“Ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν, ότι χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν” (Ιω. 15:5). Τα λόγια αυτά του Κυρίου προς τους μαθητάς του μετά το Μυστικό Δείπνο φρονούμε ότι μπορούν να συνδεθούν και με την εορτή της Παναγίας, αφού σήμερα τελούμε την ακολουθία των Α’ Χαιρετισμών, διότι κανείς άλλος δεν έζησε αυτή την αλήθεια όσο η Παναγία. Αυτή κυρίως ήταν εκείνη που έμεινε εν Χριστώ και κυρίως, αν θέλετε να πούμε, ο Χριστός έμεινε εν αυτή, καθώς κυοφορήθηκε από την Παναγία, αλλά και μένει στον αιώνα εν αυτή. Έτσι κυρίως η Παναγία είναι αυτή που έφερε “καρπόν πολύν”. Διότι ο πολύς καρπός είναι ο ίδιος ο Χριστός.
Ο Κύριος όταν λέει “ούτος φέρει καρπόν πολύν” εννοεί βέβαια γενικώς την πνευματική καρποφορία, την πνευματική ζωή. Αλλά όμως –όπως ο Κύριος αφήνει να εννοηθεί, με όσα βρίσκουμε μέσα στο Ευαγγέλιό του και καθώς λέει και στη συνέχεια “χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν”– ό,τι κι αν κάνει ο άνθρωπος, ό,τι καρπό κι αν φέρει, αυτός είναι του Χριστού ή καλύτερα θα μπορούσαμε να πούμε, ο καρπός είναι ο Χριστός.
Δεν μπορεί ο άνθρωπος να έχει δικούς του καρπούς, αλλά εδώ που τα λέμε, δεν πρέπει ο άνθρωπος να έχει δικούς του καρπούς. Υπάρχει ο άνθρωπος, διότι θέλησε ο Θεός. Γι’ αυτό υπάρχει. Επομένως, υπάρχει βέβαια ο άνθρωπος, αλλά μέσα από τον άνθρωπο είναι ο Θεός που υπάρχει, ο μόνος υπάρχων. Έτσι και η πνευματική ζωή, η θεία ζωή, η αληθινή ζωή, δεν είναι έργο ανθρώπινο· ας φαίνεται ότι είναι. Ο άνθρωπος είναι που ζει πνευματικά, ο άνθρωπος είναι που εκδηλώνεται πνευματικά, όμως είναι ο Χριστός που ενεργεί και εκδηλώνεται μέσα από τον άνθρωπο. Και θα μπορούσαμε να πούμε ότι συμμετέχει ο άνθρωπος σ’ αυτή τη ζωή ή ότι ο Χριστός, καθώς συναινεί ο άνθρωπος και συμμετέχει, εκδηλώνεται δια του ανθρώπου, και το Πνεύμα του Θεού εμποτίζει όλες τις ενέργειες του ανθρώπου.
“Ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν”. Και το βλέπουμε αυτό στην Παναγία. Καρποφόρησε τον ίδιο τον Κύριο. Και καλούμαστε κι εμείς, όπως το τονίζουν οι Πατέρες της Εκκλησίας, να μείνουμε εν τω Χριστώ κατά τέτοιον τόπο και να μείνει μέσα μας ο Χριστός κατά τέτοιον τρόπο, που ο καρπός ο πολύς που θα φέρουμε να είναι ο ίδιος ο Χριστός.
Να σας θυμίσω ακόμη μια φορά αυτά που λέει ο άγιος Μακάριος, όπου φαίνεται καθαρά αυτό που λέμε τώρα. Όμως και άλλοι άγιοι της Εκκλησίας το τονίζουν αυτό. Ο ίδιος βέβαια ο απόστολος Παύλος λέει: ‘Τεκνία μου, ους πάλιν ωδίνω, άχρις ου μορφωθή Χριστός εν υμίν” (Γαλ. 4:19). Όπως τρόπον τινά μορφώθηκε στην κοιλία της Παναγίας ο Χριστός, έτσι κάπως να μορφωθεί και στον κάθε άνθρωπο, και, σύμφωνα μ’ αυτό που λέει ο απόστολος Παύλος: “Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός” (Γαλ. 2:20), να ζει μέσα μας ο Χριστός, και εμείς να ζούμε εν Χριστώ.
