Ο άγιος Φωκάς γεννήθηκε σε μια από τις πιο όμορφες πόλεις του Πόντου, τη Σινώπη, παράλια πόλη, που τις ακτές της λούζουν τα άγρια κύματα της Μαύρης θάλασσας. Ήταν έγγαμος. Είχε γυναίκα και παιδιά.
Το επάγγελμά του κηπουρός. Ένα άγριο τόπο με την εργατικότητά του κατόρθωσε να τον μεταβάλει σ’ ένα ωραιότατο κήπο. Τον καλλιεργούσε με επιμέλεια και από τα προϊόντα του κήπου αυτού συντηρούσε την οικογένειά του. Αλλά φιλάνθρωπος όπως ήταν, ένα μέρος από τα λαχανικά του κήπου το μοίραζε στους φτωχούς γείτονές του.
Έτσι ο κήπος του Φωκά είχε γίνει ένα ιεραποστολικό κέντρο. Ο άγιος Φωκάς σε όσους επισκέπτονταν τον κήπο του είχε να πει κάτι για το Χριστό. Κάτω απ’ τον ίσκιο των δένδρων ο Φωκάς δίδασκε. Ασφαλώς δε αφορμή διδασκαλίας θα έπαιρνε από το νερό που πότιζε τον κήπο, από τα καρποφόρα δένδρα, από τα πολύχρωμα λουλούδια, που σκορπούσαν ευωδιά.
Μήπως και ο Θείος Διδάσκαλος, ο Ιησούς Χριστός, από τα ωραία δημιουργήματά του δεν έπαιρνε αφορμή για να διδάξει τις θαυμάσιες παραβολές του; Μια εικόνα του αοράτου κόσμου είναι τα ορατά. Εάν ωραίος είναι ο κήπος ο υλικός, πόσο περισσότερο ωραίος θα είναι ο παράδεισος, ο κήπος αυτός του Θεού!
Έτσι σκεπτόταν ο άγιος Φωκάς και έτσι ζούσε. Και έτσι πρέπει να σκεπτόμαστε και να ζούμε κι εμείς, και μάλιστα όσοι έχουν την ευτυχία να μη ζουν μέσα στις πόλεις, αλλά να ζουν μέσα στο ωραίο περιβάλλον της φύσεως και ν’ αναπνέουν τον καθαρό αέρα και να βλέπουν τα ωραία της γης και του ουρανού. Φτάνει ένα λουλούδι της γης, φτάνει ένα άστρο του ουρανού, ν’ αποδείξουν ότι υπάρχει Θεός.
Ήσυχη ζωή ζούσε με την οικογένειά του ο άγιος Φωκάς. Με τον τίμιο ιδρώτα του προσώπου του έτρωγε το ψωμί του και ευχαριστούσε και δοξολογούσε το Θεό για την ευλογία που είχε στο σπίτι του. Ήταν ευτυχισμένος άνθρωπος τόσο, όσο δεν μπορεί ούτε ένας πλούσιος να φαντασθεί. Διότι η ευτυχία του ανθρώπου δεν βρίσκεται στα πλούτη, αλλά στη γαλήνη της συνειδήσεως.
Μα σε λίγο χρόνο η επίγεια αυτή φωλιά της ευτυχίας γκρεμίστηκε. Ο κήπος ερήμωσε. Το ιεραποστολικό κέντρο διαλύθηκε, ο δε Φωκάς από κηπουρός έγινε μάρτυρας Χριστού. Και από τον επίγειο κήπο μετατέθηκε στον ουράνιο. Πώς;
Κηρύχθηκε άγριος διωγμός εναντίον των χριστιανών. Οι ειδωλολάτρες σαν λύκοι ορμούσαν και κατασπάραζαν τα πρόβατα, τους χριστιανούς. Όπου ανακαλύπτονταν χριστιανοί, καταδιώκονταν, πιάνονταν και εκτελούνταν χωρίς δικαστήριο. Και επειδή ο κηπουρός Φωκάς ήταν γνωστός για τη χριστιανική του δράση, οι άρχοντες έστειλαν στρατιώτες να τον πιάσουν, να τον εκτελέσουν και να τους φέρουν το κεφάλι του.
