Όταν ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και τον άνθρωπο, τα έκαμε όλα «καλά λίαν» (Γέν. 1:31). Από πού λοιπόν προέρχονται οι ασθένειες και οι σωματικές αναπηρίες; Ποια είναι η αιτία που ο άνθρωπος πολύ συχνά είναι άρρωστος;
Ο Μέγας Βασίλειος αναφερόμενος στο θέμα αυτό λέγει: «Η ασθένεια δεν είναι δημιούργημα του Θεού. Ο άνθρωπος και όλα τα ζώα πλάσθηκαν με την πρέπουσα κατασκευή, κατά φύσιν, και ο Θεός τα έφερε στη ζωή πλήρη και αρτιμελή. Όταν όμως παρεκτράπηκαν από τη φυσική τους κατάσταση, αρρώστησαν».
Το ίδιο συμπεραίνει και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «Οι αρρώστιες προέρχονται από την προγονική αμαρτία… Εξαιτίας της ενδυθήκαμε αυτό το αρρωστιάρικο και θνητό και πολύπαθο σώμα… Η αρρώστια είναι, κατά κάποιον τρόπο, ένας ανώμαλος και απότομος δρόμος, στον οποίο η αμαρτία εισήγαγε το ανθρώπινο γένος, και του οποίου ο τελευταίος σταθμός είναι ο θάνατος».
Η προγονική αμαρτία, την οποία αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ως αιτία των ασθενειών και του θανάτου, είναι η πτώση των πρωτοπλάστων. Σύμφωνα με την πίστη της Εκκλησίας, ο πρώτος άνθρωπος, με την παρακοή του στον Θεό, χωρίσθηκε εκουσίως από την κοινωνία μαζί Του. Αυτό είχε σαν άμεσο αποτέλεσμα να στερηθεί όλα τα θεία αγαθά και να πεθάνει πνευματικά, διότι ο Θεός είναι η Ζωή.
* * *
Η προπατορική αμαρτία έφερε στον κόσμο την φθορά, τις σωματικές ασθένειες και τον ίδιο τον θάνατο. Όλα αυτά επακολούθησαν όχι ως τιμωρία του Θεού για την αποστασία, αλλά ως φιλάνθρωπο παιδαγωγικό μέσο για την θεραπεία του ανθρώπου, για την σωτηρία της ψυχής του. Το γεγονός λοιπόν ότι οι άνθρωποι είμαστε ευάλωτοι στην φθορά, στον πόνο και στις αρρώστιες, οφείλεται στην αμαρτία των πρωτοπλάστων.
Κατά την πίστη της Εκκλησίας, αμαρτία είναι κάθε παράβαση του θείου θελήματος, και επομένως η αστοχία του ανθρώπου να πραγματοποιήσει τον αρχικό του προορισμό. Η αμαρτία είναι η πνευματική ασθένεια του ανθρώπου, και η έξοδός του από το κατά φύσιν στο παρά φύσιν. Είναι η επανάληψη του προπατορικού αμαρτήματος στην προσωπική μας ζωή, ο ίδιος ο θάνατος της ψυχής.
Ο Θεός ανέχεται την αμαρτία στην παρούσα ζωή, για να μη μας στερήσει το αυτεξούσιο και την ελευθερία. Περιμένει όμως με απέραντη μακροθυμία την μετάνοιά μας. Διότι ο Θεός, κατά τους αγίους Πατέρες, δεν είναι τιμωρός αλλά φιλάνθρωπος Πατέρας. Και με τις ποικίλες δοκιμασίες (ασθένειες κλπ.) που επιτρέπει να μας βρουν, μας παιδαγωγεί και μας καλεί να επιστρέψουμε ολόψυχα σ’ Αυτόν, που είναι η πηγή της ζωής.
Ιερομόναχος Γρηγόριος
Από το βιβλίο: Ιερομονάχου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, Οι ασθένειες και ο πιστός. Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Άγιον Όρος, σελ. 9.