Λέει ο άγιος Μακάριος ν’ αγωνιζόμαστε κατά συγκεκριμένο τρόπο για την καθεμιά άρετή, για την τήρηση των εντολών του Χριστού –και ας μην μπορούμε– και ο Κύριος θα δει την πρόθεσή μας, θα δει τη διάθεσή μας και θα έλθει μέσα μας, θα μορφωθεί μέσα μας δια του Πνεύματος του Αγίου, και έπειτα θα είναι ο Χριστός ο οποίος δι’ ημών θα αγαπά, θα προσεύχεται, θα ταπεινώνεται, θα συγχωρεί κλπ. Οι αρετές δηλαδή θα είναι όχι δικές μας αρετές αλλά του Χριστού, και δι’ ημών θα εκδηλώνεται ο Χριστός, καθώς εμείς θα έχουμε πεθάνει ως προς τον παλαιό άνθρωπο και θα ζει μέσα μας ο Χριστός.
Εδώ φαίνεται καθαρά ότι, όταν μένουμε εν τω Χριστώ καί ο Χριστός εν ημίν, αυτός ο καρπός τελικά είναι ο ίδιος ο Χριστός. Όσο καλές κι αν είναι οι δικές μας αρετές, δεν είναι τίποτε. Όσο καλές κι αν είναι οι δικές μας πράξεις, δεν είναι τίποτε. Αν οι αρετές μας, οι πράξεις μας, δεν έχουν τη σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος, εάν δεν μοιάζουν να είναι εκδηλώσεις του Χριστού, αν γενικότερα η ζωή μας δεν μοιάζει να είναι ζωή του Χριστού, τότε η ζωή μας δεν μπορεί να είναι αληθινή ζωή.
Απορεί κανείς πώς δεν το έχουμε καταλάβει. Απορεί κανείς πώς προσπαθούμε τάχα να ζήσουμε πνευματικά. Πώς θα ζήσουμε πνευματικά; Ό,τι και να κάνεις, δεν μπορείς να ζήσεις πνευματική ζωή, αν δεν έχεις Πνεύμα Θεού μέσα σου. Ό,τι και να κάνεις, δεν μπορείς να έχεις τις αρετές του Χριστού, αν δεν είναι μέσα σου ο Χριστός. Δεν μπορείς να τηρήσεις, να εκτελέσεις, να ζήσεις τις εντολές του Χριστού, αν δεν είναι μέσα σου ο Χριστός. “Ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν”.
Σ’ αυτό το “Ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν” πρέπει να στραφούμε, σ’ αυτό πρέπει να συγκεντρωθεί όλη η προσπάθειά μας, σ’ αυτό να αποβλέπουμε. Δεν είναι σωστό που απλώς προσπαθείς, απλώς κουράζεσαι, απλώς αγωνίζεσαι. Μπορεί έτσι να κάνουν οι άνθρωποι του κόσμου τούτου κατά ηθικό τρόπο, για να βελτιώσουν όχι μόνο τα υλικά, αλλά ακόμη έστω και τα πνευματικά, ας πούμε τα ψυχικά. Όσο κι αν τα βελτιώσουν, είναι άχαρα, είναι άψυχα, διότι δεν έχουν το Πνεύμα του Θεού. Ψυχή του ανθρώπου, ψυχή της ψυχής του ανθρώπου είναι το Πνεύμα το Άγιο. Χωρίς αυτό δεν ζει ο άνθρωπος, όσα καλά κι αν έχει. Οι άνθρωποι του κόσμου, οι άνθρωποι που αγνοούν αυτή την αλήθεια, δεν ξέρουν. Εμείς όμως οι χριστιανοί, δεν ενεργούμε σωστά, όταν απλώς προσπαθούμε να είμαστε καλοί άνθρωποι. Όχι. Να μένουμε εν Χριστώ, και να μένει ο Χριστός εν ημίν. Αυτό στοιχίζει πάρα πολύ.
Από μια πλευρά θα έλεγε κανείς ότι δεν υπάρχει ευκολότερο απ΄ αυτό το πράγμα και πιο απλό απ΄ αυτό το πράγμα. Παίρνεις την απόφαση ότι θα ζήσεις εν τω Χριστώ και θα ζήσει μέσα σου ο Χριστός. Και γίνεται αυτό, διότι αυτό είναι που θέλει ο Θεός· γι’ αυτό μας έφτιαξε. Εφόσον είναι ανοικτός ο δρόμος από την πλευρά του Θεού, κανείς δεν μπορεί να μας το εμποδίσει αυτό εκτός από τον εαυτό μας. Αυτό είναι πολύ απλό, πολύ εύκολο.
