Το μονοπάτι της ζωής είναι όλο πόνος και δάκρυ, όλο αγκάθια και καρφιά. Παντού φυτρωμένοι σταυροί, παντού αγωνία και θλίψι. Κάθε βήμα και μία Γεσθημανή, κάθε ανηφοριά και ένας Γολγοθάς. Κάθε στιγμή και μία λόγχη. Αν μπορούσαμε να στίψουμε τη γη σαν το σφουγγάρι, θα έσταζε αίμα και δάκρυα.

Τα ωραία συνοδεύονται με πόνο, αλλά κι ο πόνος βγάζει στη χαρά. Το τριαντάφυλλο βγάζει αγκάθι και το αγκάθι τριαντάφυλλο. Συνήθως το ουράνιο τόξο υψώνεται ύστερα από τη μπόρα. Πρέπει να προηγηθούν οι καταιγίδες, για να ξαστερώση ο ουρανός.

Η διάκρισι, φωτισμένη από την χριστιανική πίστι και φιλοσοφία, έχει την ικανότητα με την ενόρασι να βλέπη πολύ βαθύτερα από τα φαινόμενα. Μέσα από τον πόνο βλέπει την χαρά και την ελπίδα, όπως και ο θρίαμβος του Χριστού βγήκε μέσα από τον πόνο του Πάθους και του Σταυρού.

Συγκλονίζει την ανθρώπινη ύπαρξι ο πόνος. Είναι φωτιά, καμίνι που καίει και κατακαίει. Είναι καταιγίδα και τρικυμία. Είναι στιγμές που οι δοκιμασίες έρχονται απανωτές, η μία μετά την άλλη ή και όλες μαζί. Πολύ βαρύς τότε ο σταυρός.  Η αγωνία κορυφώνεται.  Η ψυχή φορτίζεται τόσο, ώστε είναι έτοιμη να λυγίση. Όλα φαίνονται μαύρα, κατάμαυρα. Παντού σκοτεινιά, παντού αδιέξοδα.

Μεγάλο και αιώνιο το πρόβλημα του πόνου. Το μελέτησαν φιλόσοφοι και κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι και άλλοι πολλοί. Την αυθεντικώτερη ωστόσο απάντησι την δίνει ο χριστιανισμός, η πίστις, ο νόμος του Θεού.

Και η απάντησι είναι διπλή. Θεολογικά είναι η συνέπεια της πτώσεως, όπως και όλα τα κακά. Είναι αποτέλεσμα της κακής χρήσεως της ελευθερίας. Είναι ο καρπός της παρακοής. Ηθικά είναι ευκαιρία και μέσον αρετής και τελειώσεως.

«Θα σέβωμαι πάντα τον Θεόν –λέγει ο Θεολόγος Γρηγόριος– όσα ενάντια και αν επιτρέπη να με βρουν.  Ο πόνος για μένα είναι φάρμακο σωτηρίας». Ο δε μέγας Βασίλειος λέγει: «Εφ’ όσον μας ετοιμάζει ο Θεός το στεφάνι της Βασιλείας Του, αφορμή για αρετή ας γίνη η ασθένεια».

«Οι θλίψεις –θα πη και ο ιερός Χρυσόστομος– μας φέρνουν πιο κοντά στο Θεό. Και όταν σκεπτώμεθα το αιώνιον κέρδος των θλίψεων, δεν θα στενοχωρούμεθα».

Ο άγιος Απόστολος Παύλος, ο τόσο διωγμένος και πονεμένος και κατάστικτος από τα «στίγματα του Κυρίου», διδάσκει ότι ο Θεός αφήνει τον άνθρωπο να πονέση με τις θλίψεις «επί το συμφέρον εις το μεταλαβείν της αγιότητος αυτού» (Εβρ. 12:10).

Ο άνθρωπος του πόνου είναι ο άριστος αθλητής τής ζωής με τις ένδοξες νίκες. Θ’ ακριβοπληρωθή με τα αιώνια βραβεία, «α οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη, α ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν αυτόν», λέγει προς Κορινθίους ο Παύλος (Α’ Κορ. 2:9).

Όποιος ατενίζει και αντιμετωπίζει τον πόνο με το πρίσμα της αιωνιότητος, είναι ήδη από τώρα νικητής. Είναι ο εκλεκτός που με την ακατάβλητη πίστι στον Θεό έφθασε στην χαρά, γεύθηκε την χρηστότητα του Κυρίου και είναι υποψήφιος στεφανηφόρος. Μπορεί να επαναλάβη του Αποστόλου Παύλου την νικηφόρα κραυγή: «Τον αγώνα τον καλόν ηγώνισμαι, τον δρόμον τετέλεκα, την πίστιν τετήρηκα· λοιπόν απόκειταί μοι ο της δικαιοσύνης στέφανος, ον αποδώσει μοι ο Κύριος εν εκείνη τη ημέρα» (Β’ Τιμ. 4:7-8).

Οφείλουμε, λοιπόν, να αποδεχώμαστε τον πόνο που μας επισκέπτεται σαν μία ευλογία του Θεού. Το σιτάρι συμπιέζεται και λειώνει μέσα στην γη, αλλά τότε καρποφορεί την ζωή. Πλούσια και ευλογημένη του πόνου η συγκομιδή. Μεγάλη η ευλογία του Θεού στον αγρό των δακρύων. Ευλογία που την βιώνουν όσοι με το χάρισμα της διακρίσεως αληθινά πιστεύουν.

Ευλογία Θεού και έλεος σε όσους διήλθαν το καμίνι του ποικίλου πόνου με θεϊκή δύναμι και επίγνωσι. Τούς περιμένει η αιώνια, η αθάνατη, η πανευτυχής ανάπαυσις εν τω Θεώ. Αμήν.

Από το βιβλίο: Γέροντος Εφραίμ Προηγουμένου Ι.Μ. Φιλοθέου, Η τέχνη της σωτηρίας. Έκδ. Ι.Μ. Φιλοθέου, Άγιον Όρος 2005. Ομιλία Λ’, σελ. 452 (αποσπάσματα)

Ο πόνος και οι θλίψεις στην ζωή μας