«Ος εάν θέλει εν υμίν μέγας γενέσθαι,
έσται υμών διάκονος» (Ματθ. 20:26)
Είναι αίτημα των καιρών. Όχι μόνο στον περιορισμένο χώρο μας. Σε παγκόσμια κλίμακα. Η σημερινή παγκόσμια κρίση δεν είναι τόσο κρίση οικονομική, πολιτική, κοινωνική ή άλλης φύσεως. Είναι προπαντός κρίση ηγεσίας σε κάθε τομέα της κοινωνικής, της εθνικής, της διεθνούς ζωής. Μορφωμένα ηγετικά στελέχη, όσο διαβαίνει ο καιρός, αποκτούμε περισσότερα. Ικανά ηγετικά στελέχη όμως, που να μπορούν πράγματι να αποβούν οδηγοί φωτεινοί, ταγοί δυναμικοί για την υπόλοιπη κοινωνία, δεν έχουμε.
Μας λείπουν εκείνοι, που, φωτισμένοι οι ίδιοι και ολοκληρωμένοι σαν άνθρωποι, θα εμπνεύσουν στην πράξη μια ζωή με ιδανικά, προοδευτική και επιτυχημένη και στα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας. Οι υλιστικές αντιλήψεις που βρήκαν έδαφος να εισχωρήσουν στη ζωή μας διέβρωσαν ιδιαιτέρως εκείνους που είναι προορισμένοι, κεκλιμένοι να γίνουν ηγέτες.
Χάρη σ’ αυτή τη νοοτροπία την περιορισμένη, που βλέπει τον άνθρωπο σαν σάρκα μόνο, έχασαν πολλά από τα ηγετικά μας στελέχη τον προορισμό τους. Αντιμετωπίζουν μόνο τη χωματένια ύπαρξή μας. Αγνοούν την πραγματικότητα. Αποκτούν ένα πολύ περιορισμένο ορίζοντα δραστηριότητας και επιδιώξεων. Γίνεται σύνθημα το «φάγωμεν, πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν» των αρχαίων Επικουρείων.
Με αποτέλεσμα να έχει κανένας σαν μόνο του σκοπό να αποκτήσει ένα πτυχίο, να καταλάβει μια θεσούλα, να απολαύσει ένα συγκεκριμένο μισθό. Πέρα από αυτά τίποτε άλλο. Αρκεί να εξασφαλίσει κανένας μερικά πράγματα για τον εαυτό του, για την άνεσή του. Πόση ώρα θα εργαστεί, πώς θα εργαστεί με τη λιγότερη κούραση, πώς θα απολαύσει περισσότερα με τη λιγότερο δυνατή προσπάθεια, εξαπατώντας μάλιστα, ει δυνατόν, τους άλλους. Με τη νοοτροπία αυτή εμποτισμένοι μερικοί άνθρωποι θέλουν να παριστάνουν, αλλά και να είναι οι «έξυπνοι», όλοι δε οι άλλοι τα «κορόιδα».
Πολλοί αλήθεια με τέτοιες σκέψεις προσπαθούν να πετύχουν, να εξελιχτούν, να κερδίσουν, να πλουτίσουν, να ανέβουν σε κάποια θέση. Όλα για τον εαυτό τους είναι το σύνθημά τους. Αυτοί να ευημερούν και να προάγονται. Οι άλλοι να τους εξυπηρετούν, να συντελούν στην πρόοδό τους, να μη γίνονται πρόσκομμα στο δρόμο τους, σαν να έπρεπε μόνο αυτοί να εξελίσσονται. Θεμιτά και αθέμιτα μέσα επιστρατεύονται, για να προχωρήσουν αυτοί στη ζωή.
Αποτέλεσμα; Γεμίζει με πικρία και απογοήτευση η ψυχή μας σαν βλέπουμε θέσεις ηγετικές να κατέχονται από άτομα ανάξια να τις κατέχουν. Αγανακτούμε διαπιστώνοντας πως οι άνθρωποι που λόγω της μορφώσεως ή της καταγωγής και της θέσεώς τους έχουν καθήκον να επιτελούν ηγετικό ρόλο στην κοινωνία, αποτελούν την αιτία της σήψεώς της.
Αυτή η πικρία και η αγανάκτηση δείχνει πόσο αισθάνεται ο καθένας μας την ανάγκη να δούμε φωτισμένους και ικανούς οδηγούς. Και όταν τους βρούμε, μας παίρνουν κυριολεκτικά την καρδιά. Τους χειροκροτούμε και τους ακολουθούμε ολόψυχα. Εμπνέουν και σ’ εμάς τη διάθεση να επιτελέσουμε το καθήκον μας. Ο καθένας συντελεί στο ανέβασμα και την ευτυχία του συνόλου. Όλοι μαζί, με αλληλέγγυα προσπάθεια, ζούμε μιαν ιδανική κατάσταση, που κάνει τη ζωή άξια να τη ζει και να τη χαίρεται κανένας.
