Η διαπίστωση ότι ο Σωτήρας είναι φως, τι συνεπάγεται για μας;

«Εν τω φωτί περιπατώμεν, ως αυτός εστιν εν τω φωτί», μας λέει ο Θεολόγος Ιωάννης (Α’ Ιω. 1.7). Μας παροτρύνει και ο Παύλος: «Ως τέκνα φωτός περιπατείτε» (Εφ. 5.8). Φως ο Πατήρ, φως πρέπει και τα παιδιά. «Αποθώμεθα ουν τα έργα του σκότους και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός. ως εν ημέρα ευσχημόνως περιπατήσωμεν» (Ρωμ. 13.12-13). Γι’ αυτό εντέλλεται ο ίδιος πρωτοκορυφαίος απόστολος «Μη συγκοινωνείτε τοις έργοις τοις ακάρποις του σκότους, μάλλον δε και ελέγχετε» (Εφ. 5.11). Να μη συγκοινωνούμε και συναναστρεφόμαστε με το σκοτάδι, τα παραπατήματα και τα παραπτώματά του. «Τις δε κοινωνία φωτί προς σκότος; τις δε συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαρ;» (Β’ Κορ. 6.14-15).

Με μια τέτοια γνησιότητα και ακρίβεια οι πιστοί καθίστανται το φως του κόσμου. Το τόνιζε ο μέγας Διδάσκαλος: «Υμείς εστε το φως του κόσμου… Λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων» (Ματθ. 5.14, 16). Όσο και αν μας πνίγει το σκοτάδι γύρω μας, όμως «το φως εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ου κατέλαβεν» (Ιω. 1.5) ούτε και κατέβαλε. Έστω και ένα κεράκι, αποτελεί μαρτυρία ότι υπάρχει και το αντίθετο – και αντίδοτο – του σκότους.

Για ν’ αντιφεγγίζει επιτυχημένα ο χριστιανός τον Θεό, απαιτείται ο καθρέφτης της ψυχής του να είναι καθαρός, λείος, ολόκληρος. Τον αδρανοποιούν και αχρηστεύουν στίγματα και ακαθαρσίες, ακόμη και λεπτή σκόνη, ραγίσματα και σπασίματα αγιάτρευτα, ανεξομολόγητα, ανωμαλίες – κοιλώματα και εξογκώματα, δηλαδή ελλείψεις αρετών και φουσκώματα εγωισμού. Ο προφήτης Ησαΐας θα τα ονομάσει φάραγγες που πρέπει να επιχωματωθούν και βουνά που πρέπει να ισοπεδωθούν (Ησ. 40.4· Λουκ. 3.5).

Στις ανωτέρω περιπτώσεις ο καθρέφτης καταντάει παραμορφωτικός και δείχνει ένα Θεό παρωδία, που σκανδαλίζει και απωθεί αντί να ελκύει. Ντροπιάζει τον Θεό αντί να Τον προβάλλει. Και τότε ακούμε από τους έξω: «Έτσι είσαι συ ο χριστιανός; Να τον χαίρεσαι τον Θεό σου»! Και τότε ακούμε από τους έσω, από τον Ησαΐα πάλι: «Αυτά λέει ο Κύριος: “Εξ αιτίας σας το όνομά Μου βλασφημείται πάντοτε μέσα στα έθνη» (59.5).

Ο Κύριος δεν αποτελεί μόνο το ηθικό φως, αλλά και όχι σπάνια παρουσιάζεται και με αισθητό φως. Να μνημονεύσουμε το εκθαμβωτικό φως της Μεταμορφώσεως, που ανθρώπινο μάτι δεν ξαναείδε ούτε πριν ούτε μετά (Ματθ. 17.1-9) ή την εκτυφλωτική αστραπόμορφη εμφάνεια που είχε ο Παύλος στον δρόμο προς τη Δαμασκό (Πρ. 9.3-9).

Ακόμη πολλές φορές παρουσιαζόταν ο Χριστός μέσα σε υπερκόσμια λάμψη στους φυλακισμένους μάρτυρες στα κατασκότεινα μπουντρούμια, όπως στον άγιο Θεόδωρο Τήρωνα, για να τους παρηγορήσει, να τους ενθαρρύνει και να τους υποσχεθεί «βραβεία και στέφη τα ουράνια» (Νεκρώσιμο Ευλογητάριο).

Επίσης στους οσίους. Το άκρο της εφέσεως και της κλίμακας του εξαγιασμού είναι η «έλλαμψη», η «θεωρία» του θείου φωτός, το οποίο είναι μια από τις «άκτιστες ενέργειες» του Θεού. Ο αγιασμός επισπά το φως. Ας είναι μαύρο το ράσο των οσίων, εξωτερίκευση της μετάνοιας και της «υψοποιού» ταπεινώσεως. Ας είναι μικρό και λιγόφωτο το κελλί τους. Με την παρουσία του θείου φωτός μεταβάλλεται σε ανείπωτο Παράδεισο, σε πανευφρόσυνο ολόλαμπρο Ουρανό. «Ελλάμπονται» και «αρπάζονται» προς τον Θεό (Συμεών Νέου Θεολόγου, Κατήχηση 16.4-5). Αυτή είναι η δυναμική του «χαροποιού πένθους».

Τα λέμε αυτά, γιατί είναι η πραγματικότητα και η πνευματικότητα της Εκκλησίας μας, ανεξάρτητα που «οι γιοί της νύχτας να μας νιώσουν δεν μπορούν» κατά τον ποιητή.

Δεν είναι λίγα τα περιστατικά στη διαδρομή των μετά Χριστό αιώνων, που μέσα στο φως παρουσιάζεται αισθητά ο Κύριος. Η εμφάνιση του Σαβαώθ στην Παλαιά Διαθήκη γινόταν συνήθως μέσα σε γνόφο, καταιγίδες, σκοτεινιά (π.χ. Έξ. 19.16-18 ή Ιώβ 38.1). Στην εποχή της Χάριτος γίνεται μέσα στο θείο φως που φέρνει ιλαρότητα, χαρά και ειρήνη.

Ιερομόναχος Ιουστίνος

Φως ο Χριστός, φως και ο πιστός