Περπατώντας κάποτε στην έρημο ο αββάς Μακάριος ο Μέγας (4ος αι.), συνάντησε ένα μοναχό με αγγελική ομορφιά και χάρη.

– Σε βλέπω, παιδί μου, και σε θαυμάζω, παρατήρησε ο όσιος. Μήπως δεν είσαι άνθρωπος;

– Άγγελος είμαι, αποκρίθηκε εκείνος, βάζοντας μετάνοια στον όσιο. Ήρθα να σου διδάξω μυστήρια, που δεν γνωρίζεις και θέλεις να μάθεις.

– Πες μου, άγγελε του Θεού, στην άλλη ζωή οι άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους;

– Όπως γνωρίζονται εδώ, το ίδιο κι εκεί. Συνευφραίνονται, συνομιλούν, χαιρετούν και ζητούν να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο. Αυτό όμως γίνεται μόνο με τους δικαίους.

– Τι γίνεται μετά το χωρισμό της ψυχής από το σώμα; ρώτησε ο αββάς.

– Ύστερ’ απ’ αυτόν, οι άγγελοι παίρνουν την ψυχή και την οδηγούν στον ουρανό, για να προσκυνήσει τον Κύριο. Από τη γη μέχρι τον ουρανό υπάρχει μια μεγάλη αόρατη σκάλα. Σε κάθε σκαλοπάτι βρίσκεται ένα τάγμα δαιμόνων, που λέγονται τελώνια. Αυτά θέλουν ν’ αρπάξουν την ψυχή, γι’ αυτό δείχνουν στους αγγέλους γραμμένες τις κακές της πράξεις. Οι άγγελοι, αντίθετα, παρουσιάζουν τις καλές. Ζυγίζουν τις πράξεις και γίνεται μεγάλη λογομαχία μεταξύ τους. Κι αν οι καλές είναι περισσότερες, τότε η ψυχή προχωράει στο πιο πάνω σκαλοπάτι. Διαφορετικά, την κατεβάζουν οι δαίμονες στον άδη. Το τι υποφέρουν εκεί οι κολασμένοι, είναι ανεκδιήγητο. Αλλά και το τι απολαμβάνουν στον ουρανό όσοι σώθηκαν, δεν περιγράφεται.

– Γιατί γίνονται τα μνημόσυνα και τι ωφελούν; ρώτησε πάλι ο όσιος.

– Τα τριήμερα, αποκρίθηκε ο άγγελος, γίνονται σαν μια προσφορά στον Κύριο για την ψυχή, επειδή αυτή δεν έχει φτάσει ακόμα στο θρόνο Του για να τον προσκυνήσει. Μετά την προσκύνηση, ξαναφέρνουν την ψυχή οι άγγελοι στη γη και της δείχνουν τους τόπους, όπου έζησε και έκανε έργα καλά ή πονηρά. Αυτό συνεχίζεται μέχρι την ένατη μέρα, οπότε η ψυχή ανεβαίνει και πάλι για να προσκυνήσει στο θρόνο του Θεού. Τα μνημόσυνα, που γίνονται στα εννιάμερα, προσφέρονται στο Θεό για να δεχθεί την ψυχή με ιλαστικό βλέμμα. Τα μνημόσυνα, οι ελεημοσύνες και οι λειτουργίες ωφελούν πολύ την ψυχή. Μπορούν ακόμα και να την βγάλουν από την κόλαση, φτάνει να μην έχει πέσει σε βαρειές και θανάσιμες αμαρτίες. Μετά τη δεύτερη προσκύνηση, οδηγούν και πάλι οι άγγελοι την ψυχή στον κόσμο. Και ύστερα της δείχνουν τον παράδεισο και την κόλαση. Δεν υπάρχει χειρότερο μαρτύριο στον άδη από εκείνο του πόρνου και του κλέφτη. Ιδιαίτερα του πόρνου μοναχού ή ιερέα και της μοιχαλίδος πρεσβυτέρας. Την τεσσαρακοστή ημέρα η ψυχή οδηγείται πάλι για προσκύνηση. Τότε βγαίνει και η απόφαση από τον φιλάνθρωπο Θεό πού θα καταταγεί μέχρι την ανάσταση και την τελική Κρίση. Γι’ αυτό και την ημέρα εκείνη γίνεται πάλι μνημόσυνο για την ανάπαυσή της.

– Ο αμαρτωλός, ξαναρώτησε ο γέροντας, έχει καμιάν άνεση; Τα βάσανά του έχουν κάποιο τέλος;

– Όχι. Ούτε η βασιλεία των δικαίων έχει τέλος ούτε η κόλαση των αμαρτωλών.

– Ποιοι άγιοι είναι πιο ευσπλαχνικοί στον άνθρωπο, ώστε να τους παρακαλεί και να πρεσβεύουν γι’ αυτόν;

– Όλοι οι άγιοι είναι ευσπλαχνικοί. Εσείς όμως οι άνθρωποι είστε αχάριστοι και τους θλίβετε. Εκτός από τους αγίους, και οι άγγελοι βοηθούν τους ανθρώπους. Περισσότερο όμως απ’ όλους φροντίζει για σας η Κυρία Θεοτόκος. Θα ‘πρεπε καθένας σας να έχει διαρκώς τ’ όνομά της στο στόμα του και να την δοξολογεί. Γιατί χάρη στις δικές της πρεσβείες και ικεσίες στέκει μέχρι σήμερα ο κόσμος. Οι άνθρωποι εγκατέλειψαν το Θεό και τους αγίους, γι’ αυτό Θεός και άγιοι εγκατέλειψαν τους ανθρώπους.

