Άλλο είναι απλώς να λέμε ότι σήμερα γιορτάζουμε την τάδε γιορτή και να την έχουμε υπ’ όψιν μας κάπως επιφανειακά –όταν πρόκειται, π.χ., για την αποκεφάλιση του Ιωάννου του Προδρόμου, να έχουμε υπ’ όψιν μας αυτό το γεγονός· όταν πρόκειται για τα μαρτύρια άλλων αγίων, να έχουμε υπ’ όψιν μας το μαρτύριό τους– και άλλο είναι να βάλει κανείς λίγο τον εαυτό του στη θέση του άλφα μάρτυρος, του βήτα μάρτυρος, και στην προκειμένη περίπτωση στη θέση του Ιωάννου του Προδρόμου. Ο οποίος όχι απλώς ήταν στη φυλακή –και καταλαβαίνουμε πώς περνούσε εκεί μέσα, εκείνα μάλιστα τα χρόνια– αλλά και θανατώθηκε. Και ήταν στη φυλακή όχι βέβαια διότι έκανε εγκλήματα, αλλά διότι κήρυξε την αλήθεια του Θεού, διότι ήλεγξε δριμύτατα τον Ηρώδη, ο οποίος ενυμφεύθη τη γυναίκα του αδελφού του.
Κάθε άγιος κηρύττει την αλήθεια. Κάθε άγιος φανερώνει την αλήθεια ως προς όλα τα θέματα, αλλά, όπως έχουμε πει, κάθε άγιος έχει και ένα ιδιαίτερο χάρισμα. Άλλος έχει το χάρισμα της προσευχής και αφοσιώνεται στο χάρισμα αυτό, στο έργο αυτό, και, τρόπον τινά, δεν αποστέλλεται ειδικά στους ανθρώπους, στους αμαρτάνοντας, στους σφάλλοντας, για να τους ελέγξει. Άλλος έχει το χάρισμα της ελεημοσύνης, άλλος έχει άλλο χάρισμα, και άλλος έχει το χάρισμα του Ιωάννου του Προδρόμου. Όπως εστάλη ο άγιος Ιωάννης από τον Θεό να γίνει πρόδρομος του Κυρίου και να ετοιμάσει «τας τρίβους αυτού», έτσι επίσης εστάλη, για να ελέγξει το κακό, για να ελέγξει την αμαρτία και πιο συγκεκριμένα τη μεγάλη αυτή αμαρτία του Ηρώδη, με αποτέλεσμα να οργισθεί ο Ηρώδης και να τον βάλει στη φυλακή. Ωστόσο, δεν ήθελε και να τον θανατώσει· όμως, η Ηρωδιάδα κατόρθωσε με δόλο να πάρει την κεφαλή του Ιωάννου του Προδρόμου. Και τελικά αποκεφαλίσθηκε.
Να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του αγίου. Άραγε πώς θα το παίρναμε εμείς το όλο θέμα; Να φυλακισθούμε, να περιφρονηθούμε, να κατηγορηθούμε, να αδικηθούμε, κι εκεί στη φυλακή να μην ξέρουμε τι θα μας συμβεί, και κάποια στιγμή να έρθει ο σπεκουλάτωρ, όπως λέει ο ευαγγελιστής, δηλαδή ο δήμιος, να μας πάρει το κεφάλι. Δεν χωράει καμιά αμφιβολία πως, όταν ήρθε αυτή η ώρα, ο άγιος Ιωάννης «ηγαλλιάσατο τω πνεύματι». Οπωσδήποτε. Όπως και όλοι οι άγιοι μάρτυρες, όταν έφθανε η ώρα του μαρτυρίου, η ώρα του αποκεφαλισμού, όταν έφθανε η ώρα του τέλους, χαίρονταν και δεν λογάριαζαν καθόλου αν πονέσουν ή αν δυσκολευτούν.
Άλλο είναι να τα διαβάζουμε αυτά εμείς σήμερα, να τα ακούμε και κάπως να θαυμάζουμε, και άλλο είναι να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του κάθε μάρτυρος –στη θέση εδώ του Ιωάννου του Προδρόμου, για να μας πάρουν το κεφάλι– τη στιγμή που δεν σηκώνουμε κάποιες δυσκολίες που μας τυχαίνουν: μπορεί, όπως είπαμε, να μας αδικούν, να μας περιφρονούν, να μας κατηγορούν, να μας συκοφαντούν. Ο άλλος δεν σε λυπάται καθόλου· αν έχει τη δυνατότητα κι αν έχει και το ξίφος στο χέρι, όλα τα κάνει.
