«Ο λόγος υμών πάντοτε
εν χάριτι, άλατι ηρτυμένος»
(Κολ. 4:6)
Χάρισμα ιδιαίτερο έχουν μερικοί άνθρωποι να μιλάνε ή να γράφουνε όμορφα, με καθαρά νοήματα, έξυπνα, ευχάριστα. Συζητάς μαζί τους και δεν βαριέσαι να τους ακούς. Ικανοποιούν και θέλγουν. Διαβάζεις κάτι που έγραψαν και το χαίρεσαι. Ωραία η διατύπωση, διαλεχτές οι λέξεις, σαφείς και με τέχνη στολισμένες οι εκφράσεις.
Κοντά σ’ αυτούς εμείς οι άλλοι που δεν έχουμε αυτή την έμφυτη ικανότητα, προσπαθούμε να είμαστε κατανοητοί από εκείνους που συναναστρεφόμαστε, και ευχάριστοι. Πολλές φορές χρειάζεται προσπάθεια για να το πετύχει κανένας αυτό. Και είναι αξιέπαινος όποιος το επιζητεί.
Υπάρχουν όμως και άλλοι, που δεν ενδιαφέρονται πώς θα μιλήσουν και θα εκφραστούν. Αδιαφορούν για τις λέξεις που βγαίνουν από το στόμα τους. Άλλοτε το θεωρούν πολιτισμένο και μοντέρνο να κοσμούν τις φράσεις τους με κάποιες λέξεις χυδαίες, με μια βρισιά ή με μια βλασφημία. Θεωρούν εξυπνάδα να πουν ένα άνοστο ή βρωμερό αστείο, μια βωμολοχία. Ή ικανοποιούνται άλλοι, πάλι, με σκληρά και ενοχλητικά πειράγματα, με το δηλητήριο που ξεχύνει η γλώσσα ή η πένα τους.
Αυτός τους ο τρόπος τους καθιστά δύσκολους στη συνεργασία. Αποκρουστικούς και ανεπιθύμητους. Αντί να είναι ευχάριστοι, δημιουργούν δυσμενείς εντυπώσεις και μια ατμόσφαιρα ακαταστασίας, εχθροτήτων και αντεγκλήσεων. Όχι μόνο δεν ωφελούν, αλλά συντελούν στο κατέβασμα του επιπέδου των συνομιλιών, των εκδηλώσεων, των ανθρωπίνων σχέσεων πολύ χαμηλά.
Αν μάλιστα δεχτούμε αυτό που τονίζει η Αγία Γραφή, πως «εκ του περισσεύματος της καρδίας η γλώσσα λαλεί» (Ματθ. 12:34), τότε θα φτάσουμε να πούμε πως είναι γεμάτη η κοινωνία από ανθρώπους ανήθικους, βλάσφημους, αισχρούς. Πως η καρδιά των πιο πολλών ανθρώπων είναι ποτισμένη με μίσος και κακία. Γιατί, επισημαίνει ο Απόστολος Ιάκωβος, «εκ του αυτού στόματος εξέρχεται ευλογία και κατάρα… μήτι η πηγή εκ της αυτής οπής βρύει το γλυκύ και το πικρόν;» (Ιακ. 3:11).
Ό,τι έχει κανένας μέσα στην ψυχή του φυλαγμένο, αυτό θα βγει από το στόμα. Ό,τι έχει στον νου του, αυτό θα διατυπώσει η γλώσσα. Και απ’ ό,τι γύρω μας ακούμε στα τραγούδια της εποχής, στις συνηθισμένες συζητήσεις, στις περισσότερες συναναστροφές, κινδυνεύουμε να πιστέψουμε πως η σύγχρονη κοινωνία διακρίνεται για εγκληματικές διαθέσεις, ανόσιες και ασεβείς πράξεις, σαρκολατρία και ανηθικότητα, μίση και κακότητες, επιπολαιότητα και ακαταστασία. Σε ανησυχία πρέπει να μας εμβάλλει μια τέτοια σκέψη.