– Άγιε άγγελε, ποια είναι η μεγαλύτερη αμαρτία;

– Κάθε αμαρτία χωρίζει τον άνθρωπο από το Θεό. Η μνησικακία όμως και η βλασφημία, μόνο αυτές οι δύο, είναι ικανές να κατεβάσουν τον άνθρωπο στον άδη.

– Ποιο πάθος μισεί περισσότερο ο Θεός;

– Την υπερηφάνεια. Αυτή κατέστρεψε τον κόσμο. Εξ αιτίας της ο Αδάμ εξορίστηκε από τον παράδεισο. Εξ αιτίας της έπεσε ο Εωσφόρος. Αν πέσει ο άνθρωπος σ’ αυτό το πάθος, δύσκολα θα σηκωθεί.

– Ποιοι από τους κολασμένους βασανίζονται χειρότερα;

– Σου είπα, ο πόρνος και ο βλάσφημος. Ιδίως οι πόρνοι ιερείς και μοναχοί. Επίσης, όσοι από τους τελευταίους παραβαίνουν τους θεϊκούς νόμους και καταφρονούν τα πνευματικά έργα, προτιμώντας τις βιοτικές φροντίδες. Και για μια μόνο λειτουργία που θα τελέσουν ανάξια οι ιερείς, θα δώσουν λόγο στο Θεό. Αλλοίμονο και στους ιερείς που μεθούν.

– Τι γίνεται μ’ εκείνους που καταφρονούν την αγία ημέρα της Κυριακής;

– Αλλοίμονό τους… Φρικτή κόλαση τους περιμένει! Όποιος καταφρονεί αυτήν την αγία ημέρα, καταφρονεί τον ίδιο τον Κύριο, αλλά κι ο ίδιος καταφρονείται απ’ Αυτόν. Η ημέρα της Κυριακής ανήκει στον Κύριο. Και όποιος την τιμά, τιμά τον Κύριο. Όποιος δεν την τιμά, Θεού πρόσωπο δεν βλέπει ούτε έχει ελπίδα σωτηρίας.

– Πες μου, σε παρακαλώ, ποια προσευχή ταιριάζει στο μοναχό;

– Αν είναι μορφωμένος, οι Ψαλμοί του Δαβίδ. Αν όχι, τότε το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν». Αυτή η προσευχή είναι η πιο δυνατή. Πολλοί σπουδαγμένοι τα εγκατέλειψαν όλα, κράτησαν μόνο την ευχή του Ιησού και σώθηκαν. Γιατί αυτή μπορούν να την καλλιεργήσουν άνδρες, γυναίκες, παιδιά, μοναχοί, γραμματισμένοι και αγράμματοι, έμπειροι και άπειροι. Όποιος θέλει να σωθεί, αυτήν ας επαναλαμβάνει μέρα και νύχτα, στο κελλί και στο δρόμο, είτε κάθεται είτε εργάζεται. Και να τη λέει με πόθο και προθυμία, γιατί είναι ικανή να βοηθήσει τον καθένα στη σωτηρία του.

– Τώρα σε παρακαλώ, απάντησέ μου τούτο: Αν κάποιος αμαρτωλός οδηγήσει άλλον σε μετάνοια, έχει μισθό;

– Αυτός που θα οδηγήσει αμαρτωλό στο σωστό δρόμο, ωφελεί πολύ και τη δική του ψυχή. Αν όμως τον οδηγήσει στο κακό, πέφτει σε βαρύτατη αμαρτία.

– Άγιε άγγελε, θα υπάρχουν, άραγε, άγιοι μέχρι τη συντέλεια του κόσμου;

– Ποτέ δεν θα λείψουν οι δίκαιοι και οι προφήτες, ούτε όμως και οι υπηρέτες του σατανά. Πάντως, στους έσχατους καιρούς, όσοι υπηρέτησαν αληθινά το Χριστό, κι αν ακόμα δεν κάνουν σημεία και τέρατα, αλλά βαδίζουν στο δρόμο της πρακτικής αρετής με ταπείνωση, αυτοί θ’ αναδειχθούν στη βασιλεία του Θεού ανώτεροι από εκείνους που έκαναν θαύματα. Γιατί στους έσχατους χρόνους δεν θα βλέπουν οι πιστοί κάποιον να θαυματουργεί, ώστε να θερμαίνεται ο ζήλος τους στον πνευματικό αγώνα. Αντίθετα, οι ποιμένες και οι άρχοντες, σ’ όλο τον κόσμο, θα είναι εντελώς αδόκιμοι στην αρετή.

Αυτά είπε ο άγγελος, και πέταξε στον ουρανό.

Από το βιβλίο: ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2013, σελ. 133.

Τα μυστήρια της άλλης ζωής