Των ουρανίων στρατιών Αρχιστράτηγοι,
δυσωπούμεν υμάς ημείς οι ανάξιοι.
Συγκεντρωθήκαμε σήμερα για να γιορτάσουμε, να τιμήσουμε τη μνήμη των αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, αλλά και των άλλων αγίων ουρανίων ασωμάτων δυνάμεων, και να τους παρακαλέσουμε, με τις δεήσεις τους να μας περιτειχίζουν και με τα άυλα φτερά της δόξης, της χάρης που παίρνουν και έχουν από τον άγιο Τριαδικό Θεό, να μας φρουρούν και να μας διαφυλάττουν από κάθε κίνδυνο και από κάθε κακό.
Ο Θεός έπλασε τον ορατό υλικό κόσμο, προηγουμένως όμως τον αόρατο, πνευματικό κόσμο των αγγέλων. Ο αριθμός τους απροσδιόριστος. Χιλιάδες χιλιάδων και μυριάδες μυριάδων· άπειρος. Κατατάσσονται σε εννέα τάγματα. Ζωή τους είναι το να βλέπουν και να απολαμβάνουν το φως του τριαδικού Θεού, ατελεύτητα αυτόν να δοξολογούν και με χαρά να υπηρετούν το πανάγιο θέλημά του, μέσα στο οποίο είναι και η δική μας διακονία, και η δική μας προστασία, και η δική μας σωτηρία.
Πολλές είναι οι περιπτώσεις, τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη, της θαυμαστής και θαυματουργού παρουσίας τους.
Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ φανερώθηκε στον Αβραάμ και τον Λωτ κατά την καταστροφή των Σοδόμων. Φάνηκε στο Ιακώβ όταν έφευγε για να γλιτώσει από τον αδελφό του τον Ησαύ. Προπορεύονταν μπροστά από τους Ισραηλίτες κατά τη φυγή τους από την Αίγυπτο και στον Ιησού του Ναυή δήλωσε ότι είναι Αρχιστράτηγος Κυρίου.
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάστηκε στην Παναγία μας και ευαγγελίστηκε τη γέννηση του Σωτήρος μας Χριστού αλλά και την από τον κόσμο τούτο μετάστασή της.
Καθένας από μας, τους βαπτισμένους ορθοδόξους χριστιανούς, έχει το φύλακά του άγγελο, που τον φρουρεί και φυλάσσει από τις πονηρές δυνάμεις. Μας εμπνέει αγαθούς λογισμούς και συντελεί στο να πάρουμε τις καλές αποφάσεις. Κατά το Μ. Βασίλειο, σε καθένα που πιστεύει στον Κύριο, παραμένει άγγελος, εάν δεν τον διώξουμε με τα πονηρά μας έργα. Διότι όπως τις μέλισσες τις διώχνει ο καπνός και τα περιστέρια η δυσωδία, έτσι και το φύλακα της ζωής μας άγγελο τον απομακρύνει η βρωμερή αμαρτία. Γι’ αυτό, προσθέτει, εάν έχεις στην ψυχή έργα στα οποία να αναπαύεται ο άγγελός σου και στο νου σου κατοικεί η αλήθεια, τότε οπωσδήποτε ο Θεός θα σου δώσει φρουρούς και φύλακες αγγέλους.
Εκτός όμως από τους προσωπικούς φύλακες αγγέλους, υπάρχουν και οι άγγελοι προστάτες ολοκλήρων εθνών, πόλεων και Εκκλησιών.
Οι άγγελοι πλάστηκαν τέλειοι και άγιοι. Πλάστηκαν από το Λόγο το Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος και αγιάστηκαν με το Άγιο Πνεύμα. Είχαν όμως και αυτοί το αυτεξούσιο, τη δυνατότητα δηλαδή να μένουν στο καλό, κοντά στο Θεό, ή να τρέπονται προς το κακό, να φεύγουν, να απομακρύνονται από τον Κύριο.
Αυτό το τελευταίο συνέβη με τον πρώτο στην τάξη άγγελο, τον Εωσφόρο, ο οποίος αμάρτησε και κατά τον Μ. Αθανάσιο δεν έπεσε λόγω πορνείας, μοιχείας ή κλοπής, αλλά λόγω υπερηφανείας. Είπε: «Θήσομαι τον θρόνον μου ενώπιον του Θεού και έσομαι όμοιος τω Υψίστω». Θα βάλω το θρόνο μου δίπλα στο θρόνο του Θεού και θα γίνω όμοιος με αυτόν. Ξέχασε ότι ό,τι ήταν το όφειλε στο Θεό. Πηγή της υπάρξεώς του και της δόξας του ήταν ο Θεός. Με τον υπερήφανο όμως αυτό λογισμό, θέλησε από μόνος του να δοξαστεί, από μόνος του να γίνει θεός, να αυτοθεωθεί. Ήταν σαν να έλεγε: «Θεέ, δε σ’ έχω ανάγκη, δε σε χρειάζομαι, δε σε θέλω». Έτσι όμως διέκοψε την επικοινωνία με την πηγή της αγαθότητας και έγινε πονηρός, με την πηγή του πνευματικού φωτός και έγινε από άγγελος φωτεινός σκοτεινός δαίμονας.
