Η αγάπη δεν είναι ερασιτεχνισμός, είναι κάτι το βαθύ και μόνιμο· «η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει».
Η τελευταία ρήση εδράζεται και σε πολλούς άλλους λόγους. Πρώτα-πρώτα ο Θεός είναι αγάπη. Το λέμε και το ξαναλέμε, μα και ο ευαγγελιστής το ξαναλέει (Α’ Ιω. 4.8 και 16). Να το εμπεδώσουμε: Ο άφθορος, αθάνατος και άπτωτος Θεός είναι η άφθορη, αθάνατη και άπτωτη αγάπη.
Αυτός αποκλειστικά ο λόγος είναι ικανός να τεκμηριώσει το αξίωμα πως η αγάπη δεν εκπίπτει. Ωστόσο δεν θ’ αρκεσθούμε στην πρώτη και κεφαλαιώδη αιτία του αναλλοίωτου της αγάπης. Θα προχωρήσουμε:
Στην πλήρωση της Βασιλείας των Ουρανών δεν θα έχει τόπο η ελπίδα της ελεύσεώς της, αφού θα έχει φθάσει ήδη, ούτε η πίστη στην ύπαρξή της, αφού θα τη ζούμε ήδη. Η πίστη και η ελπίδα όσο εναργείς και αν είναι, ωχριούν μπροστά στην πραγματικότητα που θ’ απολαύσουμε «απτά» – ο Θεός να δώσει! Μοιάζουν με αρχαίους καθρέφτες μεταλλικούς και θαμπούς. «Βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον» (Α’ Κορ. 13.12).
Άρα η αγάπη δεν πέφτει ούτε χρονικά – πράγμα που ενέχει σπουδαιότατη σημασία. Όχι απλώς θ’ αφανισθούν τα εφήμερα της επίγειας ζωής, πλούτη, δόξες, κάλλη, αλλά θα καταργηθούν και αρετές, όπως είδαμε, και θεία χαρίσματα.
Τη διαχρονικότητα της αγάπης υπαινίχθηκε ο Κύριος όταν μιλούσε έμμεσα για μια συγκεκριμένη μορφή της, την ελεημοσύνη με χρήματα. Τη μεταδοτικότητα είχε στον νου Του καθώς παρακινούσε «Μη θησαυρίζετε υμίν θησαυρούς επί της γης, όπου σης και βρώσις αφανίζει, και όπου κλέπται διορύσσουσι και κλέπτουσι· θησαυρίζετε δε υμίν θησαυρούς εν ουρανώ, όπου ούτε σης ούτε βρώσις αφανίζει, και όπου κλέπται ου διορύσσουσι ουδέ κλέπτουσιν» (Ματθ. 6.19-20). Ώστε η αγάπη είναι ο αγέραστος ασύλητος θησαυρός της ουράνιας αιωνιότητας.
Αληθινά, θα παρουσιασθούμε στο φοβερό βήμα της Β’ Παρουσίας με κύριο κεφάλαιό μας την αγάπη. Αλλοίμονο αν είμαστε διαζευγμένοι από την αγάπη, όπως διεκτραγωδεί έμμετρα ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος:
«Σώμα δε χωρίς χιτώνα, πώς δεν θάναι γυμνωμένο;
Αρετές χωρίς αγάπη, έωλες, ανωφελείς πια,
Και γυμνός της θείας δόξας ο φτωχός από αγάπη,
Αρετές κι αν έχει πλήθος, στέκει απογυμνωμένος,
Και τη γύμνια δεν αντέχει· να κρυφτεί μάλλον ζητάει,
Την αισχύνη αφού έχει, έχει και την καταδίκη,
Και “Ουκ οίδα σε” [πρβλ. Λουκ. 13.27-28] ακούει, από τον Κριτή των όλων»
(Ύμνοι θείων ερώτων 17).
Η δικογραφία της Κρίσεως θα εστιάζεται στην αγάπη (Ματθ. 25.31-46). Υπογράμμισαν ότι στην Α’ Παρουσία Του ο Χριστός ήρθε και έφερε την αγάπη – στη Β’ Παρουσία θα έρθει να ζητήσει την αγάπη!
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης τονίζει (Περί ψυχής και αναστάσεως 59) ότι όταν η ψυχή φθάσει στην κατάσταση της αγάπης γίνεται πλέον ανενδεής, εφόσον έχει περιαδράξει το πλήρωμα των όντων – «πλήρωμα ουν νόμου η αγάπη» (Ρωμ. 13.10).
