Η πύλη του ουρανού είναι η ταπείνωση
(Αββάς Ιωάννης)

Αγωνίζου να υπομένεις την προσβολή και την εξουθένωση που σου κάνουν οι άνθρωποι, χωρίς να ταράζεσαι και να αγανακτείς μέσα στην ψυχή σου, για να αποκτήσεις παρρησία στον Θεό.

Κάθε σκληρός λόγος που υπομένει ο άνθρωπος, εν γνώσει του και με τη θέλησή του, χωρίς να έχει ο ίδιος καθόλου φταίξει σ’ αυτόν που τον προσβάλλει και τον αδικεί, είναι για την ώρα εκείνη ένα στεφάνι ακάνθινο που βάζει ο ίδιος στο κεφάλι του, γίνεται όμως ευτυχισμένος και μακάριος, διότι σε καιρό που δεν το γνωρίζει, θα στεφανωθεί με στεφάνι άφθαρτο.

Η τελειότητα της ταπεινώσεως είναι το να υπομένει ο άνθρωπος με χαρά την εξουδένωση και κάθε άδικη και ψευδή κατηγορία. Διότι ο άνθρωπος που έχει αληθινά αποκτήσει την αρετή της ταπεινοφροσύνης μέσα στην ψυχή του, όταν τον κατηγορούν άδικα δεν ταράζεται, ούτε προσπαθεί να απολογηθεί και να δείξει την αθωότητά του στην αδικία που του γίνεται, αλλά δέχεται τη συκοφαντία σαν αλήθεια, δεν προσπαθεί να πείσει τους ανθρώπους ότι συκοφαντήθηκε, αλλά ζητεί συγχώρηση σαν να είναι ένοχος πραγματικά.

Υπήρξαν μάλιστα άνθρωποι που είχαν αποκτήσει τόσο την αρετή της ταπεινοφροσύνης, ώστε δέχθηκαν να χαρακτηρισθούν σαν αμαρτωλοί και ακόλαστοι με τη θέλησή τους, ενώ οι ίδιοι ήταν καθαροί και αθώοι. Άλλοι υπέμειναν την κατηγορία της μοιχείας, ενώ στην πραγματικότητα βρίσκονταν πολύ μακριά από μία τέτοια αμαρτία, και δέχτηκαν να φορτωθούν πάνω στους ώμους τους με δάκρυα το βάρος και τους καρπούς αμαρτίας, την οποία οι ίδιοι δεν είχαν κάνει, και με κλαυθμούς και θρήνους ζητούσαν απ’ αυτούς που τους αδίκησαν και τους συκοφάντησαν συγχώρηση για αμαρτία την οποία ουδέποτε διέπραξαν, και μάλιστα σε καιρό που η ψυχή τους ήταν στεφανωμένη, διότι βρισκόταν μέσα σε μια απόλυτη αγνότητα και καθαρότητα.

Άλλοι πάλι, για να μη δοξασθούν για τη μεγάλη αρετή που κρυβόταν μέσα στην ψυχή τους, με διάφορα σχήματα και κινήσεις παρουσίαζαν τον εαυτό τους στους ανθρώπους σαν να ήταν τρελοί, ενώ στ’ αλήθεια ήταν αλατισμένοι με το θείο αλάτι, και στην εσωτερική γαλήνη σταθεροί, ώστε για τη μεγάλη τους τελειότητα και την αγνότητά τους οι ίδιοι οι άγιοι Άγγελοι τ’ ουρανού να διακηρύττουν τα κατορθώματά τους στους πνευματικούς αγώνες.

Εσύ δε μη νομίζεις ότι έχεις αποκτήσει την αρετή της ταπεινώσεως, ενώ δεν μπορείς να υπομείνεις μια απλή κατηγορία. Αν θέλεις αληθινά να δεις μέσα στην ψυχή σου κατά πόσο είσαι ή όχι ταπεινός, δοκίμασε μέσα σε όλα αυτά που είπαμε να βρεις τον εαυτό σου.