Στην πτώση του αυτή ο Εωσφόρος παρέσυρε και άλλους αγγέλους οι οποίοι αποτέλεσαν το τάγμα των δαιμόνων, αντιτάχτηκε δε ο αρχάγγελος Μιχαήλ ο οποίος φώναξε το «Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου», και με το φόβο του Θεού και την ταπείνωση αποτράπηκε η περαιτέρω πτώση των αγγελικών δυνάμεων.
Κατόπιν όμως ο πονηρός, καθώς, και πάλι κατά τον Μ. Βασίλειο, έγινε δοχείο κάθε κακίας και δέχτηκε και την αρρώστια του φθόνου, ζήλεψε και φθόνησε την τιμή που έδωσε σε μας τους ανθρώπους ο Θεός. Βλέποντας τον εαυτό του να έχει καταρριφθεί από την τάξη των αγγέλων, δεν υπέφερε να βλέπει την ευτυχισμένη ζωή που είχαμε στον παράδεισο, τον γήινο να προκόβει και να ανυψώνεται στην αξία των αγγέλων. Με δόλο και πανουργίες εξαπάτησε τον άνθρωπο. Εκμεταλλευόμενος την επιθυμία του να γίνει όμοιος με το Θεό, του έδειξε το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού και του υποσχέθηκε με τη βρώση του καρπού του να τον κάνει όμοιο με τον Πλάστη του. «Έσεσθε ως θεοί», του είπε, «γινώσκοντες καλόν και πονηρόν» και έτσι τα κατάφερε να παρασύρει στην πτώση του τον άνθρωπο.
Δυστυχώς όμως, φαίνεται ότι και σήμερα, ίσως περισσότερο από άλλες εποχές, τα καταφέρνει πολύ καλά. Σπέρνοντας λογισμούς υπερηφανείας εξαπατά τον ταλαίπωρο άνθρωπο και τον ωθεί να περιοριστεί στον εαυτό του και με τα δικά του μόνο έργα, τη φιλοσοφία, την επιστήμη ή την τεχνολογία, να προσπαθεί να γίνει θεός.
Τι καλύτερο και επωφελέστερο από το να θέλει ο άνθρωπος να θεωθεί; Ο Θεός γι’ αυτό τον έπλασε και αυτός του έβαλε αυτό τον πόθο. Όμως και τίποτε δεν είναι χειρότερο από το να πλανόμαστε, ψάχνοντας να βρούμε το καλό εκεί που δεν υπάρχει. Το να παραμερίζουμε το Θεό, τη πηγή της χάριτος, της ζωής, της αθανασίας, της αγαθότητας, της σοφίας, της ειρήνης, της χαράς και κάθε άλλου καλού και να προσπαθούμε να γίνουμε θεοί χωρίς το Θεό.
Μέγιστο κακό η υπερηφάνεια, γι’ αυτό και μεγάλη και σωτήρια αρετή η ταπείνωση. Ο Θεός «υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν». Και σ’ αυτή την ταπείνωση οι άγιοι άγγελοι, κατά τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά, στερεώθηκαν βλέποντας την ταπείνωση που έδειξε ο Χριστός κατά την ενανθρώπησή του.
Ο διάβολος αμάρτησε και έπεσε. Εάν μετανοούσε θα μπορούσε να αποκατασταθεί. Δεν το έκανε ούτε και θα το κάνει. Αντίθετα προχώρησε και παγιώθηκε στην κακία. Οδηγήθηκε στη σκλήρυνση και την πώρωση.
Και εμείς όταν αμαρτάνουμε ας μετανοούμε το συντομότερο και ας εξομολογούμαστε το γρηγορότερο. Η επανάληψη και εμμονή στην αμαρτία μπορεί να μας οδηγήσει στην πώρωση και την καταστροφική αμετανοησία. Γι’ αυτό και τα παιδιά καλό είναι από μικρά να τα οδηγούμε στην εξομολόγηση. Όταν ο άνθρωπος γεράσει στην αμετανοησία είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει την αμαρτία και να αλλάξει.
Σήμερα που γιορτάζουμε τη μνήμη των αγίων Αγγέλων και Αρχαγγέλων, αλλά και σ’ όλη μας της ζωή, ας μιμούμαστε κατά το δυνατόν το δικό τους παράδειγμα, μένοντας με την αγάπη κοντά στο Θεό, υπακούοντάς τον με ταπείνωση, λατρεύοντάς τον με την αδιάλειπτη προσευχή, δοξολογώντας τον στα ευχάριστα αλλά και τις θλίψεις. Μένοντας δε κοντά στην πηγή του φωτός και του αγιασμού θα φωτιζόμαστε, θα αγιαζόμαστε, θα έχουμε τους αγίους αγγέλους φίλους και φύλακες, θα καταισχύνεται ο διάβολος και θα δοξάζεται ο άγιος Τριαδικός Θεός. Αμήν.
Αρχιμ. Λουκάς Τσιούτσικας