Για τούτο θα ματαιοπονήσουμε όσο και να καταδιώξουμε ακόμη πίσω της για να την πιάσουμε και να την εξιχνιάσουμε στις λεπτομέρειές της· δεν εξαντλείται. Το μόνο που μένει είναι η μέθη της μακαρίας μανίας: «Η αγάπη δεν πέφτει ούτε σταματάει να τρέχει ούτε τον πληγωμένο πια αφήνει να ησυχάζει από τη μακαρία μανία» (Κλίμαξ 30.1), μια που «η αγάπη κατά μεν την ποιότητα είναι ομοίωση Θεού, όσο είναι εφικτό στους θνητούς· κατά δε την ενέργεια, μέθη ψυχής» (30.3). «Η αγάπη και η υιοθεσία [μας εκ μέρους του Θεού] ξεχωρίζουν μόνο ως προς τα ονόματα [ενώ πρόκειται για ταυτόσημες έννοιες]» (30.4) .
Τούτα «δογμάτισε» εγκυρώτατα ο πασίγνωστος ηγούμενος του Σινά Ιωάννης ο Σχολαστικός, ο σοφός. Αν τέλος του ζητούσαμε να κλείσει από μέρους του την όλη διαπραγμάτευση, κάπως έτσι θα επισφράγιζε παραληρώντας, εκκαιόμενος από εναύσματα του Τραγουδιού των τραγουδιών (Άσμα 1.7· 4.9):
«Η αγάπη είναι η άβυσσος της θείας ελλάμψεως· η αγάπη είναι η πηγή πυρός· όσο αναβλύζει, τόσο περισσότερο θα καταφλέξει τον διψασμένο· η αγάπη είναι η εδραίωση των αγγέλων· η αγάπη είναι η προκοπή των αιώνων. – Ανάγγειλέ μας, ω η ωραία μεταξύ των αρετών, πού ποιμαίνεις τα πρόβατά σου; Πού κατασκηνώνεις το μεσημέρι; Φώτισέ μας, πότισέ μας, οδήγησέ μας, χειραγώγησέ μας, επειδή επιτέλους θέλουμε ν’ ανεβούμε σε σένα, γιατί συ δεσπόζεις των πάντων. Μου καταπλήγωσες τώρα την καρδιά, και δεν μπορώ ν’ αντέξω τη φλόγα σου· γι’ αυτό αφού σε ύμνησα, θα πορευθώ» (Κλίμαξ 30.18). Θα προχωρήσω σε μιαν αποστροφή προς τους φιλτάτους μου εραστές σου: «Ανεβαίνετε, ανεβαίνετε, αδελφοί, την κλίμακα του Ιακώβ, στην κορυφή της οποίας βρίσκεται ο Θεός [Γεν. 28.12-13], η αυτοαγάπη και ο πάροχος της αγάπης» (πρβλ. Κλίμαξ, Προτροπή επίτομος). Περιμένει να σας υιοθετήσει και να σας θεώσει.
«Το ύψος που ανάγει η αγάπη είναι ανεκδιήγητο.
Η αγάπη μάς προσκολλά στον Θεό,
η αγάπη καλύπτει πλήθος αμαρτιών [Α’ Πέτρ. 4.8]·
η αγάπη πάντα ανέχεται, πάντα μακροθυμεί·
τίποτε βάναυσο στην αγάπη, τίποτε περήφανο.
Η αγάπη δεν έχει σχίσμα, η αγάπη δεν στασιάζει,
η αγάπη όλα τα κάνει με ομόνοια.
Μέσα στην αγάπη τελειώθηκαν όλοι οι εκλεκτοί του Θεού.
Χωρίς αγάπη τίποτε δεν είναι ευάρεστο στον Θεό.
Με αγάπη μας προσοικειώθηκε ο Δεσπότης,
για την αγάπη που μας είχε, το Αίμα Του έδωσε για μας,
ο Ιησούς Χριστός, ο Κύριός μας» (Α’ Κλήμεντος 49.4-6).
Ω θεϊκή αγάπη, το αγαλλίαμα των αγγέλων και άγαλμα της οικουμένης! Στόλισε και μας! Αμήν!
Ιερομόναχος Ιουστίνος
