«Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, βασιλεύς του Ισραήλ»: Η φράση που δεσπόζει στη σημερινή μεγάλη εορτή. Μεγάλη εορτή – το άνοιγμα της Μεγάλης Εβδομάδας, της κορυφαίας εβδομάδας του ετήσιου κύκλου.
Πρόκειται για ένα «θρίαμβο» αλλιώτικο από τους άλλους. Να θυμηθούμε ότι όταν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες επέστρεφαν τροπαιούχοι από εκστρατείες, τελούσαν τον «θρίαμβό» τους: Έμπαιναν στη Ρώμη με μια μεγαλειώδη παρέλαση μέσα σε φρενίτιδα επινικίων εκδηλώσεων και χαράς.
Ναι, εισέρχεται στην αγία πόλη ο Χριστός. Ναι, θα θριαμβεύσει επί του διαβόλου, του προαιώνιου εχθρού όχι ενός μόνο κράτους αλλά του παγ-κόσμου. Ναι, τον ζητωκραυγάζουν τα πλήθη και τον υποδέχονται με ενθουσιασμό. Ναι, είναι έφιππος.
Αλλά… Αλλά έφιππος όχι σε υπερήφανο πολεμικό ίππο, μα σε ταπεινό πουλάρι. Αλλά όχι αιματοβαμμένος. Αλλά επί κεφαλής των δώδεκα άσημων μαθητών Του – κάθε άλλο παρά στρατιωτικών, και μάλιστα στρατηγών· όχι επικεφαλής στρατιάς, πλαισιούμενος από «πλείους ή δώδεκα λεγεώνας» για να κατατροπώσουν τον εχθρό Του ή τουλάχιστον για να Τον σώσουν από τη θανάτωση (Ματθ. 26.53).
Ναι, αλλά… Ναι, βασιλιάς· αλλά όχι εγκόσμιος.
Ο λαός σήμερα ενθουσιασμένος ζητωκραυγάζει τον Ιησού σαν βασιλιά. Ωστόσο ο ίδιος λαός μετά όχι από χρόνια ή έστω μήνες ή έστω εβδομάδες, μα μετά από λίγες, ελάχιστες ημέρες θα φωνάζει άγρια «άρον άρον σταύρωσον αυτόν» (Ιω. 19.15)· θα διψάει για αίμα. Η επιπόλαιη μάζα… Πόσο θα πίκρανε η συμπεριφορά της τον Θεάνθρωπο…
Ας μιμηθούμε το πλήθος στην πρώτη του μόνο εκδήλωση, στις επευφημίες, και όχι στις αρές. Έστρωναν τα ρούχα τους κάτω για να περάσει σαν πάνω σε τάπητες ο βασιλιάς Μεσσίας. Κρατούσαν δε θριαμβευτικά «τα της νίκης σύμβολα» (Απολυτίκιο Λαζάρου και Βαΐων), που ήσαν τα βάγια, οι βλαστοί των φοινίκων.
Εμείς θα βγάλουμε και θ’ αποθέσουμε «τον παλαιόν άνθρωπο τον φθειρόμενον κατά τας επιθυμίας της απάτης» (Εφ. 4.22) και θ’ αποδυθούμε «τον από της σαρκός εσπιλωμένον χιτώνα» (Ιούδα 23).
Θα ρίξουμε το σαρκικό φρόνημα – τη φιλαυτία μας στις ποικίλες της μορφές – κάτω από τα άχραντα πόδια Του, για να το ποδοπατήσει, να το ταπεινώσει, να το αχρηστέψει και να το νεκρώσει· ώστε σε δεύτερο στάδιο, στο επόμενο βήμα, «ενδύσασθαι τον καινόν άνθρωπον τον κατά Θεόν κτισθέντα εν δικαιοσύνη και οσιότητι της αληθείας» (Εφ. 4.24), τον αναστημένο εαυτό μας.
Η Μεγάλη Εβδομάδα! Η μοναδική, η μέγιστη μέσα στο έτος, και ας έχει τόσες ημέρες όσες όλες οι εβδομάδες. Φθάσαμε στις τελευταίες ώρες. Δεν σηκώνει άλλη καθυστέρηση και αναποφασιστικότητα. Επείγει έστω και τώρα η ενεργοποίησή μας για την υποδοχή του Βασιλιά και Νυμφίου της Εκκλησίας.
Επείγει ο εφοδιασμός με τα βαΐα των αρετών και με το έλαιο των καλών, για να μη μείνουμε έξω του νυμφώνος, σαν τις μεθαυριανές μωρές παρθένες (Ματθ. 25.1-13). Και αν δηλαδή αμελήσαμε βαΐων και ελαίου στη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τουλάχιστον στο εξής ας μη μας λείψουν, μην υστερήσουμε. Μεγάλες οι ημέρες.
