Ευλόγως η Εκκλησία όλη χαίρει δια τον Σταυρόν του Χριστού, στολίζεται με τον χιτώνα της και αποκαλύπτουσα το θεϊκό κάλλος της ωσάν Νύμφη Χριστού, τιμά την Δεσποτικήν αυτήν εορτήν όλως ιδιαιτέρως.
Ευλόγως και ο πολύς αυτός λαός συνεγείρεται σήμερον με πολύν ενθουσιασμόν, δια να ίδη τον φανερωθέντα Σταυρόν και βλέποντας τον Σταυρόν, να προσκυνήση τον Χριστόν που υψώθη και εσταυρώθη επάνω εις αυτόν.
Διότι εφανερώθη ο Σταυρός δια να υψωθή· υψώνεται δε, δια να φανερωθή. Ποιος; Αυτός που μέχρι προ ολίγου εκρύπτετο μέσα εις την γην, τώρα δε, προσκυνείται παντού.
Αυτό το γεγονός εορτάζομεν σήμερον, τούτο πανηγυρίζομε, αυτή είναι η κεντρική ιδέα της εορτής αυτής, αυτή είναι η φανέρωσις του μεγάλου αυτού μυστηρίου.
Έπρεπε δηλαδή το κρυμμένο εκείνο και γεμάτο από ζωή Ξύλον, με την φανέρωσι και την Ύψωσί του, να φανερωθή εις όλην την οικουμένην, ωσάν άλλη «πόλις επάνω όρους κειμένη» ή «λύχνος επί την λυχνίαν» τοποθετημένος και υψωμένος.
Δι’ αυτόν λοιπόν τον λόγον, οι πρώτοι Χριστιανοί βασιλείς, όταν εθριάμβευσε η Εκκλησία, επέτρεψαν να υψωθή ο Σταυρός ωσάν από κάποιο υψηλό τόπο, και να επιδειχθή εις όλο το πλήρωμα. Και τούτο είναι που κάμουν και σήμερα οι Αρχιερείς.
Ανεβαίνουν δηλαδή σε έναν υψηλό τόπο της Εκκλησίας και κρατούντες υψηλά τον υπερένδοξον τούτον και άξιον πάσης προσκυνήσεως Σταυρόν, υψώνουν αυτόν πολλές φορές και επιδεικνύουν αυτόν εις το πλήρωμα της Εκκλησίας, και είναι σαν να λέγουν:
«Ιδού! Ευρέθη το κρυμμένο θησαύρισμα της σωτηρίας μας. Ιδού η σφραγίς, με την οποίαν εσφραγίσθημεν. Ιδού ο Σταυρός, δια του οποίου εγίναμε γνωστοί εις τον Σταυρωθέντα. Ιδού η δύναμις δια της οποίας θα νικήσουμε τους εχθρούς μας· δια του οποίου ξεφεύγομε αβλαβώς από τις παγίδες του εχθρού μας διαβόλου. Με απόλυτη εμπιστοσύνη σ’ αυτόν, θεωρούμε σαν “βέλη νηπίων τας πληγάς” των δαιμόνων. Ιδού! Σήμερα βλέπομε “την ζωήν ημών κρεμαμένην απέναντι των οφθαλμών” μας».
Ας ακούσωμε λοιπόν τον Προφήτη να λέγη: «Υψώσατε την φωνήν εν ισχύϊ· υψώσατε, μη φοβείσθε». «Υψούτε Κύριον τον Θεόν ημών, και προσκυνείτε τω υποποδίω των ποδών Αυτού, ότι Άγιός εστιν». Ας είπωμε μαζί με τον Δαυΐδ τα άσματά του: «Υψώθητι επί τους ουρανούς, ο Θεός, και επί πάσαν την γην η δόξα Σου»· «Υψώθητι ο κρίνων την γην»· «Υψωθήτω η χειρ Σου»· «Κραταιωθήτω η χειρ Σου, υψωθήτω η δεξιά Σου»· «Μη επιλάθου των πενήτων Σου εις τέλος»· αλλ’ «εν τη ευδοκία Σου υψωθήσεται το κέρας ημών».
Από το βιβλίο: «ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ. Πατερικοί Λόγοι σε Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές». Ενωμένη Ρωμηοσύνη. Σειρά: Πατερικός άμβων 1, Θεσσαλονίκη 2020, σελ. 771.
