Το ακούσαμε και στο ευαγγελικό ανάγνωσμα (Λουκ. 17:11-19), αλλά και πολλοί Πατέρες, με αφορμή την συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή, δίνουν πολλή βαρύτητα στο θέμα της ευχαριστίας και της ευγνωμοσύνης. Είδατε πόσο συγκινήθηκε ο Θεός με την ευγνωμοσύνη του ενός θεραπευμένου λεπρού. «Μόνον ο αλλογενής ούτος…». Όλοι έγιναν καλά, αλλά ένας γύρισε να ευχαριστήσει.
Βεβαίως, σήμερα, με αφορμή την διδασκαλία του Κυρίου μας, ο Θεός δεν ζητάει την ευχαριστία και την ευγνωμοσύνη μόνο από εκείνους που τρόπον τινά απήλαυσαν τις ευλογίες του Θεού, με την έννοια της υγείας, του πλούτου, της ευτυχίας, της ανέσεως κλπ., αλλά ζητάει από την καθεμιά ψυχή, στην καθεμιά περίσταση και δυσκολία, ζητάει την ευχαριστία και την ευγνωμοσύνη. Αν αυτό μπει στην ψυχή, η ψυχή αγιάζεται. Αν δεν μπει, η ψυχή χάνεται. Διότι η ψυχή που δεν έμαθε να ευχαριστεί τον Θεό για τα πάντα, για το καθετί που ο Θεός της στέλνει και της επιτρέπει, έχει χάσει τον δρόμο της, έχει μπει σε λάθος δρόμο.
Θυμάστε που λέγαμε, ότι η οδός της ευχαριστίας και της ευγνωμοσύνης είναι από τις σύντομες οδούς, που οδηγούν κατευθείαν στον Θεό.
Όμως, εγώ θα σταθώ λιγάκι και κάπου αλλού, σε κάτι που ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς το τονίζει πάρα πάρα πολύ. Να προσέξουμε ότι η λέπρα αυτή των δέκα λεπρών δεν συμβολίζει μόνο την αρρώστια που μάστιζε τότε τους ανθρώπους. (Ήταν και αποτρόπαιοι και δεν μπορούσε κανείς να τους πλησιάσει…) Η λέπρα, στην συγκεκριμένη περίπτωση, συμβολίζει την αμαρτία. Οι άνθρωποι, όταν λυπούν τον Θεό, όταν αμαρτάνουν, γίνονται λελεπρωμένοι τη ψυχή. Κι εδώ είναι όλο το μεγάλο μυστικό. Ότι πρέπει δια της μετανοίας, δια της εξαγορεύσεως, δια της ειλικρινούς συντριβής και ταπεινώσεως, να γιατρευτούν.
Συνήθως οι Χριστιανοί θα πάνε στην εξομολόγηση. Θα πούνε, αυτό έκανα, αυτό έκανα, αλλά, δεν ξέρω γιατί, βλέπουμε μέσα στην πορεία της ζωής ότι οι ψυχές δεν γιατρεύονται! Άρα, και μέσα ακόμη και στους πιο θεωρητικά συνειδητούς Χριστιανούς, κάτι μένει από αυτήν την λέπρα της ψυχής. Εγώ ταπεινά και μητρικά θα έλεγα, ότι η μεγαλύτερη λέπρα για τους Χριστιανούς είναι η αυτοδικαίωση. Είναι η αυτοδικαίωση! Δύσκολα να παραδεχθούμε ότι φταίμε. Δύσκολα να ρίξουμε το σφάλμα επάνω μας, δύσκολα να μεμφθούμε τον εαυτό μας, να πούμε, έγινε κάτι, φταίω. Δεν το καταλαβαίνω; Φταίω. Το επέτρεψε ο Θεός; Για να το επιτρέψει ο Θεός, φταίω.
Ας ήμασταν λίγο πιο ευαίσθητοι σ αυτό το θέμα… Μπορεί να τα κάνουμε όλα. Μπορεί, ας πούμε, να αγνεύουμε, να καθαρεύουμε, να λατρεύουμε, να υμνούμε τον Θεό, να τρέχουμε, να κοπιάζουμε, αλλά αυτή η πολύ εύκολη διάθεση να μην παραδεχθούμε το σφάλμα μας, να μην παραδεχθούμε ότι κάπου μπήκε το θέλημά μας, κάπου μπήκε ο εγωισμός μας, κάπου μπήκε η αυτοδικαίωση, αυτό είναι μεγάλη λέπρα. Κι αν δεν το προσέξει η ψυχή από την αρχή, μια, δύο, τρεις…, κι αν δεν πηγαίνει στην εξαγόρευση για να λέει τα σφάλματα τα δικά της, και αν ποτέ δεν αναλογίζεται πού φταίει η ίδια, σε τελική ανάλυση αρρωσταίνει αυτή η ψυχή. Χάνει κι αυτήν την ζωή, χάνει και την άλλη. Χάνει και τις ομορφιές αυτής της ζωής, χάνει και τις ομορφιές της άλλης ζωής.
Γιατί μια ψυχή η οποία δεν ταπεινώθηκε και δεν ομολόγησε ότι φταίει, πώς θα σταθεί μπροστά στον θρόνο του Θεού; Θα έρθει η ώρα της Κρίσεως και θα πει ο Θεός, «εκεί είπες ότι δεν έφταιγες, στην άλλη περίπτωση δεν έφταιγες, επομένως, είσαι φορτωμένη με λάθη και δεν δέχτηκες ποτέ ότι έφταιγες». Μπορείτε να φανταστείτε τι τραγική λέπρα είναι αυτή η λέπρα; Αν η ψυχή δεν στιφτεί και δεν λειώσει κυριολεκτικά, αν δεν στιφτεί σαν το λεμόνι μέσα στην έννοια της αυτομεμψίας… Όχι να βλέπει, γιατί ο ένας έκανε έτσι και μου φταίει, αλλά εγώ πού φταίω, εγώ τι έκανα.
Έτσι, να πάμε συνειδητά και να βάλουμε μια αρχή από τώρα και να πούμε στον πνευματικό, πού φταίω εγώ, πού έκανα λάθος εγώ. Κι αν ακόμη δεν το καταλαβαίνω, θα ρίξω το σφάλμα επάνω μου. Όχι ποτέ να μην φταίμε.
Αφού το βάζει ο Θεός στο στόμα μου, θα το πω: Η μεγαλύτερη λέπρα των πνευματικών ανθρώπων είναι η αυτοδικαίωση. Κι αν δεν γιατρευτούμε από αυτήν, φοβάμαι ότι θα χάσουμε τον Παράδεισο. Γιατί καλυπτόμεθα πίσω από ένα επικάλυμμα πνευματικής ζωής, κι όταν έρθει η ώρα να υποχωρήσουμε και να πούμε συγνώμη, το συγνώμη είναι δύσκολο. Δεν φταίω, δεν φταίω, δεν φταίω!
Ας μας λυτρώσει ο Θεός από αυτό το πάθος κι από αυτήν την λέπρα της αυτοδικαίωσης.
Από το βιβλίο: † Φεβρωνίας μοναχής, Ομιλίες στην τράπεζα της Μονής. Έκδοσις Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου, Πανόραμα – Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 59.
Στην ευαγγελική περικοπή των δέκα λεπρών
