«Όταν δε νηστεύητε, μη γίνεσθε
ώσπερ οι υποκριταί σκυθρωποί»
(Ματθ. 6:16)
Υπήρξαν στιγμές – λίγες ίσως και μεμονωμένες – που ο Κύριος του ελέους και της αγάπης μίλησε σκληρά. Απηύθυνε τα τρομερά εκείνα «ουαί». Χρησιμοποίησε εκφράσεις πικρές. Σε ποιους; Στους υποκριτές. Στους Φαρισαίους που ήταν η προσωποποίηση της υποκρισίας. Σ’ εκείνους που βεβήλωσαν το Ναό τον Άγιο για να κερδίσουν. Σ’ αυτούς φέρθηκε με αυστηρότητα πολλή.
Το μάτι του Θεού δε γελιέται. Εισδύει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Αποκαλύπτει την υποκρισία και την απεχθάνεται. Γι’ αυτό και συχνά συνιστούσε στους ακροατές Του να προσέχουν. Να μην παρασύρονται από τη νοοτροπία των Φαρισαίων. Να μην υποκρίνονται τον ευσεβή. Η προσευχή και η ελεημοσύνη τους, κάθε πράξη τους αγαθή, να γίνεται χωρίς θόρυβο και τυμπανοκρουσίες.
Πόσο πρέπει να προσέχουμε αλήθεια! Αυτό ζητάει ο Κύριος. Ό,τι καλό κάνουμε να μην το κάνουμε για να φανούμε στους άλλους ανθρώπους καλοί. Γιατί αυτό είναι υποκρισία: να θέλουμε να φανούμε διαφορετικοί στους ανθρώπους από ό,τι πραγματικά είμαστε. Να επιδιώκουμε να μας επαινούν οι άλλοι για τις ενέργειές μας και να μην κάνουμε με την καρδιά μας το καλό. Αντίθετα μάλιστα. Ενώ επιζητούμε το κακό, συμβιβαζόμαστε με την αμαρτία, αδικούμε, παραμελούμε τα χριστιανικά μας καθήκοντα ή και ειρωνευόμαστε τη χριστιανική ζωή, εντούτοις προσπαθούμε στα μάτια των πολλών να φαινόμαστε ευσεβείς, άνθρωποι αρχών, στύλοι ηθικής.
Με τη διάθεση αυτή η υποκρισία οδηγεί σε κάτι άλλο. Ο υποκριτής μοιάζει με ένα ερπετό, το χαμαιλέοντα. Ο χαμαιλέων αλλάζει χρώμα ανάλογα με το περιβάλλον που βρίσκεται. Ανάμεσα στα πράσινα φύλλα των δέντρων είναι πράσινος. Κατεβαίνοντας τον κορμό παίρνει το χρώμα του ξύλου του και σαν τρέχει πάνω στα ξερά φύλλα και κλαδιά έχει αλλάξει κιόλας χρώμα. Και εκεί δεν ξεχωρίζει.
Έτσι και ο υποκριτής. Ανάμεσα στους ευσεβείς, ευλαβέστατος. Στο Ναό, αφοσιωμένος. Μεταξύ των βλασφήμων, βλάσφημος. Στις ευτράπελες συζητήσεις χωρίς ντροπή πρώτος. Αδικεί και θρηνεί για την αδικία που του κάνουν. Προσπαθεί με κάθε τρόπο άνομο και ανήθικο να πετύχει αυτό που θέλει και παρουσιάζεται σαν δάσκαλος της ηθικής, άμεμπτος, άγιος.
Με τον τρόπο του ξεγελά μερικούς ανθρώπους και τον υπολήπτονται. Άλλοι τον αντιλαμβάνονται και φυλάγονται. Ο ίδιος ξέρει καλά τι είναι. Εκτός αν έχει τόσο συνηθίσει στην υποκρισία, ώστε να κοροϊδεύει τον εαυτό του. Να πιστεύει πως παρ’ όλες του τις κακίες είναι αγαθός και τίμιος.
Το Θεό μόνο δεν μπορεί να ξεγελάσει. Στου Χριστού το βλέμμα και οι σκέψεις και οι επιθυμίες οι πιο κρυφές είναι ολοφάνερες.
Να τι έχει ανάγκη η σημερινή ταλαιπωρημένη κοινωνία για να εξυγιανθεί και να αναγεννηθεί: Να λείψει, αδερφοί μου, η υποκρισία. Με συνέπεια όλοι – στον τομέα του ο καθένας – ν’ αγωνιστούμε εντατικά για ένα ηθικό πρότυπο. Για να κερδίσουμε του Θεού την ευαρέσκεια. Χωρίς επιφυλάξεις ν’ ανοίξουμε την καρδιά μας ο καθένας στους άλλους. Χωρίς υστεροβουλίες. Χωρίς υποκρισία. Έτσι θα χαρούμε τη ζωή. Θα την απολαύσουμε.
Τώρα που αρχίζει η Αγία Τεσσαρακοστή ας προσευχηθούμε όλοι με πόνο και με ιερούς οραματισμούς. Να μας δωρίσει ο Κύριος «πνεύμα σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης». Να διακρίνουμε τα πταίσματά μας και να μην κατακρίνουμε τους αδερφούς μας. Να θεωρούμε όλους τους ανθρώπους αδερφούς μας. Ας γίνει κοινή όλων μας προσευχή αυτό.
Από το βιβλίο: Πολυκάρπου Βαγενά, Μητροπολίτου Κερκύρας, «Ελθέτω η βασιλεία σου», τ. Α’, ομιλία “Γνήσιοι και αληθινοί” (αποσπάσματα).
