«Και ενεβριμήσατο αυτοίς ο Ιησούς
λέγων· οράτε μηδείς γινωσκέτω»
(Ματθ. 9:30)

Είναι ευχάριστο. Ο καθένας μας θέλει να το ξέρει. Τι γνώμη έχουν οι άλλοι γι’ αυτόν; Τι εντύπωση προξένησε αυτή ή η άλλη ενέργειά του; Αντιλήφθηκαν οι άλλοι τα προτερήματά του; Ο προϊστάμενος, οι συνάδελφοι, η κοινωνία αναγνωρίζει την προσφορά του; Να τι συνήθως μας απασχολεί. Οι άνθρωποι ποια γνώμη έχουν για μας, για τη δραστηριότητα και τη ζωή μας εν γένει. Και αγωνιζόμαστε πολλές φορές να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον του περιβάλλοντός μας. Επιδιώκουμε να επιβληθούμε προσπαθώντας με κάθε τρόπο να προβληθούν οι αρετές μας, οι καλές μας ενέργειες. Αμέσως ή εμμέσως κοιτάζουμε πώς θα διαφημιστούμε.

Δεν ανεβαίνει όμως η αξία του ανθρώπου με τη διαφήμιση και την αυτοπροβολή. Θα είμαστε πάντα αυτοί που είμαστε. Και οι πράξεις μας δε χάνουν την αξία τους, αν μείνουν κρυφές. «Ουδέν κρυπτόν, ο ου φανερόν γενήσεται» (Λουκ. 8:17), λέγει η Αγία Γραφή. Και ο Κύριος υπόσχεται ότι «ο Πατήρ ο βλέπων εν τω κρυπτώ αποδώσει εν τω φανερώ» (Ματθ. 6:4). Αντίθετα μάλιστα παίρνει ασύγκριτη αξία η πράξη που με κάθε τρόπο θέλουμε να μείνει αφανής. Τη βλέπει ο Θεός. Τη χαιρόμαστε εμείς. Αρκεί αυτό. Όταν μάλιστα θέλουν να την αγνοούν οι άνθρωποι και να την παραβλέπουν, αυτήν και τις συνέπειές της, τόσο μεγαλύτερη ικανοποίηση νιώθουμε.

Ο Χριστός μας επεδίωκε την αφάνεια. Εθεράπευε, ευεργετούσε. Και εν συνεχεία ζητούσε «μηδενί ειπείν το γεγονός» (Λουκ. 8:56), καθώς στο θαύμα της θεραπείας των δύο τυφλών και σε άλλα θαύματα, ακόμη και μετά τη μεταμόρφωσή Του, που φάνηκε τότε όλη Του η δόξα. Η επιδίωξή Του ήταν πώς να μείνει αφανής. Καθώς ακριβώς το εδίδασκε: «Μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου» (Ματθ. 6:3).

Έτσι μας άφησε έμπρακτο το παράδειγμα. «Κάμε το καλό και ρίχ’ το στο γιαλό», δε λέει και η λαϊκή μας παροιμία; Τόση σοφία κρύβουν αυτές οι λαϊκές παροιμίες! Σοφία βγαλμένη από την πείρα. Την πείρα συχνά που την αποκτά κανείς μιλώντας κι εφαρμόζοντας του Ευαγγελίου την ηθική. Θέλεις να βοηθήσεις; Θέλεις να ελεήσεις; Να προσευχηθείς; Να προστατέψεις κάποιον που έχει ανάγκη; Ευλογημένος να είσαι. Μην το διακηρύττεις όμως. Χάνει την αξία του το καλό σου.

Υπάρχει βέβαια πρόχειρη η αντίρρηση: «Μα αν δεν προβληθούν και δεν παρουσιαστούν τα καλά έργα, πώς θα παραδειγματιστούν οι άλλοι;». Μη φοβόμαστε, αγαπητοί μου. Το καλό δεν είναι δυνατόν να μείνει στην αφάνεια. Είναι χρυσός. Είναι φως. Και λάμπει. Κι αν το σκεπάσεις το χρυσάφι ή το διαμάντι, αν το λασπώσεις και το χώσεις μέσα στη γη ακόμη, θα έρθει η ώρα που θα βρεθεί. Δε θα έχει χάσει τίποτα από τη λάμψη και την αξία του, όσος καιρός κι αν περάσει.

