Πολύ σοφά και παιδαγωγικά οι άγιοι Πατέρες τοποθέτησαν την εορτή αυτή, την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, στη μέση της Μ. Τεσσαρακοστής. Διότι κατά κάποιον τρόπο κι εμείς σταυρούμεθα με την τεσσαρακονθήμερη νηστεία και νεκρούμεθα για τα πάθη. Κι επειδή η σταύρωση αυτή και η νέκρωση φέρνει μία πίκρα και ένα κόπο σωματικό, υψώνεται ο Τίμιος και ζωοποιός Σταυρός για να μας δώσει αναψυχή, παρηγοριά και στήριγμα και κουράγιο. Διότι μας θυμίζει τα φρικτά και σωτήρια πάθη του Κυρίου, τις θλίψεις και τους πόνους του, και συγχρόνως μας γεμίζει με την ελπίδα της δόξης, που έρχεται με τον Σταυρό.
Η Σαρακοστή είναι η σταύρωση του εαυτού μας. Είναι η εμπειρία που αποκομίζουμε από την εντολή του Χριστού που ακούγεται στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας: «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Μαρκ. 8:34). Αλλά δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε το Χριστό αν δεν αντικρύσουμε τον Σταυρό του, το Σταυρό που εκείνος σήκωσε για να μας σώσει. Ο δικός του Σταυρός, όχι ο δικός μας, είναι εκείνος που μας σώζει. Ο δικός του δίδει νόημα και δύναμη στους άλλους.
Ο Σωτήρ μας ανέβηκε πάνω στον Σταυρό, πικράθηκε, πόνεσε, σταυρώθηκε, αλλά και δοξάσθηκε. Έτσι κι εμείς. Πρέπει να πονέσουμε, να νεκρωθούμε, να σταυρωθούμε για να συνδοξασθούμε με τον Χριστό: «…δεύτε ουν και ημείς κεκαθαρμέναις διανοίαις συμπορευθώμεν αυτώ και συσταυρωθώμεν και νεκρωθώμεν δι’ αυτόν ταις του βίου ηδόναις, ίνα και συζήσωμεν αυτώ…».
Τώρα, που περνάμε την αγία αυτή περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής, ομοιάζουμε με οδοιπόρους, οι οποίοι βαδίζουν σ’ ένα σκληρό και μακρυνό δρόμο. Κατάκοποι καθώς είναι, όταν βρουν ένα δροσερό δέντρο κάθονται να ξαποστάσουν λίγο και προχωρούν μετά ξανανιωμένοι στο υπόλοιπο της οδοιπορίας. Έτσι κι εδώ. Στον καιρό της νηστείας και στον επίμονο δρόμο της, φυτεύτηκε από τους αγίους Πατέρες, σαν ευσκιόφυλλο δένδρο, ο ζωηφόρος Σταυρός για να μας ξεκουράσει και να μας κάνει γερούς κι ανάλαφρους για τον υπόλοιπο κόπο και αγώνα. Ή, για αν δώσουμε και ένα άλλο παράδειγμα: όταν έρχεται ένας βασιλιάς, πριν απ’ αυτόν πορεύονται τα διακριτικά του γνωρίσματα, τα σκήπτρα, τα σύμβολά του και ύστερα εμφανίζεται ο ίδιος χαρούμενος για τη νίκη και μαζί του χαίρονται και όλοι οι υπήκοοί του, έτσι και ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, που σε λίγο θα μας δείξει τη νίκη Του κατά του θανάτου Του και θα εμφανιστεί μετά δόξης την ημέρα της Αναστάσεως, μας στέλνει πρώτα το σκήπτρο Του, τη βασιλική σημαία, το ζωοποιό Σταυρό, ώστε να μας προετοιμάσει να δεχτούμε και τον ίδιο τον Βασιλιά και να Τον δοξάσουμε για τη νίκη.
Με το ζωοποιό Σταυρό γλυκαίνει την πικρία που νοιώθουμε από την νηστεία, μας ενισχύει στην πορεία μας στην έρημο έως ότου φτάσουμε στην πνευματική Ιερουσαλήμ με την ανάστασή Του… Επειδή ο Σταυρός λέγεται Ξύλον Ζωής και είναι εκείνο το ξύλο που φυτεύτηκε στον Παράδεισο, γι’ αυτό και οι Θείοι Πατέρες τοποθέτησαν τούτο στο μέσον της Σαρακοστής, για να μας θυμίζει του Αδάμ την ευδαιμονία και την πτώση του από αυτή, να μας θυμίζει ακόμα ότι με τη συμμετοχή μας στο παρόν Ξύλο δεν πεθαίνουμε πια, αλλά ζωογονούμαστε.
Όλη η ζωή του αληθινού Χριστιανού είναι μία απάρνηση του κακού εαυτού του – καθώς λέγει ο Κύριος στο Ευαγγέλιο – και μία σταύρωση. Αν θέλουμε να λεγόμαστε αληθινοί Χριστιανοί, οπαδοί και ακόλουθοι του Πρώτου Εσταυρωμένου και Αρχηγού της Πίστεώς μας, πρέπει να σηκώνουμε με υπομονή, αλλά και με χαρά τον Σταυρό μας. Χωρίς Σταυρό δεν υπάρχει αληθινός Χριστιανός.
Ο Σταυρός του Χριστιανού είναι οι θλίψεις, οι αρρώστιες, οι περιφρονήσεις, οι διωγμοί, οι συκοφαντίες, τα πικρά και υβριστικά λόγια, οι νηστείες, οι αγρυπνίες, οι αγώνες με τα πάθη και τον παλαιό άνθρωπο, οι πειρασμοί, οι προερχόμενοι από τον διάβολο και από τον κόσμο και τόσα άλλα.
Ένας νέος πήγε κάποτε να εξομολογηθεί στον Όσιο Ποιμένα.
– Το σώμα μου, γέροντα, έχει ατονήσει πια από την άσκηση, αλλά τα πάθη μου δεν εννοούν να υποχωρήσουν.
– Τα πάθη, παιδί μου, του αποκρίθηκε ο σοφός Πατήρ, μοιάζουν με τα σκληρά αγκάθια, που για να τα ξεριζώσεις πρέπει να ματώσουν τα χέρια σου.
Αυτός είναι ο Σταυρός του Χριστιανού, αλλά από ένα σταυρό φθάνει κανείς στην ανάσταση.
«Τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν Δέσποτα και την αγίαν σου Ανάστασιν υμνούμεν και δοξάζομεν».
Αυτός είναι ο λόγος που κάνει τον Απόστολο Παύλο να θεωρεί το Σταυρό του Κυρίου σαν το μοναδικό καύχημά του: «Όσο για μένα, δεν θέλω άλλη αφορμή για καύχηση εκτός από το Σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, το Σταυρό που απάνω του πέθανε ο κόσμος για μένα, αλλά κι εγώ για τον κόσμο».
Ζωοποιός, κοσμοσωτήριος και παντοδύναμος ο Σταυρός του Κυρίου μας. Η χάρις του στηρίζει, αλλά και μεταμορφώνει τους ανθρώπους…
Από το βιβλίο: «Πρωτοπρεσβύτερος π. Ευέλθων Χαραλάμπους. Ο χαρισματικός και αναστάσιμος καλός ποιμένας και Σαμαρείτης της Εκκλησίας του Χριστού». Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη”, Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 74.
