Είναι γεγονός ότι σήμερα ο άνθρωπος κορεσμένος από τα ηλεκτρονικά και απογοητευμένος από τούτα, γιατί διαψεύσθηκαν οι ελπίδες που είχε στηρίξει πάνω τους ή μάλλον μέσα τους, καταλαβαίνει ότι αλλού πρέπει να ψάξει για το οντολογικό του πλήρωμα, για το γέμισμα της υπάρξεώς του. Και στρέφεται στα «Μετά τα Φυσικά» κατά έργο του Αριστοτέλη, στη λεγόμενη μεταφυσική.
Έτσι με επίγνωση ή όχι, το ζητούμενο είναι ο ανεκτίμητος Χριστός! Άρα τραγικό, αν οι λάτρεις τού Χριστού παρακωλύουμε την επαφή με τον Χριστό, όπως στο περιστατικό του τυφλού Βαρτίμαιου που ακούσαμε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή (Λουκ. 18.35-43).
Πλην τότε οι δυσκολίες έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα. Όχι μόνο δεν φιμώθηκε, δεν κάμφθηκε ο τυφλός, αλλά «πολλώ μάλλον έκραζεν». Ο ποταμός όταν βρει εμπόδιο μπροστά του αφρίζει και φουσκώνει έτσι, που ή θα τα σπάσει όλα ή θ’ αξιοποιηθεί σαν χρησιμότατη πηγή ενεργείας, κινητήρια δύναμη.
Έκραζε ο τυφλός· όσο τον βίαζαν να σιωπήσει, τόσο φώναζε –η κάθε λέξη της Γραφής κρύβει βαθύ νόημα, έστω και ένα γράμμα, έστω και μια κατάληξη. Όχι «έλεγεν» αλλά «έκραζεν»: η θερμότητα τού αιτήματος. Όχι «έκραξεν» αλλά «έκραζεν»: το παρατεταμένο τού αιτήματος.
Η θερμή και συνεχής προσευχή, η επίμονη έντονη προσευχή είναι πρωταρχικό και καίριο συστατικό της ζωής των αγίων. Βράχνιασε ο λάρυγγας του Δαβίδ φωνάζοντας στον Θεό μέσα στις θλίψεις του και θόλωσαν, έσβησαν, καταπονημένα τα μάτια του, καρφωμένα και ατενίζοντας ασκαρδαμυκτί στην ελπίδα του Θεού (Ψαλμ. 68.4). «Κύριε, έκραξα προς Σε, εισάκουσέ με· πρόσεξε στη φωνή τής δεήσεώς μου καθώς κράζω προς Σε» (Ψαλμ. 140.1). Συχνά-πυκνά αποτείνεται ο Ψαλμωδός διάπυρα στον Θεό, «εκ βάθεων» του κράζει (Ψαλμ. 129.1). Γι’ αυτό μάλιστα χρησιμοποιεί το ρήμα «κράζω». Δεν μπορεί να συγκρατήσει τον εαυτό του σε μια συνηθισμένη, συμβατική επικοινωνία.
Η Χαναναία έκραζε δυνατά και ασταμάτητα πίσω από τον Μεσσία, έτσι που ήταν ενοχλητική, κουραστική (Ματθ. 15.24). Ο Ιερεμίας παραμερίζοντας το αντίθεο περιβάλλον του δεν άφηνε τον Θεό, Τον… κυνηγούσε! – «Εγώ δε δεν κοπίασα ακολουθώντας στενά πίσω Σου και ημέρα ανθρώπου δεν επιθύμησα» (17.16).
Η προσκαρτερία των δικαίων μάς διδάσκει να μη πτοούμαστε και να μην υποχωρούμε στο θέμα της προσευχής.
Πλήθος τα παραδείγματα από οσίους που για σειρά ετών βοούσαν προς Κύριο είτε για τους εαυτούς των –να τους λυτρώσει από κάποιο πειρασμό ή να τους δώσει κάποιο αγαθό– είτε για τους αδελφούς των. Γενικά προσεύχονταν δια βίου δοξολογώντας, ευχαριστώντας, ικετεύοντας τον Πανάγαθο. Να σκεφθεί δε κανείς ότι ήσαν άγιοι που είχαν λειώσει στην άσκηση, με καρδιά που φλεγόταν από τον πόθο του Θεού, μπροστά στους οποίους εμείς οι «αμαρτωλοί πού να φύγουμε;» (Αναστάσιμο εσπέριο Ήχος πλ. Β’).
Μη ζητάμε λοιπόν προσευχή ανεμπόδιστη, απολαυστική. Τούτο είναι υψηλό στάδιο, υψηλά «μέτρα» (πρβλ. Μέγα Γεροντικό Πανοράματος Δ’ σελ. 314). Πρέπει να περάσουμε πρώτα από την οδυνηρή δέηση, από το «εκέκραξα» και το «εβραγχίασεν ο λάρυγξ» και το «εξέλιπον οι οφθαλμοί».
