Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί Ις’, μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος Αθηνογένους, Επισκόπου γενομένου Πηδαχθόης ή Πηδαχθήσης, και των δέκα μαθητών αυτού.

Αθηνογένης εκ ξίφους ανηρέθη.
Ψευδή θέαιναν την Αθηνάν ου σέβων.

Εις τους δέκα μαθητάς αυτού.

Χωρεί συνάθλων η δεκάς και προς ξίφος,
Τους σώματα κτείνοντας ου φοβουμένη.

Έκτη και δεκάτη Αθηνογένη τάμε χαλκός.

Ούτος ο Άγιος Μάρτυς Αθηνογένης ήτον από την εν Καππαδοκία Σεβάστειαν, κατά τους χρόνους του Διοκλητιανού εν έτει σϞ’ [290]. Δια δε την αρετήν αυτού και ταπείνωσιν, έγινεν Επίσκοπος Πηδαχθόης. Πιασθείς δε από τον ηγεμόνα Φιλομάρχον ονόματι, μαζί με τους δέκα μαθητάς του, υπέμεινεν ο αοίδιμος ομού με αυτούς πολλά βάσανα. Τελευταίον δε, όλοι αποκεφαλισθέντες, έλαβον παρά Κυρίου της αθλήσεως τους στεφάνους. Άδεται δε λόγος, ότι προ του να πιασθή ο Άγιος, επήγεν εις το Μοναστήριον, και δεν ευρήκε τους μαθητάς του, επειδή και επιάσθησαν προτίτερα από αυτόν. Απαντήσας δε το ελάφι, οπού ανέθρεψεν εις το Μοναστήριον, ευλόγησεν αυτό, και το ευχήθη να μη θανατωθούν τα ελαφόπουλά του από κυνηγούς, αλλά κάθε χρόνον να φέρη κατά διαδοχήν και αυτό και όλα τα ελάφια οπού μέλλει να γεννήση, ένα ελαφόπουλον. Όθεν έλαβε τέλος και έκβασιν η ευχή του Αγίου, δια τούτο έως της σήμερον γίνεται ένα πράγμα παράδοξον ομού και χαριέστατον. Διότι κάθε χρόνον εις την εορτήν του Αγίου, όταν γίνεται η ιερά Λειτουργία, αφ’ ου αναγνωσθή το άγιον Ευαγγέλιον, έρχεται ένα ελάφι ομού με ένα του ελαφόπουλον, και εμβαίνον μέσα εις την Εκκλησίαν, αφιερόνοι αυτό εις τον Άγιον, και ούτω πάλιν ευγαίνει έξω. Το δε ελαφόπουλον πιάνοντες οι εκεί συναχθέντες Χριστιανοί, σφάζουσι και τρώγουσιν αυτό εις δόξαν Θεού, και εις τιμήν του Αγίου Αθηνογένους. Τελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εις τον Ναόν του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, τον ευρισκόμενον εις το Κυπαρίσσιον (το οποίον, ως λέγουσί τινες, είναι Μοναστήριον, και ευρίσκεται κοντά εις τα Μουντανία). (Σημείωσαι ότι το ελληνικόν Μαρτύριον του Αγίου τούτου Αθηνογένους σώζεται εν τη Μεγίστη Λαύρα, ου η αρχή· «Επί Διοκλητιανού του βασιλέως ην πολλή μανία».)

*

Τη αυτή ημέρα μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Φαύστου.

Φαύστω υπήρξε σταυρός η σωτηρία,
Αυτώ προσηλωθέντι πίστεως χάριν.

Ούτος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Δεκίου εν έτει σν’ [250]. Πιασθείς δε δια την εις Χριστόν πίστιν, ωμολόγησε παρρησία τον Χριστόν. Όθεν εκαρφώθη εις ένα σταυρόν, και εσαϊτεύθη με σαΐτας. Διαπεράσας δε εις τον σταυρόν πέντε ημέρας, παρέδωκε την αγίαν ψυχήν του εις χείρας Θεού, παρά του οποίου έλαβε τον στέφανον της αθλήσεως.