Οι στρατιώτες δεν γνώριζαν προσωπικώς το Φωκά. Έφτασαν στο μέρος όπου έμενε. Ο Φωκάς υποδέχτηκε τους στρατιώτες όπως θα υποδεχόταν και κάθε άλλο ξένο. Δεν γνώριζε το σκοπό τους. Ούτε και εκείνοι του τον φανέρωσαν αμέσως.
Ο Φωκάς τους φιλοξένησε χριστιανικά. Ύστερα από λίγες μέρες οι στρατιώτες είπαν, πως ήρθαν στο μέρος αυτό με την εντολή να πιάσουν και να εκτελέσουν ένα χριστιανό, που λέγεται Φωκάς.
– Σε παρακαλούμε, του είπαν, να μας τον φανερώσεις…
Ο Φωκάς, όταν άκουσε τα λόγια αυτά, δεν ταράχτηκε, αλλά με ηρεμία απάντησε στους στρατιώτες και είπε:
– Τώρα θα σας δείξω ποιος είναι ο Φωκάς…
Αποσύρθηκε σε ιδιαίτερο τόπο και ευχαρίστησε το Θεό, γιατί έφτασε η μέρα να δείξει με έργα ότι είναι χριστιανός και γνήσιος δούλος του Κυρίου. Ύστερα πήγε και έσκαψε το λάκκο, όπου θα θαβόταν. Περιποιήθηκε με ιδιαίτερη φροντίδα τους στρατιώτες την τελευταία εκείνη νύχτα, και έπειτα είπε στους στρατιώτες:
– Αγαπητοί μου φίλοι, μάθετε, ότι με πολλή επιμέλεια ερεύνησα και βρήκα το φονιά που ζητάτε. Το κυνήγι που ζητάτε είναι τώρα στην παγίδα…
Και όταν οι στρατιώτες τον ρώτησαν, ποιός είναι, ο Φωκάς απάντησε:
– Δεν είναι μακριά. Είναι πολύ κοντά σας. Είναι εκείνος, που μιλάει αυτή τη στιγμή μαζί σας…
Όταν οι στρατιώτες άκουσαν το λόγο αυτό, ταράχτηκαν. Συγκινήθηκαν μέχρι δακρύων και δεν ήθελαν να εκτελέσουν την εντολή που πήραν, ύστερα από τόση περιποίηση και φιλοξενία. Αλλ’ ο Φωκάς τους παρακαλούσε να μη διστάσουν, αλλά να κάνουν ό,τι τους είχαν διατάξει. Οι στρατιώτες, αν και ήταν άγριοι και σκληροί και συνηθισμένοι να χύνουν αίματα, όμως πολύ δίσταζαν. Τέτοιο παράδειγμα αυταπαρνήσεως δεν είχαν ξαναδεί.
– Ώστε τόση δύναμη έχει ο Χριστιανισμός πάνω στις απλοϊκές ψυχές για να αναδεικνύονται ήρωες και μάρτυρες; έλεγαν οι στρατιώτες.
Ύστερα από πολλούς δισταγμούς και εσωτερική πάλη με τον εαυτό τους, οι στρατιώτες εκτέλεσαν τη διαταγή. Αποκεφάλισαν το Φωκά. Η αγία του ψυχή φτερούγισε στον ουρανό, ενώ το ιερό του λείψανο έμεινε στον Πόντο, πηγή ιδιαιτέρων ευλογιών και θαυμάτων.
Λένε ότι ναύτες, που ταξίδευαν στη Μαύρη θάλασσα και κινδύνευαν, επικαλούνταν τη βοήθεια του αγίου Φωκά και σώζονταν, και στα καράβια τους είχαν την εικόνα του αγίου Φωκά.
Ένας κηπουρός μάρτυρας!
Από το βιβλίο: Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτου, ΑΠ’ ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ. Έκδ. Δ’, Αθήναι 2008.