Δεν είναι όμως απογοητευτική η κατάσταση. Μεγάλο μέρος του σύγχρονου κόσμου, της σημερινής κοινωνίας, έχει πλούσια αισθήματα καλοσύνης και αγάπης να επιδείξει. Φλογίζεται εσωτερικά από τον πόθο της ηθικότητας, της προόδου, της δημιουργικότητας. Επιθυμεί ολόψυχα τη δικαιοσύνη, την ειρήνη, την ευσέβεια. Πιστεύει περισσότερο ίσως από άλλες εποχές ο σημερινός άνθρωπος. Ιδιαίτερα ο σύγχρονος νέος είναι ειλικρινέστερος και επιζητεί την ατμόσφαιρα της συμφιλιώσεως και των καλών σχέσεων με τον Θεό, ποθεί μια ζωή ηθική και δημιουργική.
Σ’ αυτό ακριβώς έγκειται η τραγικότητα του ανθρώπου της εποχής μας. Άλλα έχει στην καρδιά και άλλα εκφράζει με τη γλώσσα. Η μοντέρνα δεσποινίδα που βλαστημάει ασύστολα, ή ο νέος που νομίζει πως υστερεί, αν δεν αισχρολογήσει ή δεν εκδηλώσει με τα λόγια την ασέβεια, έχουν μια καρδιά γεμάτη σεβασμό προς τον Θεό, πολλές φορές και αγάπη για την ηθική ζωή. Αλλά διχάζονται εσωτερικά. Νομίζουν πως θα θεωρηθούν καθυστερημένοι, αν δεν φερθούν έτσι.
Πόσο ευχάριστη και εποικοδομητική θα ήταν των καθημερινών μας σχέσεων η ατμόσφαιρα, αν προσέχαμε περισσότερο τη γλώσσα μας! Να μην είναι δηκτική και φαρμακερή. Να μη σκορπάει ένα πνεύμα επιπολαιότητας και ανηθικότητας. Όχι πνεύμα εριστικότητας και διχόνοιας και αντεγκλήσεων. Να λείψει η επιθετικότητα. Μπορεί κανένας και να ελέγξει ακόμη με ευπρέπεια. Μα προπαντός είναι ανάγκη να ασχοληθούμε και να εργαστούμε συστηματικά. Ό,τι λέμε ή γράφουμε αν δεν ωφελεί, τουλάχιστον να μην βλάπτει.
Ο Απόστολος Παύλος παραγγέλλει να μεριμνούμε ειδικά γι’ αυτό το σημείο. «Ο λόγος υμών πάντοτε εν χάριτι, άλατι ηρτυμένος, ειδέναι πώς δει υμάς ενί εκάστω αποκρίνεσθαι» (Κολ. 4:6). Να είναι πάντοτε ο λόγος σας χαριτωμένος. Να είναι πάντοτε με της φρονήσεως και της αγάπης το αλάτι αρτυμένος. Έτσι θα είναι ευχάριστος, αλλά όχι βρωμερός. Να ξέρετε πώς πρέπει να αποκρίνεστε στον καθένα.
Είναι αλήθεια. Μια ψυχή που φλογίζεται από λατρεία στον Θεό, από αγάπη στον άνθρωπο, δεν μπορεί να εκφράζεται άσχημα. Ας μας απασχολήσει σοβαρά, αδελφοί μου, το θέμα. Είναι στίγμα για τον πολιτισμό μας αυτός ο τρόπος με τον οποίο πολλοί μιλάνε ή και – το χειρότερο – γράφουνε. Χαρακτηριστικό του είναι η έλλειψη σεβασμού προς τον Θεό, σεβασμού προς τους ανθρώπους «τους καθ’ ομοίωσιν Θεού γεγονότας» (Ιακ. 3:9).
Καιρός και τον Θεό να σκεφτούμε και τους ανθρώπους να υπολογίσουμε. Να πάψει η βλασφημία, η βρισιά, η βωμολοχία από το λεξιλόγιό μας. Είναι και η κακή συνήθεια, ίσως πουν μερικοί. Είναι και το ρεύμα, των άλλων η έκφραση που παρασύρει. Μα, αλίμονο, αν αφεθεί κανείς.
Από το βιβλίο: Πολυκάρπου Βαγενά, Μητροπολίτου Κερκύρας, «Ελθέτω η βασιλεία σου», τ. Β’, σελ. 284.