Για να αναδειχτούν όμως πραγματικοί ηγέτες πρέπει να ακολουθήσουν το νόμο που τους αναδεικνύει. Είναι ξένος προς την υλιστική νοοτροπία. Από τη θεϊκή σοφία βγαλμένος και με την ανθρώπινη πείρα διαπιστωμένος. Τον διετύπωσε ο Κύριος προς τους μαθητές Του, που Του ζητούσαν πρωτείο και μεγαλείο: «Ος εάν θέλει εν υμίν μέγας γενέσθαι, έσται υμών διάκονος, και ος εάν θέλη εν υμίν είναι πρώτος, έσται υμών δούλος» (Ματθ. 20:26-27).
Να, το μυστικό του πραγματικού ηγέτη. Να είναι υπηρέτης των συνανθρώπων του. Να είναι δούλος των άλλων. Όχι να ζητάμε να μας εξυπηρετούν. Μέλημά μας εμείς να εξυπηρετούμε τους άλλους. Είναι ο κανόνας της επιτυχίας των κοινωνικών μας θεσμών.
Ω, αν εφαρμοζόταν στην οικογένεια αυτός ο κανόνας! Θα έπαυε η κρίση που τη μαστίζει. Μη ζητάμε ο καθένας να τον ικανοποιούν οι άλλοι. Να γίνει και πάλι η οικογένεια το πεδίο της άμιλλας ποιος θα προσφέρει τα περισσότερα, ποιος θα εξυπηρετήσει πιο πολύ, ποιος θα κρατήσει για τον εαυτό του τις περισσότερες υποχρεώσεις.
Πολλά διαζύγια θα αποτρέπονταν, πολλά μίση θα αποφεύγονταν τότε. Και η οικογένεια που θα γινόταν το στάδιο ενός τέτοιου αγώνα θα ήταν το βασικό κέντρο εκπαιδεύσεως ηγετών. Το παιδί που εμπνευσμένο από το παράδειγμα των μεγαλυτέρων του μέσα στο σπίτι θα συνηθίσει να βλέπει κυρίως υποχρεώσεις για τον εαυτό του, θα συμπεριφερθεί το ίδιο και στον κοινωνικό στίβο.
Όχι δικαιώματα, λοιπόν. Υποχρεώσεις κυρίως πρέπει να απαιτούμε από τον εαυτό μας. Να αισθανόμαστε την ανάγκη από αγάπη να υπηρετούμε τους άλλους και να μη ζητούμε να μας υπηρετούν. Όσα περισσότερα κανένας προσφέρει, όσο πιο πολύ διακονεί, όσο ταπεινά επιδιώκει να εξυπηρετεί τους άλλους, τόσο περισσότερο ανεβαίνει στην κοινή συνείδηση, τόσο αποδεικνύεται «πρώτος» και «μέγας».
Το παράδειγμα ο Κύριός μας το έδωσε και πάλι: «ο υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι και δούναι την ψυχήν αυτού λύτρον αντί πολλών» (Ματθ. 20:28).
Σε λίγες ημέρες θα παρακολουθήσουμε τις σκηνές του πάθους Του. Θα Τον ακολουθήσουμε νοερά έως το μαρτυρικό Γολγοθά. Εκεί όπου πότισε με το αίμα Του τη διδασκαλία και ολοκλήρωσε την προσφορά της αγάπης Του για τον άνθρωπο. Ας προετοιμάσει καθένας μας την καρδιά του να δεχτεί της θυσίας Του το μήνυμα σαν επιταγή.
Αδελφέ μου, όποια θέση κι αν κατέχεις στην κοινωνία: Επιστήμων ή βιοπαλαιστής, επιχειρηματίας ή εργάτης, υπάλληλος ή αγρότης, κληρικός ή λαϊκός, πατέρας, σύζυγος, κόρη, νοικοκυρά, νέος ή γέροντας, είναι αδιάφορο. Υψηλά αξιώματα και πλούτη πέτυχες; Παλεύεις για να αντιμετωπίσεις τα καθημερινά σου προβλήματα; Δεν έχει σημασία. Καλείσαι κι εσύ να γίνεις ηγετικό στοιχείο στην κοινωνία. Αν η μόρφωση και η θέση το καλεί, ένας λόγος πιο πάνω.
Κατευθυντήρια γραμμή της ζωής του Κυρίου ήταν να ζει «ως ο διακονών». Υπηρετώντας συνεχώς τον άνθρωπο. Ακολούθησέ την και συ αυτή την επιταγή. Αναδεικνύει πραγματικούς ηγέτες.
«Ος εάν θέλη εν υμίν γενέσθαι μέγας, έσται πάντων δούλος».
7/4/1968
Από το βιβλίο: Πολυκάρπου Βαγενά, Μητροπολίτου Κερκύρας, «Ελθέτω η βασιλεία σου», τ. Β’.