Και προσοχή! όχι στο φαινόμενο μόνο. Τα εξωτερικά ήσαν η αχίλλειος πτέρνα του σημερινού αθροίσματος. Επευφημούσαν τον Ιησού σαν βασιλιά μεν, επίγειο δε. Αφού λοιπόν δεν αποδείχθηκε τέτοιος, αλλά πνευματικός, εσωτερικός βασιλιάς, η ασταθής και κυμαινόμενη μάζα μετέβαλε διαθέσεις μέχρι φονικής μανίας.
Αλλοίμονο αν χάσουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα όπως δυστυχώς οι πολλοί, ανυποψίαστοι από το ιλιγγιώδες βάθος και νόημά της. Την περνούν «ξώφαλτσα» κατά το λαϊκό λόγιο, «παραπορευόμενοι» από τον Σταυρό, ουδέτεροι ή και αρνητικοί, κουνώντας τα κεφάλια τους (πρβ. Ματθ. 27.39-40).
Βασικά έχουμε πλούσια υμνολογία. Οι μελωδοί της, οι κορυφές της ουρανομίμητης εκκλησιαστικής ποιήσεως και μουσικής, εδώ ξεπέρασαν τον εαυτό τους· έδωσαν ό,τι καλύτερο για την καλύτερη και ιερότερη εβδομάδα.
Δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάζεις, από τι να πρωτοεμπνευσθείς, από τι να πρωτοωφεληθείς. Η ουσία (τα νοήματα), η μορφή (η λογοτεχνία) και η προσφορά (η μουσική) αμιλλώνται η μια την άλλη.
Αν βιώσουμε την υμνολογία, θα μας χειραγωγήσει βαϊφόρα προς τον Χριστό, ή μάλλον θ’ ανοίξει δρόμο να έρθει ο ερχόμενος στην ψυχή μας. Αυτός και θα σταυρώσει όντως τα πάθη μας, και θα μας αναστήσει σαν άλλο Λάζαρο και θα μας βγάλει από τον τάφο της φθοράς.
Είναι ο επί των χερουβείμ εποχούμενος κατά το συγκλονιστικό όραμα του προφήτη (Ιεζ. κεφ. 10), καίτοι σήμερα εποχείται πάνω σε ταπεινό και πενιχρό πουλάρι για τη σωτηρία μας. Έρχεται για να θυσιασθεί. Η καρδιά μας ας είναι ανοιχτή μόνιμα σε Αυτόν. Μη πάθουμε ό,τι έπαθε εκείνος ο εκρηκτικός μα ευμετάβολος απόστολος Πέτρος. Πόσο απογοητευτικό…
Μήπως δηλαδή φορτισμένοι από το όλο κλίμα των ημερών διακηρύσσουμε τώρα μόνο, «συ ει ο Χριστός ο υιός του Θεού του ζώντος» (Ματθ. 16.16), «ωσαννά»· μήπως πλειοδοτούμε τώρα μόνο, όπως πλειοδοτούσε με μεγαλοστομίες ο Πέτρος «Κύριε, μετά σου έτοιμός ειμι και εις φυλακήν και εις θάνατον πορεύεσθαι» (Λουκ. 22.33).
Ας προσέξουμε μήπως παρά τα ανωτέρω, αλλού και άλλοτε, όταν δηλαδή σταυρώνεται – η χειρότερα Τον σταυρώνουμε εμείς – μήπως Τον αρνούμαστε. Δυνατόν μάλιστα να Τον αρνούμαστε μπροστά και σε μικρούς ανθρώπους, σε «παιδίσκες», αναθεματίζοντας «ότι ουκ οίδα τον άνθρωπον» (Ματθ. 26.74).
Ας είναι αμάραντα τα βάγια μας. Ας τα κρατάμε γερά μαζί με τον σταυρό, όπως τα κρατούσε ο νεομάρτυς άγιος Ευθύμιος, που πριν είχε αλλαξοπιστήσει χάριν ηδονών. Των Βαΐων του 1814 παρουσιάσθηκε στον βεζύρη ως μεγαλόσχημος μοναχός ήδη. Ύστερα από ολοήμερους βασανισμούς τον αποκεφάλισαν, ενώ συνέχιζε να βαστάει χαρούμενος τον σταυρό και τα βάγια.
Καλή και αγία Μεγάλη Εβδομάδα! Καλό και άγιο Πάσχα! Αμήν!
Υποδοχή του Βασιλιά και Νυμφίου της Εκκλησίας – Κυριακή των Βαΐων
Ιερομόναχος Ιουστίνος
