Ο όσιος Ιωάννης, ο αθλητής της παρθενίας, έζησε πολλά χρόνια έγκλειστος στο Σπήλαιο του αγίου Αντωνίου. Ένας από τους αδελφούς, που δοκιμαζόταν από τον δαίμονα της πορνείας σε σημείο που να θέλει να εγκαταλείψει το μοναστήρι, ήλθε να τον βρει ζητώντας την βοήθειά του. Ο άγιος Ιωάννης του διηγήθηκε τότε την δική του ιστορία:
«Όταν έφθασα σε τούτο το άγιο μοναστήρι δέχθηκα την επίθεση τρομερών πειρασμών της σαρκός. Προσπάθησα να παλέψω περνώντας δύο ή τρεις ημέρες, ακόμη και μία εβδομάδα, δίχως να τρώω, δίχως να πίνω, αγρυπνώντας όλη την νύκτα, αλλά δεν γινόταν τίποτε. Αφού υπέμεινα το μαρτύριο αυτό επί τρία χρόνια, πήγα στο Σπήλαιο του πατρός ημών Αντωνίου, κοντά στον τάφο του, για να προσεύχομαι νυχθημερόν. Άκουσα τότε την φωνή του αγίου να με προστάζει να μείνω εκεί έγκλειστος εν σιωπή και προσευχή, για να ελευθερωθώ από τις μηχανεύσεις του Εχθρού. Έμεινα λοιπόν εδώ.
»Τριάντα χρόνια πέρασαν από τότε, αλλά μόνο τελευταία βρήκα την ειρήνη. Όλα αυτά τα χρόνια δεν έπαυσα να παλεύω κατά των ακάθαρτων λογισμών με την προσευχή και την αγρυπνία. Γυμνός και σιδηροδέσμιος έμεινα εκτεθειμένος στο κρύο και την υγρασία, αλλά η άσκηση αυτή αποδείχθηκε ανεπαρκής. Έτσι, καθώς πλησίαζε η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, έσκαψα μία τρύπα στο αμμώδες χώμα του σπηλαίου και μπήκα μέσα αφήνοντας έξω μόνο το κεφάλι και τα μπράτσα. Έμεινα έτσι ακίνητος όλη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή υπομένοντας τις χειρότερες επιθέσεις του δαίμονα. Οι κνήμες μου βάρυναν τόσο, ώστε μου φαινόταν πως τα κόκκαλά μου θα συντρίβονταν. Ένιωθα να καίομαι ανυπόφορα, αλλά η ψυχή μου ένιωθε ανάλαφρη και ευφραινόταν που είχε ελευθερωθεί από την ακαθαρσία, γιατί προτιμούσα να πεθάνω για να συναντήσω τον Χριστό, παρά να βγω από την τρύπα και να πέσω στα χέρια του διαβόλου.
»Στην αρχή της Τεσσαρακοστής ένας τρομερός δράκος που πετούσε φωτιές από το ρύγχος του επιτέθηκε για να με κατασπαράξει, αλλά τον απώθησα με το σημείο του Σταυρού και την επίκληση του Ονόματος του Χριστού. Οι επιθέσεις του επαναλήφθηκαν όλη την εβδομάδα και, την νύχτα της Αναστάσεως, όρμηξε πάνω μου με το στόμα ανοιχτό, καίγοντας τα γένια και τα μαλλιά μου όπως τα βλέπεις τώρα· και καθώς με κρατούσε στα νύχια του επικαλέστηκα με όλες μου τις δυνάμεις τον Κύριο. Ακαριαία ένα εκτυφλωτικό φως άστραψε στην σπηλιά και ο δράκος έγινε άφαντος. Με την χάρη του Θεού δεν τον ξαναείδα από τότε.
»Μία φωνή με κάλεσε τότε: “Ιωάννη, ήλθα να σε βοηθήσω, αλλά τώρα να έχεις το μάτι σου άγρυπνο στον εαυτό σου για να μην έχεις χειρότερη τύχη στον μέλλοντα αιώνα”. Ρώτησα τότε τον Κύριο γιατί με άφησε να βασανίζομαι τόσον καιρό από τον διάβολο. Μου απάντησε: “Σε δοκίμασα στο μέτρο που μπορούσες να αντέξεις και σε πέρασα μέσα από την κάμινο των πειρασμών για να εμφανισθείς ενώπιόν μου σαν ατόφιος χρυσός”. Και μου συνέστησε να παρακαλέσω τον όσιο Μωυσή τον Ούγγρο [26 Ιουλ.] για να ελευθερωθώ από κάθε σαρκικό πειρασμό. Μόλις επικαλέστηκα τον άγιο αυτό Πατέρα, ένα άφατο φως με έλουσε και παραμένει μαζί μου ακόμη και τώρα, έτσι που δεν χρειάζομαι κερί για να φωτίζει».
Ολοκληρώνοντας την διήγησή του, στράφηκε στον πειραζόμενο μοναχό και του είπε: «Αδελφέ, εμείς οι ίδιοι υποβάλλουμε το πνεύμα μας στην λαγνεία· και όσο δεν μετανοούμε, ο Κύριος μας αφήνει εκτεθειμένους στους πειρασμούς». Του έδωσε ένα τεμάχιο από τα λείψανα του αγίου Μωυσή και του ζήτησε να το έχει επάνω του επικαλούμενος τον άγιο. Και ο αδελφός ελευθερώθηκε μια για πάντα από την πύρωση της σαρκός.
Ο όσιος Ιωάννης εκοιμήθη εν ειρήνη λίγο αργότερα, στις 18 Ιουλίου 1160. Ενταφιάσθηκε στην τρύπα όπου είχε θαφτεί ζωντανός ο ίδιος από αγάπη για την αγνεία, και ο τάφος αυτός κατέστη πηγή ιαμάτων.
Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Ιούλιος, 18. Εκδόσεις Ορμύλια.
