Να ενεργή κανείς σύμφωνα με την πνευματική του κατάσταση. Να κάνη δηλαδή πράγματα που ανταποκρίνονται στην πνευματική κατάσταση που βρίσκεται. (Να μην υπερβαίνη τα πνευματικά του μέτρα).
Την ημέρα να κάνης ό,τι έκανε ο Μέγας Αντώνιος. Λίγο εργόχειρο, λίγη προσευχή. Τη νύχτα λίγη μελέτη και ευχή. Η λίγη και δυνατή μελέτη πολύ βοηθά.
Πρέπει να σκέφτεται ο άνθρωπος τις ευεργεσίες του Θεού, την δική του αχαριστία, και να ζητά με συντριβή το έλεος του Θεού. Απ’ όλα να παίρνη κανείς αφορμές να ευχαριστή και να δοξολογή τον Θεό.
Σήμερα ήρθε η εποχή να πραγματοποιηθή η προφητεία του Μεγάλου Αντωνίου: “Θα ‘ρθει καιρός που οι άνθρωποι θα τρελλαθούν, και αν κάποιος είναι λογικός, αυτόν οι άλλοι θα τον λέγουν τρελλό, γιατί δεν θα είναι σαν κι αυτούς.
Οι δια Χριστόν σαλοί έχουν πολλή ταπείνωση και κάτι το ξεχωριστό απ’ τους άλλους Αγίους, γι’ αυτό και μαθαίνουν τα μυστικά του Θεού. Παλαιά εδώ στο Άγιον Όρος έβλεπε κανείς πολλούς.
Ο διάβολος σήμερα με την μεγάλη του κακία κάνει το μεγαλύτερο καλό στον κόσμο. Διότι βλέποντας αυτή την κατάσταση οι ευλαβείς άνθρωποι πλησιάζουν άλλους ευλαβείς και παρακινούνται στον αγώνα τους.
Ό,τι είναι για μία μηχανή η βενζίνη, έτσι είναι και η καρδιά για την πνευματική ζωή. Ό,τι κάνει ο άνθρωπος από την καρδιά του δεν κουράζει. Γι’ αυτό σε όσους με ρωτάνε, τι να σπουδάσουν, τους λέω ό,τι αγαπάνε. Ιδίως μερικά επαγγέλματα, όπως γιατρός, δάσκαλος, θέλουν να τ’ αγαπά κανείς πολύ. Και στην πνευματική ζωή, στην προσευχή πρέπει να συμμετέχη η καρδιά.
Η πνευματική ζωή θέλει πολλή αυταπάρνηση και φιλότιμο.
Όταν κάποιος έχη πεσμένο το ηθικό του, πρέπει να του δίνουμε θάρρος και να τον ανεβάζουμε. Ενώ όταν είναι ψηλά και έχη εγωισμό, πρέπει να τον ταπεινώνουμε.
Όταν ανάβουμε κερί για την ψυχή κάποιου κεκοιμημένου, ωφελείται πολύ.
Όταν στην προσευχή δεν αισθανώμαστε παρηγοριά, τότε κάτι συμβαίνει· θα πρέπει να μετανοήσουμε και να το διορθώσουμε. Δεν είναι όπως λένε μερικοί ότι από φθόνο του διαβόλου συμβαίνει, αλλά σαν να μας λέη ο Θεός, “δεν σε καταλαβαίνω όπως μου μιλάς”. Η προσευχή, όπως και η θεία Κοινωνία, είναι μυστική βρώση. Γι’ αυτό χρειάζεται προετοιμασία, καθαρή συνείδηση.
Ήρθε κάποιος και μου είπε ότι διάβασε μερικά βιβλία για την ευχή και μετά πίεσε τον εαυτό του για να τα εφαρμόση, με αποτέλεσμα να τον πονέση η καρδιά του. Του είπα: “Δεν έχεις υλικό για ταπείνωση (δηλαδή αμαρτίες); Ταπεινώσου· τότε θα αισθανθής σαν ανάγκη το έλεος του Θεού, και η ευχή θα κυλά μόνη της χωρίς πίεση”.
Δεν με φοβίζει το ότι έχει κανείς πολλά πάθη, με φοβίζει όμως όταν δεν μπη μέσα του η καλή ανησυχία ν’ αρχίση αγώνα και να προσέχη να διορθωθή. Απ’ την στιγμή που γνωρίσει κανείς τον εαυτό του και εντοπίσει τα πάθη του, πάει τελείωσε. Συνηθίζει κανείς σε ένα τρόπο ζωής και η συνήθεια γίνεται δεύτερη φύση· έπειτα είναι δύσκολο ν’ αλλάξη. Μπορεί να γεράση κανείς κοντά σ’ έναν άγιο άνθρωπο και να μη διορθωθή.
Ο Θεός θέλει να τον παρακαλούμε να μας βοηθήση για να επέμβη, γιατί σέβεται το αυτεξούσιό μας.
Ο νους μας, όσο γίνεται, να βρίσκεται κοντά στον Θεό και να σκέπτεται πάντα το αγαθό.
Από το βιβλίο: Από την ασκητική και ησυχαστική Αγιορειτική παράδοση εκδ. Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου, Μεταμόρφωση Χαλκιδικής σελ 248