Από την άλλη πλευρά είναι όχι απλώς δύσκολο αλλά αδύνατο, όταν κανείς θέλει να ζήσει εν τω Χριστώ, να ζήσει μέσα του ο Χριστός, όταν θέλει να φέρει πνευματικό καρπό τη ζωή του Χριστού, αλλά όμως να μην τυχόν πάθει τίποτε ο εαυτός του. Προσπαθεί να περισώσει κανείς τον εαυτό του, το εγώ του, να περισώσει τον παλαιό άνθρωπο. Δεν γίνεται. Δεν θα γίνει αυτό ποτέ. Είναι αδύνατο δηλαδή και να ζει ο παλαιός άνθρωπος, και να ζει μέσα σου ο Χριστός και συ εν τω Χριστώ, και να φέρεις “καρπόν πολύν”. Έτσι όχι μόνο είναι δύσκολο, αλλά είναι αδύνατο.
Όλοι μας λίγο-πολύ έχουμε καημό, έχουμε μέσα μας αυτό: Ενώ προσπαθούμε, κουραζόμαστε κλπ., γιατί δεν γίνεται αυτό που ακούμε, που διαβάζουμε, που θα θέλαμε; Αν μέχρι σήμερα τελικά δεν έγινε, δεν έγινε, διότι σ’ αυτό το σημείο προσκρούουμε. Θέλεις, αδελφέ μου, να περισώσεις το εγώ σου. Ταπεινώσου! Γι’ αυτό έχει μεγάλη αξία, πολύ μεγάλη αξία, η ταπείνωση και η υπακοή μέσα στην Εκκλησία. Δεν λέγεται πόση αξία έχει. Άμα δεν ζήσεις έτσι μέσα στην Εκκλησία, αλλά μπεις με τους εγωισμούς σου και τα παρόμοια μέσα στην Εκκλησία καί θέλεις αυτά να τα διατηρήσεις, να τα φυλάξεις και να τα νομιμοποιήσεις, όπως γίνεται σήμερα, δεν πρόκειται να ζήσεις εν Χριστώ. Πολλοί είναι οι άνθρωποι που είναι μέσα στην Εκκλησία και θέλουν να είναι στην Εκκλησία, αλλά ίσα ίσα για να νομιμοποιήσουν τα δικά τους πράγματα. Δεν γίνεται αυτό.
Μέσα στην Εκκλησία πρέπει να νιώσεις ότι έσβησες, ότι ισοπεδώθηκες, ότι πέθανε ο παλαιός άνθρωπος. Δηλαδή χωρίς την παραμικρή επιφύλαξη να μπορείς να πεις όπως ο απόστολος Παύλος “ζω δε ουκέτι εγώ”. Δεν είναι σχήμα λόγου αυτό για τον απόστολο Παύλο· είναι μια αλήθεια, μια πραγματικότητα. Σ’ αυτόν που έχει το κουράγιο έτσι να προσπαθήσει, ο Κύριος, ο οποίος ακριβώς αυτό περιμένει από τον άνθρωπο, θα ζήσει εν αυτώ και αυτός θα ζήσει εν τω Κυρίω. Είπαμε, από την πλευρά του Θεού είναι ανοικτός ο δρόμος· δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο. Επομένως, μόνο να αποφασίσεις να το κάνεις και να ξεκινήσεις προς τα κει, και ο δρόμος είναι ανοικτός.
Έτσι λοιπόν θα φέρουμε πολύν καρπό, δηλαδή η ζωή μας θα είναι ζωή του Χριστού. Αυτή θα είναι η καρποφορία. Δεν είναι απλώς ότι θα έχουμε μερικά καλά πράγματα, μερικές αποδόσεις κλπ., αλλά ως καρπός θα είναι αυτή η ίδια η ζωή του Χριστού, ο ίδιος ο Χριστός. Και βλέπετε, συμπληρώνει ο Κύριος: “ότι χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν”. Δεν λέει, χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε πολλά πράγματα ή μπορείτε να κάνετε μερικά, αλλά δεν μπορείτα να φθάσετε στο τέλειο. “Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν”. “Ουδέν”.
Αυτός ο πολύς καρπός που είναι ο Χριστός, που είναι η ζωή του Χριστού –η ζωή του Χριστού βέβαια εν τω ανθρώπω, η ζωή του Χριστού μέσα στον άνθρωπο–, αυτός ο πολύς καρπός είναι του Θεού, είναι του Πνεύματος του Αγίου. Δεν είναι κατόρθωμα ανθρώπινο. Γι’ αυτό “χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν”.
π. Συμεών Κραγιοπούλου Συνάξεις Τριωδίου Β΄, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 1999, σ. 87.
