«επί δε τω ρήματί σου χαλάσω το δίκτυον» (Λκ. 5:5)
Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα αποτελεί τρόπόν τινα συνέχεια του ευαγγελίου της περασμένης Κυριακής. Εκείνο μας είπε το «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν», και το σημερινό μας λέει πως οι ψαράδες της Γαλιλαίας συγκεκριμένα και πρακτικά απαρνήθηκαν τον εαυτό τους και τα δικά τους, ακολούθησαν το Χριστό και έγιναν μαθητές και απόστολοί του.
Ο Κύριός μας βρισκόταν στη λίμνη Γενανησαρέτ και στην όχθη της είδε δύο πλοιάρια, των οποίων οι ψαράδες είχαν κατέβη και έπλεναν τα δίχτυα τους. Ο Χριστός ανέβηκε σε εκείνο που ήταν του Σίμωνος και από εκεί δίδασκε τα πλήθη. Όταν τελείωσε την ομιλία του, είπε στον Σίμωνα να πάει στα βαθειά και εκεί να ρίξει τα δίχτυα για ψάρεμα, εκείνος δε του αποκρίθηκε: «Διδάσκαλε, όλη τη νύχτα παιδευόμασταν και δεν πιάσαμε τίποτε· επειδή όμως το λες εσύ, θα ρίξω τα δίχτυα». Και το θαύμα έγινε. Τα ψάρια που πιάστηκαν ήταν τόσα πολλά ώστε γέμισαν όχι ένα αλλά δύο πλοιάρια και μάλιστα σε σημείο που κόντευαν να βυθιστούν.
Δέος κατέλαβε τον μετέπειτα Πέτρο αλλά και τους άλλους που ήταν μαζί του· γι’ αυτό και έπεσε στα γόνατα του Ιησού και του είπε: «Βγες, Κύριε, από το ψαροκάικό μου, διότι είμαι άνθρωπος αμαρτωλός». Και ο Κύριος τον καθησύχασε: «Μη φοβάσαι, από τώρα θα ψαρεύεις ανθρώπους». Ύστερα, αφού τράβηξαν τα πλοιάριά τους στη στεριά, άφησαν τα πάντα και τον ακολούθησαν.
Έτσι έγινε η κλήση των πρώτων μαθητών και άρχισε η κοντά στο Χριστό μαθητεία τους. Ταυτόχρονα το περιστατικό αυτό αποτελεί για μας παράδειγμα και υπόδειξη για το ποια στάση θα πρέπει να παίρνουμε απέναντι στο Χριστό και πώς να τον ακολουθούμε. Έχομε ένα ωραίο υπόδειγμα πίστεως και υπακοής. Αλλά τι είναι η πίστη;
Δεν είναι μια απλή παραδοχή υπάρξεως του Θεού. Τέτοια πίστη έχουν και τα δαιμόνια και φρίττουν κατά τον Αδελφόθεο Ιάκωβο. Πίστη είναι η εμπιστοσύνη στον άγιο τριαδικό Θεό η οποία ενεργοποιεί τον άνθρωπο και τον κάνει να ενεργεί αναλόγως. Η ζωντανή πίστη οδηγεί στα ανάλογα έργα· δηλαδή συνδέεται στενά και άμεσα με την υπακοή του ανθρώπου, υπακοή που κάνει και τον Θεό να έχει εμπιστοσύνη στον άνθρωπο. Αυτήν την εμπιστοσύνη και υπακοή έδειξε ο Πέτρος στην προκειμένη περίπτωση στο πρόσωπο του Χριστού· «επί δε τω ρήματί σου χαλάσω το δίκτυον» (επειδή το λες εσύ θα ρίξω το δίχτυ), και έτσι έγινε το θαύμα της θαυμαστής αλιείας, και ακόμη περισσότερο, έτσι αξιώθηκε να ακούσει το «από του νυν ανθρώπους έση ζωγρών» (από τώρα θα ψαρεύεις ανθρώπους), δηλαδή ο Χριστός τον εμπιστεύτηκε και τον έκανε μαθητή και απόστολό του.
