Η μνήμη σήμερα του Γενεθλίου του Τιμίου Προδρόμου είναι υπόθεση πνευματικής χαράς και ευφροσύνης για την Εκκλησία του Χριστού, όπως φάνηκε κι από τα ιερά γράμματα της Ακολουθίας. Λέλυνται τα δεσμά της στειρώσεως της Αγίας Ελισάβετ, της μητρός του, και συγχρόνως λύεται η γλώσσα του πατρός του Ζαχαρίου και ομιλεί μόλις αναγγέλλει το όνομα του παιδίου, το δοθέν υπό του Αγγέλου.
Δύο λύσεις οι οποίες μαρτυρούν την επέμβαση του Θεού, διότι τίποτε δεν μπορεί να γίνει στον κόσμο, και μάλιστα κάτι πολύ μεγάλο και σωτηριώδες, εάν δεν το πέμψει ο ουρανός, εάν δεν δοθεί η Χάρη του Θεού. Εάν δεν ενεργήσει ο Θεός.
Όμως ο Θεός ενεργεί τα σωτηριώδη, τα μεγάλα, τα ένδοξα, τα αιώνια εκεί που υπάρχει και ανταπόκριση του ανθρώπου. Γι’ αυτό, αυτά που έγιναν τώρα, σήμερα, έγιναν σε δικαίους ανθρώπους, σε ανθρώπους οι οποίοι λάτρευαν τον Θεό, τηρούσαν τις άγιες εντολές Του. Είχαν αυτό που λέμε τον φόβο του Θεού, και γι’ αυτό τους αξίωσε ο Θεός αυτών των θαυμαστών γεγονότων.
Έτσι κι εμείς παραδειγματιζόμαστε, εάν θέλουμε να ενεργεί ο Θεός σε εμάς. Κι εμείς πρέπει να συνεργούμε με τον Θεό. Δεν μπορεί ο Θεός να κάνει τίποτε σ’ εμάς, αν εμείς δεν προσφερθούμε στον Θεό, διότι σέβεται την ελευθερία μας και δεν μπορεί. Κι εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε το μεγάλο, το αξιόλογο το σωτήριο, εάν δεν δοθεί η Χάρη του Θεού.
Γι’ αυτό οι Ορθόδοξοι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν πάρα πολύ το μυστήριο της συνεργείας Θεού και ανθρώπου. Ο Θεός ενεργεί, αλλά ο άνθρωπος συνεργεί. Και προσφυώς ελέχθη, τίποτε δεν μπορεί να κάνει ο Θεός χωρίς τη θέληση του ανθρώπου. Όπως και τίποτε δεν μπορεί να κάνει ο άνθρωπος χωρίς τη θέληση του Θεού και χωρίς την Χάρη του Θεού.
Σήμερα έχουμε χαρά και για την εορτή του Τιμίου Προδρόμου, αφού «εγκωμιαζομένου δικαίου ευφρανθήσονται λαοί», γιατί το εγκώμιο του Προδρόμου είναι εγκώμιο της Εκκλησίας του Θεού, της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, του λείμματος κατ’ εκλογήν, του προφητικού λείμματος, δηλαδή εκείνου του υπολοίπου των ευσεβών που διατηρούσε ο Θεός διαμέσου της Ιστορίας της Παλαιάς Διαθήκης.
Είναι γνωστό ότι σε κάθε εποχή, παρά την αποστασία των ανθρώπων, ο Θεός έσωζε μία μικρή ομάδα πιστών, ευλαβών και αληθινών ανθρώπων. Κι αυτή η ευλαβής μερίδα των ανθρώπων λεγόταν λείμμα, δηλαδή υπόλοιπο, προφητικό υπόλοιπο.
Αυτό το προφητικό υπόλοιπο κατέληξε στον Τίμιο Πρόδρομο και στην Υπεραγία Θεοτόκο.
Εμείς οι μοναχοί ιδιαιτέρως νοιώθουμε τον Τίμιο Πρόδρομο, διότι κατά τους Πατέρες μας είναι και ο αρχηγός του Μοναχικού Σχήματος. Λέγουν λοιπόν οι Πατέρες ότι οι μοναχοί εκλήθησαν να αντικαταστήσουν το τάγμα του εκπεσόντος εωσφόρου, του πεσόντος αγγέλου. Και κάθε ένας που γίνεται μοναχός, πρέπει να αντικαθιστά τον εκπεσόντα άγγελο και να γίνεται κι αυτός άγγελος. Να ζει την αγγελική πολιτεία, την αγγελική ζωή.
Αυτά δεν τα λέμε για να επαινέσουμε το Σχήμα μας, αλλά για να δούμε εμείς οι μοναχοί τι ευθύνη έχουμε. Διότι ναι μεν είναι μεγάλη η μοναχική υπόσχεση, μεγάλη η δωρεά, αλλά και μεγίστη η ευθύνη του μοναχού, ο οποίος πρέπει με την άσκησή του, με την ταπείνωσή του, με την προσευχή του, με την υπακοή του να αντικαταστήσει έναν εκ των πεσόντων αγγέλων, δαιμόνων. Για να πληρωθεί ο ουρανός από νέους αγγέλους, από νέους αγίους ανθρώπους, όπως είναι το θέλημα του Θεού.
Σήμερα λοιπόν ενθυμούμαστε τον Τίμιο Πρόδρομο, τον αρχηγό μας. Έτη πολλά και ευλογημένα σε όλους.
(2006)
Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†)
Το Γενέθλιο του Τιμίου Προδρόμου
