Στους παλαιούς χρόνους, όταν η εν Χριστώ πίστη ήταν κοινή σ’ όλους και τα παιδιά από την πιο τρυφερή τους ηλικία συνήθιζαν να προσεύχονται στον Θεό και να ζουν γι’ Αυτόν, οι νέοι άνθρωποι μπορούσαν να συχνάζουν στα σχολεία, όπου εδιδάσκετο η επιστημονική θεολογία, διότι οι ίδιοι ήσαν ήδη προετοιμασμένοι από τα προηγούμενα χρόνια όχι μόνο στην εν Χριστώ πίστη, αλλά και στην αγάπη Του. Έτσι ακριβώς, όπως ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης, τελείωναν την Θεολογική Ακαδημία χωρίς να χάνουν την πίστη τους. Διότι ήσαν πλήρεις εμπειρίας της πίστεως, η οποία τους δόθηκε κατά την παιδική τους ηλικία.
Στην εποχή μας η εκπαίδευση των παιδιών αποτελεί δυσχερέστατο πρόβλημα. Τα σχολεία μας είναι προσανατολισμένα προς την σφαίρα της ανθρώπινης λογικής και των καθαρώς γηίνων συμφερόντων. Δεδομένου ότι οι γονείς τους έχασαν την πίστη, οι νέοι άνθρωποι που πηγαίνουν να σπουδάσουν θεολογία, την σπουδάζουν όπως κάθε άλλη επιστήμη: φυσική, χημεία, γεωγραφία, γλωσσολογία κτλ. Και τούτο επιφέρει μία τρομερή βλάβη: συνηθίζουν οι σπουδαστές να βιώνουν τον Θεό μ’ ένα «λογικό» τρόπο.
Εκείνοι, για τους οποίους η πνοή του Αγίου Πνεύματος δεν είναι άγνωστη, αντιλαμβάνονται προφανώς ότι η λογική του Αριστοτέλη δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Θεολογία. Το Είναι το οποίο μας αποκαλύπτεται, απαιτεί να υπερβούμε την τυπική λογική και να καταφύγουμε σε μια διαφορετική λογική χρησιμοποιώντας τις κατηγορίες αυτού τούτου του Είναι, το οποίο ο Θεός μας αποκαλύπτει δια της ελεύσεώς Του.
Έχοντας τώρα υπόψιν την πλάνη αυτή που αναπτύσσεται στην εποχή μας – και αυτό είναι το αποτέλεσμα του ότι οι άνθρωποι δεν είναι προετοιμασμένοι από την νεαρή τους ηλικία (θα έλεγα ακόμη: εκ κοιλίας μητρός των) να βιώσουν τον Θεό – πώς θέλετε οι νέοι αυτοί άνθρωποι, γεννημένοι κατά σάρκα, να εννοούν εκείνο που διδάσκονται στις σχολές της θεολογίας; Οι αφηρημένες αντιλήψεις περί του Θεού δεν είναι παρά «γύρω από» και «επί του θέματος» Αυτού. Αντιθέτως, η πλέον ευνοϊκή προϋπόθεση για την σωτηρία αρχίζει να υφίσταται από τότε που κάποιος λαμβάνει πείρα της εν Θεώ ζωής. Για μας αυτό γίνεται στο Μοναστήρι.
Σας το είπα περισσότερες από μία φορές, αλλά το Πνεύμα με ωθεί να το επαναλάβω. Θα ήθελα, προτού σας εγκαταλείψω – και το τέλος μου προφανώς είναι κοντά – να ελευθερωθείτε από την πλάνη, από την οποία υποφέρει ο σύγχρονος κόσμος επί του επιπέδου της θεολογίας και η οποία συνίσταται στο να κατασκευάζει κάποιος ψευδείς θεωρίες περί του Θεού, γεγονός που επέφερε την διαίρεση του χριστιανικού κόσμου.
Παρακαλώ, λοιπόν, όταν σας εγκαταλείψω, να ελευθερωθείτε από την πλάνη αυτή: τα ακαδημαϊκά διπλώματα!
Κάποια ημέρα συνάντησα εδώ στον δρόμο του μοναστηριού έναν άνθρωπο. Μου είπε ότι απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορος της θεολογίας. Εγώ του λέγω: «Τι τα θέλετε… στον σκοτισμένο μας κόσμο, αυτό χαίρει περισσότερης εκτιμήσεως παρά η αγιότητα».
Πού μας οδήγησαν τα σχολεία αυτά; Στο να παράγουμε «τυποποιημένα» όντα, τα οποία μιλούν για πράγματα που ποτέ τους δεν εβίωσαν. Από πού προέρχεται το σκότος αυτό στην Εκκλησία μας; Από πού έρχονται τα σχίσματα;
Από το περιοδικό “Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ”, Έκδ. Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, τ. 19 (1994), άρθρο: «Καταξίωσον, Κύριε, εν τη ημέρα ταύτη αναμαρτήτους φυλαχθήναι ημάς», σελ. 24, 28, 31 (αποσπάσματα).