Η υπακοή είναι ένα μυστήριο. Είναι το άνοιγμα της ψυχής, για να εισρεύσει μέσα του η χάρη του αγίου Πνεύματος. Είναι η νεύση που λέει ο άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, το ναι του ανθρώπου στο Θεό, που οδηγεί στη θέωση, στο να γίνουμε πραγματικά, ζωντανά μέλη του Χριστού. Ο άνθρωπος είναι «ζώον … τη προς Θεόν νεύσει θεούμενον».
Είναι λοιπόν η πίστη και η συνακόλουθη υπακοή πολύ σπουδαίο πράγμα. Όμως όπως όλα τα σημαντικά και πολύτιμα χρειάζεται προσοχή διότι η λανθασμένη χρήση, παράχρηση ή κατάχρηση, μπορεί να έχει τα αντίθετα, καταστροφικά αποτελέσματα. Ας κάνουμε κάποιες επισημάνσεις.
Η υπακοή, όπως όλες οι αρετές, δεν είναι ο σκοπός, είναι το μέσον. Η υπακοή δεν είναι για την υπακοή, είναι για το Χριστό. Το τελικώς ζητούμενο δεν είναι η υπακοή αλλά ο Χριστός.
Χρειάζεται προσοχή, σε ποιον κάνουμε υπακοή και σε τι κάνουμε υπακοή. Υπακοή που δεν μας φέρνει προς το Χριστό αλλά μας απομακρύνει από αυτόν είναι κακή υπακοή. Τέτοια υπακοή έκανε η Εύα στο διάβολο και ο Αδάμ στην Εύα και επήλθε η πτώση και ο θάνατος. Τέτοια υπακοή κάνουν οι πλανεμένοι και αιρετικοί στους αρχηγούς τους και μένουν έξω από την Εκκλησία και οδηγούνται στην αιώνια κόλαση.
Πολύς λόγος γίνεται, ιδίως σε πνευματικούς λεγομένους κύκλους, για την αδιάκριτη υπακοή. Χρειάζεται πολλή προσοχή, διότι η γνωστή στην παράδοσή μας αδιάκριτη αυτή υπακοή προϋποθέτει τον απλανή οδηγό. Αυτόν που σίγουρα είναι θεοφόρος, θεόπνευστος και σίγουρα οδηγεί σωστά.
Πολλοί σήμερα ονομάζονται γέροντες και πνευματικοί. Πόσοι όμως είναι πράγματι απλανείς και άξιοι της εμπιστοσύνης μας; Ο Κύριος επισημαίνει: «τυφλός… τυφλόν εάν οδηγή, αμφότεροι εις βόθυνον πεσούνται» (και οι δυο θα πέσουν σε βόθρο) και ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος μας προτρέπει να προσέξουμε και να εξετάσουμε μήπως πέσουμε σε ναύτη αντί σε καπετάνιο, σε άρρωστο αντί σε γιατρό, σε εμπαθή αντί σε απαθή, σε πέλαγος αντί σε λιμάνι και έτσι προξενήσουμε στον εαυτό μας βέβαιο ναυάγιο.
Μακάριος αυτός που θα βρει απλανή οδηγό, δηλαδή άνθρωπο που πρώτα ο ίδιος θεραπεύτηκε από τα πάθη, βρίσκεται στη θέωση ή τουλάχιστον στην κατάσταση του φωτισμού, έχει την αδιάλειπτη καρδιακή προσευχή και γενικώς έχει πάνω του αισθητή την παρουσία του αγίου Πνεύματος. Έχει πείρα Θεού, είναι πραγματικά θεόπνευστος, πραγματικός φίλος του Θεού και ικανός θεραπευτής. Σε αυτόν αν κάνει υπακοή και δι’ αυτού στον Θεό, αυτόν ακολουθώντας, θα δει θαυμαστά στη ζωή του και προπαντός το μέγα θαύμα της θεραπείας της ύπαρξής του, που είναι η κάθαρση, ο φωτισμός και η θέωση, στην οποία θεραπεία αποβλέπει τελικά η εν Χριστώ, η μέσα στην Εκκλησία υπακοή και την οποία ευχόμαστε σε όλους μας. Αμήν.
Αρχιμ. Λουκάς Τσιούτσικας
Κυριακή Α’ Λουκά – κλήση των πρώτων μαθητών