Έτσι είναι και με τα έργα μας, με τις καλοσύνες και τις ευεργεσίες μας. Με τις θυσίες μας ακόμη. Ποτέ δεν πάνε χαμένα. Επιδρούν, παραδειγματίζουν, όσο κι αν τα κρύψουμε. Άλλωστε, καταντά να καταναλίσκουμε περισσότερες δυνάμεις και χρόνο – ή και δαπάνη – για να παρουσιάσουμε το υποτιθέμενο καλό μας έργο, παρά για να το πραγματοποιήσουμε. Υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις που πολλοί μετά από τόση τυμπανοκρουσία που συνοδεύει τις καλοσύνες μας απογοητεύονται διαπιστώνοντας την πραγματικότητα. Κι αντί να παραδειγματιστούν στο καλό, σκανδαλίζονται. Πόσες φορές δε διδάσκει η σιωπή! Πόσες φορές δεν προβάλλει προσωπικότητες η σιωπή εκείνων που την έχουν!

Η συνέπεια σ’ όσα είπαμε έρχεται μόνη της τώρα. Απόλυτη η ανάγκη να επιζητούμε στη ζωή μας το καλό σ’ οποιαδήποτε μορφή. Να επιδιώκουμε τα καλά έργα, όχι για να ικανοποιήσουμε τους άλλους ή για να μας επαινέσουν. Αυτός που είναι καλός αυθόρμητα κάνει κάθε στιγμή το καλό για να ικανοποιηθεί ο ίδιος. Ούτε είναι δυνατόν ο καλός να μην κάνει καλό. Από τη μέλισσα μέλι θα βγει. Και από το φίδι δηλητήριο. Εμποδίστε όσο θέλετε τη βουνίσια πηγή να δώσει το δροσερό της νερό στο διψασμένο. Κάπου πιο κάτω θα ξεπηδήσει και πάλι και θα ευφράνει με τη δροσιά του. Έτσι και με τον άνθρωπο.

Να καλλιεργήσουμε λοιπόν τον εαυτό μας, αδερφοί μου, ώστε να γίνει καλός. Να σχηματίσουμε χαρακτήρα αδαμάντινο, πλούσιο σε αγάπη. Τα άλλα θα ακολουθήσουν. Με βασική επιδίωξη ν’ αποφεύγουμε τη δημοσιότητα, ας αφήσουμε τον εαυτό μας να εκδηλώνεται έτσι καλός που θα έχει γίνει. Αυτό θα μας καταστήσει ευτυχισμένους.

Εξάλλου γίνεται τόσος θόρυβος με τη διαφήμιση του κακού. Με την προβολή διασημοτήτων του εγκλήματος και της ανηθικότητας ως ανθρώπων της ημέρας, της εποχής μας. Το ίδιο θα κάνουμε κι εμείς; Αφήστε τις σταρ, τους ύποπτους τύπους του υποκόσμου, τους σκανδαλοποιούς και τα αμφιβόλου φύλου άτομα να διεκδικούν τους πηχυαίους τίτλους, τις φωτεινές επιγραφές και να προβάλλουν τα είδωλά τους με εντυπωσιακές φωτογραφίες παντού.

Όσοι έχουμε κάτι μέσα μας, όσοι νιώθουμε να σκιρτά η καρδιά μας μπρος στου καλού τη θεώρηση, ας επιδιώξουμε την αφανή αρετή. Τη δόξα του ανώνυμου στυλοβάτη της κοινωνίας, του πολιτισμού. Ας ζηλέψουμε τη θυσία σαν σκοπό και αποστολή μας. Ω, αν από τη δική μας την απομάκρυνση από τους προβολείς της δημοσιότητας έβλεπε το φως μια συνεργατική αφανών καλών αγωνιστών! Πόσα θα είχε να ωφεληθεί η ανθρωπότητα! Πόση ικανοποίηση θα νιώθαμε οι ίδιοι! Του Κυρίου μιμητές, αδιαφορώντας για τις εντυπώσεις, θα γινόμαστε συνεργοί Του στο όργωμα και τη σπορά για ένα καλύτερο μέλλον.

Από το βιβλίο: Πολυκάρπου Βαγενά, Μητροπολίτου Κερκύρας, «Ελθέτω η βασιλεία σου», τ. Α’.

Αφανείς εργάτες