Θυγατέρα του ηγεμόνος του Πολότσκ, (1) Σβιατοσλάβ, εγγονού του αγίου Βλαδιμήρου και εξαδέλφη του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μανουήλ Κομνηνού (1143-1180), η οσία Ευφροσύνη πέρασε τα παιδικά της χρόνια μελετώντας τα ιερά βιβλία και τα συγγράμματα των αγίων Πατέρων. Σε ηλικία δώδεκα ετών, καθώς η φήμη της ομορφιάς και των γνώσεών της είχε απλωθεί παντού, οι γονείς της ετοιμάζονταν να την παντρεύσουν.

Μόλις το έμαθε, η Ευφροσύνη κατέφυγε στην θεία της, την ηγουμένη Ρωμανή, για να λάβει το μοναχικό Σχήμα. Όμως, δεν έμεινε για πολύ στην μονή αυτή και πήρε από τον επίσκοπο του Πολότσκ την άδεια να διαμένει κοντά στον καθεδρικό ναό. Περνούσε τον χρόνο της προσευχομένη και αντιγράφοντας βιβλία που πουλούσε για να δίνει ελεημοσύνη σε όσους είχαν ανάγκη.

Άγγελος Κυρίου της παρουσιάσθηκε τρεις φορές για να της υποδείξει τον τόπο όπου ο Θεός την καλούσε να ιδρύσει μονή σε ένα χωριό κοντά στην πόλη. Έκτισε εκεί λιθόκτιστο ναό και ίδρυσε μονή, στην οποία δέχθηκε, παρά την αντίσταση των γονέων της, την αδελφή της Ευδοκία, την εξαδέλφη της, τις δύο ανηψιές της, καθώς και πλήθος άλλων νέων κοριτσιών από ευγενείς οικογένειες, τα οποία καθοδηγούσε με λεπτή διάκριση στην οδό που άγει στον Θεό.

Φρόντισε κατόπιν για την ανέγερση δεύτερου ναού, αφιερωμένου στην Θεοτόκο, και ίδρυσε εκεί ανδρώα μονή, στην οποία δώρισε μία εικόνα που είχε λάβει από τον αυτοκράτορα Μανουήλ, φιλοτεχνημένη, καθώς έλεγαν, από τον άγιο απόστολο Λουκά στην Έφεσο. Πολλοί λαϊκοί επίσης έρχονταν να λάβουν τις συμβουλές της και γνώριζε να κατευθύνει μετά διακρίσεως όσους είχαν κληθεί να διαγάγουν μοναχικό βίο ή να αναλάβουν την ευθύνη των ψυχών.

Φθάνοντας σε προχωρημένη ηλικία, η οσία Ευφροσύνη παραχώρησε την διοίκηση της μονής στην Ευδοκία και ανέλαβε προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, όπου επιθυμούσε να τελειώσει την επίγεια ζωή της. Στην Κωνσταντινούπολη προσκύνησε όλους τους ιερούς τόπους και έγινε δεκτή με τιμές από τον αυτοκράτορα και τον πατριάρχη. Φθάνοντας στους Αγίους Τόπους, ένας άγγελος της εμφανίσθηκε και της ανήγγειλε το επικείμενο τέλος. Αφού μετέλαβε των Αχράντων Μυστηρίων, εκοιμήθη εν ειρήνη στις 23 Μαΐου 1173 και ενταφιάσθηκε στην Μονή του αγίου Θεοδοσίου.

Μετά την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τον Σαλαδίνο (1187), τα τίμια λείψανά της μεταφέρθηκαν στην Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, όπου παρέμειναν μέχρι το 1910, οπότε και παραδόθηκαν στην μονή της στο Πολότσκ. (2)

(1) Σε απόσταση 200 περίπου χλμ. από το Μίνσκ, στην Λευκορωσία.

(2) Η ανακομιδή αυτή εορτάζεται στις 28 Αυγούστου. Τα τίμια λείψανα της αγίας αφαιρέθηκαν από τους κομμουνιστές και κατατέθηκαν στο Μουσείο της Αθεΐας του Βιτέμπσκ. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως, οι πιστοί τα πήραν και τα μετέφεραν πάλι στην μονή.

Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Τόμος ένατος, Μάιος, σελ. 267. Ίνδικτος, Αθήναι 2007.

Οσία Ευφροσύνη, ηγουμένη της μονής Πολότσκ