, σελ. 103 (αποσπάσματα).
Ο σωματικός γάμος, εικόνα τού μυστικού γάμου