Οι άγιοί μας βράχνιαζαν και έλυωναν στην προσευχή (περίπτωση Δαβίδ, είπαμε)· πάθαιναν αγγύλωση τα χέρια τους υψωμένα πολύωρα σε προσευχή και έπρεπε να τους τα κατεβάσουν άλλοι (περίπτωση οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου), σκλήρυναν τα γόνατά τους, σαν τα γόνατα της καμήλας, από τις μετάνοιες και το γονάτισμα (περίπτωση Ιακώβου Αδελφοθέου)· προσευχόταν επί μέρες και χρόνια στο ύπαιθρο, εκτεθειμένοι στις καιρικές μεταβολές (περίπτωση Σεραφείμ του Σάρωφ, αλλά και των στυλιτών). Κατέβαλλαν δηλαδή και σωματικό κόπο στην προσευχή για τους εαυτούς των και για τους άλλους.
Επέμεναν γιατί είχαν την προσευχή σαν δικαίωμα και δεν άφηναν να τους χαθεί. Προσκαρτερούσαν γιατί ήξεραν ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού δεν παίρνει πίσω τα λόγια Του. Είχε φανερώσει: «Αιτείτε και δοθήσεται υμίν, ζητείτε και ευρήσετε, κρούετε και ανοιγήσεται υμίν» (Ματθ. 7.7). Αιτείτε πολλές φορές και όχι αιτείστε μια φορά· ζητείτε, όχι ζητείστε· κρούετε, όχι κρούστε!
Ο Κύριος, για να χαράξει ζωηρά και βαθιά στο μυαλό μας την αναγκαιότητα της διαρκούς επιμονής στη δέηση, το «μη εκκακείν», να μη αποκάμνουμε, αφηγήθηκε την παραστατική παραβολή τού κριτή της αδικίας.
Ήταν, είπε, ένας δικαστής χωρίς φόβο Θεού και ντροπή ανθρώπων, που αμελούσε να κρίνει την υπόθεση κάποιας χήρας. Εκείνη όμως του ερχόταν συνεχώς και του θύμιζε την εκκρεμότητα, ώσπου στο τέλος τής εκδίκασε το ζήτημά της για να γλυτώσει από τις ενοχλήσεις της.
Επισφραγίζοντας ο μέγας Διδάσκαλος επήγαγε: «Ο δε Θεός ου μη ποιήση την εκδίκησιν των εκλεκτών αυτού των βοώντων προς αυτόν ημέρας και νυκτός, και μακροθυμών επ’ αυτοίς; λέγω υμίν ότι ποιήσει την εκδίκησιν αυτών εν τάχει» (Λουκ. 18.1-8).
Ακολουθώντας οι άγιοί μας τις εντολές και παρακαταθήκες του Χριστού και κρατώντας τις διαβεβαιώσεις Του επέμεναν κραταιά στην προσευχή «αδιαλείπτως» (Α’ Θεσ. 5.17).
Αλλά και οι προ Χριστού δίκαιοι ικέτευαν διάπυρα και ασταμάτητα. Ήδη μνημονεύσαμε τον Δαβίδ. Ας αναφερθούμε ακροτελεύτεια και σε μια ακόμη φυσιογνωμία, σε πτυχές από τον πολυκύμαντο και συναρπαστικό βίο της:
Ο πάγκαλος (= πανωραίος) Ιωσήφ αφού πουλήθηκε από τους μοχθηρούς αδελφούς του σε Άραβες εμπόρους, κατέληξε δούλος του Αιγύπτιου αυλικού Πετεφρή. Γνωστή η μετέπειτα περιπέτειά του: Για να φυλάξει τον νόμο του Υψίστου βρέθηκε στη φυλακή! Δηλαδή η ακόλαστη σύζυγος του Πετεφρή όταν ο νεαρός Ιωσήφ δεν είχε υποκύψει στις αισχρές ορέξεις της τον είχε συκοφαντήσει αντίστροφα, σαν επίβουλο της τιμής της…
Έτσι ο αδαμάντινος στην καθαρότητα και στη σταθερότητα, πολύτιμος και ανεκτίμητος Ιωσήφ μπήκε στην ειρκτή για ολόκληρα χρόνια, όχι γιατί είχε στο παθητικό του κάποια σοβαρή παρανομία, αλλά γιατί είχε στο ενεργητικό του την –παρά προσδοκία στις συνθήκες που βρέθηκε– τήρηση βασικού θείου και ανθρώπινου νόμου. Αντί βραβείου τιμωρία…
Χρόνια ολόκληρα θα εκλιπαρούσε τον Παντοδύναμο να φανερωθεί και να λάμψει η αλήθεια, ώσπου η καρτερία του ανταμείφθηκε ως εξής: Εξήγησε αλάνθαστα τα όνειρα δυο συνδεσμωτών του, πρώην ανώτατων αξιωματούχων του Φαραώ, οι οποίοι είχαν πέσει σε δυσμένεια. Όταν ο ένας τους αποκαταστάθηκε, παρουσίασε τον δίκαιο στον μονάρχη για να του ερμηνεύσει τα πολύκροτα όνειρα που είχε δει τα σχετικά με τις παχιές και ισχνές αγελάδες καθώς και τα μεστά και καχεκτικά στάχυα.
Το αποτέλεσμα ήταν ο θεοφώτιστος τριαντάχρονος τότε Εβραίος να στεφθεί αντιβασιλέας της Αιγυπτιακής αυτοκρατορίας (Γεν. 37.25-26· 39.1-41.46). Δεν ήταν μικρός ο καρπός των μακροχρονίων «φυλακισμένων» δεήσεών του! Αξίζει ο κόπος!
Ιερομόναχος Ιουστίνος