Υφιστάμεθα όντως κάποια τέτοια πράγματα για την αγάπη του Χριστού, αφού «οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται»· δεν θα καλοπεράσουν. Γενικότερα η αρετή είναι κάτι που δεν γίνεται αποδεκτό από τους ανθρώπους και στοιχίζει. Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, αν αποφασίσεις να ζήσεις κατά Θεόν –και άλλη φορά το λέγαμε– θα σε φάνε· όχι κάποιοι εχθροί, κάποιοι ειδωλολάτρες, αλλά οι ίδιοι οι αδελφοί σου. Διότι, καθώς δεν φιλοτιμείται ο καθένας να κάνει αγώνα πνευματικό, ώστε να δει τι σημαίνει αυτό, αν δει κάποιον άλλο να αγωνίζεται, οπωσδήποτε ενοχλείται, κυριεύεται από ανάλογα αισθήματα και παραφέρεται.
Μας συμβαίνουν, λοιπόν, κάποια δυσάρεστα πράγματα, κι εμείς δεν είμαστε καθόλου πρόθυμοι να τα σηκώσουμε, ενώ πρέπει να χαιρόμαστε. Όταν σε κατηγορούν, για παράδειγμα, εσύ να προσπαθείς να μην αληθεύουν αυτά τα οποία λένε για σένα, αν είναι άδικα· αλλιώς, όσο περισσότερο σε αδικούν, τόσο περισσότερο να χαρείς. Όσο περισσότερο σε περιφρονούν, σε παραγνωρίζουν, δεν σου φέρονται καλά, τόσο πιο πολύ να χαίρεσαι. Αυτό είναι μια κάποια συμμετοχή σε ένα υποτυπώδες μαρτύριο. Όλοι καλούμαστε να μαρτυρήσουμε έτσι ή έτσι, και όσο περισσότερο δέχεσαι αυτά που οικονομεί ο Θεός, τόσο όντως ο Θεός οικονομεί να έρθουν και άλλα και άλλα, για να αγιασθεί η ψυχή σου.
Το δικό μας πνεύμα, το δικό μας φρόνημα δεν είναι καθόλου καλό. Όπως έχουμε πει και άλλη φορά, ο πολύς κόσμος, ό,τι κάνει, το κάνει για να ευχαριστηθεί, για να περνάει ωραία και καλά· κάπου εκεί όμως το πηγαίνουν και οι χριστιανοί. Κάνουν τον αγώνα τους τον πνευματικό, τον όποιο αγώνα, και ό,τι άλλο –ας πούμε τα θρησκευτικά τους καθήκοντα– αλλά ο απώτερος σκοπός του κόπου τους είναι να τους έρθουν τα πράγματα όπως τα θέλουν. Πολύ σπάνια να βρεθεί μια χριστιανή ψυχή που να πει: «Θεέ μου, όπως θέλεις εσύ. Όπως θέλεις εσύ». Και μάλιστα όχι μόνο να το πει, αλλά και να δεχθεί ευχαρίστως ό,τι κι αν είναι αυτό που θα επιτρέψει ο Θεός. Όσο κι αν στοιχίζει, να το δεχθεί.
Πολύ σπάνια να βρεθεί τέτοιος χριστιανός. Πέφτουμε, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, στην ίδια παγίδα που έχει πέσει όλη η ανθρωπότητα. Το ιδανικό, το ιδεώδες σήμερα, εκείνο που κυνηγάει ο καθένας είναι πώς θα ευχαριστηθεί, πώς θα έρθουν τα πράγματα έτσι όπως τα θέλει, με την έννοια δηλαδή να καλοπεράσει. Οι χριστιανοί μάλιστα μπορεί να κάνουν και μεγαλύτερη αμαρτία –φαίνεται υπερβολικό αυτό, αλλά να το έχουμε κατά νουν– διότι χρησιμοποιούν τη σχέση τους με τον Θεό, την όποια, ας πούμε, θυσία κάνουν για τον Θεό, ακριβώς για να έρθει και σ’ αυτούς τελικά αυτό που θέλουν, δηλαδή να ευχαριστηθούν.
Γι’ αυτό και ο καθένας, όταν δεν έρθουν τα πράγματα όπως τα θέλει, τρομάζει, κάνει πίσω, παραπονείται, στενοχωρείται. Και το χειρότερο απ’ όλα, πελαγώνει, τα χάνει, δεν αντέχει καθόλου. Γιατί; Γιατί ακριβώς δεν έμαθε να πιστεύει στον Χριστό και να είναι έτοιμος να δεχθεί ό,τι κι αν έρθει, πιστεύοντας βέβαια απόλυτα ότι ο Κύριος μαζί με τον πειρασμό θα στείλει και την έκβαση, ότι ο Κύριος οπωσδήποτε μια μέρα θα τον βγάλει σε αναψυχή.
Από την ιστοσελίδα: www.agia-triada-panorama.gr/text/agiologika/
Κείμενο υπ’ αριθμ. 74 (απόσπασμα)
