Ο άγιος Λαμβέρτος ήταν απόγονος της επιφανεστέρας οικογενείας των περιοχών Λιέγης και Μαιστρίχτης (σημερ. Μάαστριχτ του Βελγίου). Από την παιδική του ηλικία τον είχε επισκιάσει η θεία χάρις και, καθώς μεγάλωνε, ηύξανε μέσα του η αγάπη του προς τον Θεό και ο πόθος της σωτηρίας του πλησίον. Μετά την δολοφονία του επισκόπου της Μαιστρίχτης αγίου Θεοδάρδου, διδασκάλου του και πνευματικού του πατρός, διάδοχός του, παρά το νεαρόν της ηλικίας, εξελέγη ο Λαμβέρτος (671).
Ο νεαρός ποιμήν, ενισχυμένος πνευματικά από την νηστεία και την αυστηρή ασκητική ζωή του, τελούσε καθημερινά την θεία λειτουργία και κήρυττε συνεχώς τον λόγο του Θεού, για να εμπνεύσει στο ποίμνιό του τις ευαγγελικές αρετές. Η αγιότης της ζωής του και οι ελεημοσύνες του τον κατέστησαν αγαπητό σε όλο τον λαό, αν και μετά την δολοφονία του βασιλέως της Αυστρασίας Χιλδερίκου Β’ (673), στον οποίο ήταν αφοσιωμένος, εκδιώχθηκε από τον θρόνο του. Ο άγιος αποσύρθηκε στην μονή του Σταβελό, όπου ζούσε επί επτά έτη με άκρα ταπείνωση, ως ένας από τους απλουστέρους μοναχούς.
Μια χειμωνιάτικη νύκτα, όπως σηκώθηκε για προσευχή, δημιούργησε θόρυβο και διετάραξε την νυκτερινή μοναστηριακή ησυχία. Ο ηγούμενος επέβαλε στον αίτιο του θορύβου, χωρίς να γνωρίζει ποιος ήταν, το επιτίμιο να σταθεί όρθιος έως την ώρα του όρθρου, με τα πόδια γυμνά μέσα στο χιόνι, μπροστά στον σταυρό που ήταν στημένος έξω από την εκκλησία.
Ο Λαμβέρτος με πολλή προθυμία δέχθηκε το επιτίμιο. Το πρωί ο ηγούμενος βρήκε τον ιεράρχη μπροστά στον σταυρό καλυμμένο από τα χιόνια, με πρόσωπο που ακτινοβολούσε ουράνιο φως, και ντροπιασμένος θέλησε να του ζητήσει συγγνώμη. Ο άγιος όμως εξέφρασε την μεγάλη χαρά του, διότι είχε αξιωθεί να υπομείνει χάριν του Χριστού το ψύχος και την γυμνότητα σαν τους αποστόλους.
Μετά τον βίαιο θάνατο του υπουργού Εβρόινου (681), αιτίου των διώξεων του αγίου, την εξουσία έλαβε ο Πιπίνος του Εριστάλ. Ο νέος ηγεμών κάλεσε τον άγιο επίσκοπο πίσω στον θρόνο του, αν και επιθυμία του Λαμβέρτου ήταν να παραμείνει στην αφάνεια.
Την επάνοδό του στην Μαιστρίχτη ο λαός την δέχθηκε με γενική αγαλλίαση, δηλώνοντας πως ήταν πρόθυμος να ακολουθήσει τον ποιμένα του στην οδό των θείων εντολών. Ο άγιος Λαμβέρτος με την αγία πολιτεία του απεκάλυπτε το πλήρωμα των αρετών· ήταν αρκετό να ατενίσει κανείς την ζωή του, για να διδαχθεί πώς να αποκτήσει από την ζωή αυτή την βασιλεία του Θεού. Ο ίδιος, παρά τους κινδύνους και τις απειλές, επισκεπτόταν και τις πιο απομακρυσμένες ενορίες της επαρχίας του, για να κηρύξει το Ευαγγέλιο στους εναπομείναντες ακόμη ειδωλολάτρες.
Ακολουθώντας το παράδειγμά του, πολλοί ευγενείς εγκατέλειψαν τον κόσμο, για να ζήσουν βίον αφιερωμένο στον Θεό, είτε ως συνεργάτες του αγίου είτε ως μοναχοί στα μοναστήρια που ο ίδιος είχε ιδρύσει στην Λιέγη και στα περίχωρα.
Μολονότι ο άγιος Λαμβέρτος είχε λάβει πολλές ευεργεσίες από τον Πιπίνο, εν τούτοις προσηλωμένος στον θείο νόμο δεν προσωποληπτούσε· υπήρξε ο μοναδικός επίσκοπος που τόλμησε να ελέγξει δημοσίως τον ηγεμόνα, διότι είχε διαζευχθεί την νόμιμη γυναίκα του, προκειμένου να συζήσει με μια παλλακίδα. Προσβεβλημένη αυτή από την αδιάλλακτη στάση του επισκόπου, πίεσε τον σύμβουλο του Πιπίνου Δόδωνα να θανατώσει τον Λαμβέρτο.
Όταν οι απεσταλμένοι έφθασαν στο χωριό, όπου ο άγιος είχε αποσυρθεί, χωρίς να δειλιάσουν από τον φωτεινό σταυρό που σχηματίσθηκε επάνω από την οικία του, εισήλθαν και τον κατέσφαξαν ανελέητα στις 17 Σεπτεμβρίου 705.
Ο άγιος Λαμβέρτος τιμάται ως προστάτης της Λιέγης και ως ένας από τους κυριότερους αγίους της Εκκλησίας του Βελγίου, η οποία του έχει αφιερώσει πλήθος ναών.
Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Τόμος πρώτος, Σεπτέμβριος. Εκδόσεις Ορμύλια, 2001, σελ. 193.
Ο άγιος Λαμβέρτος επίσκοπος Μαιστρίχτης
