Την πρώτη Κυριακή του Τριωδίου μας παρουσίασε η Εκκλησία την παραβολή του τελώνου και του Φαρισαίου, για να μας θυμίσει ότι πρέπει να ταπεινωθεί ο άνθρωπος: να συναισθανθεί ο άνθρωπος ότι απέτυχε, ότι τα έκανε θάλασσα, ότι έπεσε έξω, ότι πολύ αμάρτησε που έκανε του κεφαλιού του. Να ταπεινωθεί και εν συνεχεία να μετανοήσει. Εάν δεν ταπεινωθεί ο άνθρωπος, δεν μπορεί να μετανοήσει· ψευτομετάνοια θα είναι η μετάνοιά του. Ο τελώνης πήρε την πιο ταπεινή στάση και γι’ αυτό προσεύχεται μετανοημένος και δικαιώνεται από τον Θεό. Ο άσωτος, και αυτός ήρθε εις εαυτόν· ταπεινώθηκε, μετενόησε και επέστρεψε στον πατέρα.
Πρώτα λοιπόν είναι η ταπείνωση, μετά η μετάνοια –στη συνέχεια βέβαια παρεμβάλλονται πολλές αρετές, τις οποίες τις βρίσκουμε μέσα στην ταπείνωση και μέσα στη μετάνοια, αλλά είναι και η καθεμιά αρετή χωριστά– και καταλήγουμε στην τελική αρετή που είναι η αγάπη. Και η ταπείνωση και η μετάνοια πρέπει να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην αγάπη. Ταπεινώνεται κανείς και μετανοεί και επιστρέφει στον Θεό. Ο Θεός τον δέχεται με αγάπη, και ο άνθρωπος νιώθει αυτή την αγάπη. Αλλιώς, δεν έχει μετανοήσει αληθινά. Τι μετάνοια είναι αυτή, άμα δεν νιώσεις ότι σε αγαπάει ο Θεός; Άμα δεν νιώσεις ότι βυθίζεται μέσα στην ύπαρξή σου η αγάπη του Θεού και ότι σε λιώνει αυτή η αγάπη, τι ταπείνωση και τι μετάνοια έχεις;
Γι’ αυτό μας είπε ο Κύριος στην παραβολή του ασώτου ότι ο πατέρας περίμενε με πολλή αγάπη και δέχθηκε τον υιό του με πολλή αγάπη και του έδειξε όλη την αγάπη που μπορούσε να δείξει ως πατέρας, χωρίς κανέναν συγκρατημό, χωρίς καμιά επιφύλαξη. Όλη την αγάπη –όση αγάπη μπορεί να έχει ένας Θεός– δίνει ο Θεός στον άνθρωπο, ως Θεός που είναι, δίνοντας τον Υιό του.
Αυτή η αγάπη λιώνει τον άνθρωπο· τον λιώνει κυριολεκτικά. Δεν μπορεί ύστερα να μείνει μέσα του τίποτε αρνητικό· καμιά έπαρση, καμιά υπερηφάνεια, καμιά κενοδοξία, καμιά φιλαυτία, καμιά εγωπάθεια, κανένας φθόνος και ζήλεια, καμιά αμέλεια, αδιαφορία και τεμπελιά· ούτε μπορεί να μείνει η ψυχή παγωμένη απέναντι στον όποιο συνάνθρωπο. Γίνεται και ο άνθρωπος αγάπη.
Όπως δηλαδή το σίδερο μέσα στη φωτιά λίγο-λίγο, λίγο-λίγο κοκκινίζει και γίνεται φωτιά και αυτό, έτσι και η ψυχή που επέστρεψε κοντά στον Θεό με ταπείνωση, με μετάνοια και νιώθει αυτή την αγάπη του Θεού, γίνεται και η ίδια αγάπη. Γιατί είπαμε: η ψυχή δεν έχει μετανοήσει ούτε έχει ταπεινωθεί, αν δεν νιώθει την αγάπη του Θεού. Η αγάπη του Θεού εκδηλώνεται, αλλά η αγάπη αυτή του Θεού που εκδηλώνεται, φθάνει στην ταπεινή ψυχή, στη μετανοημένη ψυχή, η οποία νιώθει την αγάπη, και σιγά-σιγά λοιπόν και η ίδια η ψυχή γίνεται αγάπη.
Γι’ αυτό τελικά θα κριθεί ο καθένας την ημέρα εκείνη της κρίσεως με βάση την αγάπη. Και νομίζω, το καταλαβαίνουμε τώρα. Αν δεν προηγηθούν τα άλλα, δεν μπορεί να φθάσει κανείς στην αγάπη· είναι ψευτοαγάπη αυτή που τάχα δείχνει. Προηγούνται τα άλλα και φθάνει στην αγάπη, και με βάση αυτή την αγάπη θα κριθούμε κατά τη δευτέρα παρουσία.
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, Συνάξεις Τριωδίου Α’, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, β’ έκδοση 2013, σελ. 146.