Εκείνος που έχει ταπείνωση δεν ενδιαφέρεται για τις προσβολές που του κάνουν οι άνθρωποι, διότι πάντοτε έχει στον νου του τις αμαρτίες του, των οποίων η διαρκής ενθύμηση γίνεται γι’ αυτόν πανοπλία που τον προφυλάγει από την οργή και την αντεκδίκηση και υπομένει καθετί που του συμβαίνει. Διότι ποιο όνειδος και ποια ντροπή θα μπορούσε κανείς να του προξενήσει μεγαλύτερη από εκείνη την οποία αισθάνεται ενώπιον του Θεού για τα αμαρτήματά του;

Αν οι δαίμονες δουν ότι κάποιος υβρίσθηκε ή δέχθηκε προσβολή ή ζημιώθηκε ή έπαθε οτιδήποτε άλλο και θλίβεται όχι διότι έπαθε κακό, αλλά διότι δεν υπέμεινε με ανεξικακία και πραότητα την επίθεση του κακού, αυτόν οι δαίμονες πάρα πολύ τον φοβούνται, διότι καταλαβαίνουν ότι βρήκε την οδό της αληθείας και βαδίζει σύμφωνα με τις εντολές του Θεού.

Κάποτε ο άγιος Μακάριος καθ’ οδόν συνάντησε τον Διάβολο, ο οποίος κρατούσε δρεπάνι και με αυτό προσπάθησε να χτυπήσει τον Άγιο, αλλά δεν μπόρεσε και του λέει: «Πολύ βιάζομαι από σένα, Μακάριε, και τίποτε δεν μπορώ να σου κάνω· διότι ό,τι εσύ κάνεις κι εγώ το κάνω. Εσύ νηστεύεις, κι εγώ δεν τρώω καθόλου· εσύ αγρυπνείς, κι εγώ ποτέ δεν κοιμάμαι· ένα πράγμα υπάρχει μόνο, στο οποίο με νικάς». Λέει ο αββάς Μακάριος: «Ποιο είναι αυτό;» και ο δαίμων αποκρίνεται: «Η ταπείνωσή σου! Και γι’ αυτό δεν μπορώ να κάνω τίποτε εναντίον σου».

Πήγαν μερικοί κάποτε προς τον αββά Αγάθωνα θέλοντας να τον δοκιμάσουν αν δέχεται ταπεινά καθετί που του συμβαίνει και του λένε: «Εσύ είσαι ο Αγάθων; Έχουμε ακούσει για σένα ότι είσαι πόρνος και υπερήφανος». Και απάντησε ο Γέροντας: «Ναι, έτσι είναι όπως ακούσατε». Λένε πάλι σε αυτόν: «Είσαι εσύ ο Αγάθων ο φλύαρος και ο κατάλαλος;». Αυτός είπε: «Εγώ είμαι»· και πάλι του λένε: «Εσύ είσαι ο Αγάθων ο αιρετικός;» και αποκρίθηκε ο Γέροντας: «Αιρετικός δεν είμαι».

Τότε τον παρακάλεσαν λέγοντας: «Πες μας, γιατί όλες τις ψευδείς κατηγορίες τις δέχθηκες και αυτόν μόνο τον λόγο δεν βάσταξες;» Λέει σε αυτούς: «Τα πρώτα τα δέχομαι, διότι αυτό ωφελεί την ψυχή μου. Η αίρεση όμως είναι χωρισμός από τον Θεό».

Ας είμαστε λοιπόν και διακριτικοί, ώστε για χάρη της ταπεινώσεως δήθεν, να μη δεχθούμε ποτέ κάτι που θα μας χωρίσει από τον Θεό.

Από το βιβλίο: Ο αείμνηστος καλός εργάτης του Ευαγγελίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ μέσα από τα γραπτά του. Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη”, Θεσσαλονίκη.

Η ταπείνωση