*

Μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Αντιόχου, αδελφού του Αγίου Μάρτυρος Πλάτωνος (1).

Προς τον το παν βλέποντα Δεσπότην βλέπων,
Αντέσχες Αντίοχε και τομής άχρι.

Ούτος ήτον από την εν Καππαδοκία πόλιν της Σεβαστείας, ιατρός την τέχνην, περιπατών εις τας πολιτείας και ιατρεύων τους ασθενούντας. Περιερχόμενος λοιπόν κατά την χώραν της Γαλατίας και Καππαδοκίας, και ιατρεύων κάθε είδη ασθενειών, επιάσθη από τον ηγεμόνα Αδριανόν, και ευθύς εκρεμάσθη επάνω εις ξύλον, και εξεσχίσθη εις τα πλευρά, και με φωτίαν εκάη. Επειδή όμως τα βάσανα ταύτα δεν έβλαψαν αυτόν, τούτου χάριν ερρίφθη εις την φυλακήν, και την άλλην ημέραν εβάλθη μέσα εις ένα καζάνι, γεμάτον από κάθε λάδι ενεργητικόν και δραστικόν, το οποίον εκαίετο επτά ημέρας από φωτίαν. Επειδή όμως ευγήκεν ο Άγιος και από εκεί αβλαβής δια της θείας χάριτος, δια τούτο εδόθη εις τα θηρία δια να τον φάγουν. Αλλά και από αυτά έμεινεν αβλαβής. Είτα δια προσευχής του εσύντριψεν όλα τα είδωλα, και έκαμεν αυτά ως κονιορτόν. Όθεν δια την αιτίαν ταύτην απεκεφαλίσθη ο αοίδιμος, και έλαβε του μαρτυρίου τον στέφανον. Από δε τον λαιμόν του έτρεξεν αίμα ομού με γάλα. Το οποίον θαύμα βλέπωντας Κυριακός ο δήμιος ο αποκεφαλίσας τον Άγιον, ωμολόγησε παρρησία τον εαυτόν του Χριστιανόν, και είπεν, ανάθεμα τω Αδριανώ, και τοις ειδώλοις αυτού. Όθεν απεκεφαλίσθη και αυτός, και ανήλθεν εις Ουρανούς, ίνα με τον Άγιον Αντίοχον συναγάλλεται. (Σημείωσαι, ότι το Μαρτύριον τούτου σώζεται εν τη Μεγίστη Λαύρα, ου η αρχή· «Αδριανού ηγεμονεύοντος».)

(1) Ο Πλάτων ούτος εορτάζεται κατά την δεκάτην ογδόην του Νοεμβρίου.

*

Οι Άγιοι Μάρτυρες οι εν Πισσιδεία, όντες χιλιάδες δεκαπέντε, ξίφει τελειούνται.

Θείων αθλητών αμφί πέντε και δέκα,
Χιλιάδας τέμνουσιν αμφί γην μίαν.

*

Αι Άγιαι Μάρτυρες γυναίκες, πολλαί ούσαι, ξίφει τελειούνται.

Πολλαί γυναίκες, ει δε τις ζητεί πόσαι,
Ουκ οίδα, Χριστός οίδε, τέμνονται κάρας.

*

Ο Άγιος Μάρτυς Αθηνογένης πυρί τελειούται (2).

Αθηνογένης προς το πυρ τρέχων έφη,
Ω φως ιλαρόν Χριστέ δόξης Αγίας.

(2) Ούτος ο Άγιος Αθηνογένης είναι ο ποιητής του καθ’ εκάστην εσπέραν αδομένου ύμνου του, Φως ιλαρόν αγίας δόξης, και τα λοιπά. Καθώς λέγει ο Μέγας Βασίλειος εν κεφαλ. κθ’, των περί του Αγίου Πνεύματος· «Ει δε τις και τον ύμνον Αθηνογένους έγνω, ον ώσπερ τι άλλο εξιτήριον τοις συνούσιν αυτώ καταλέλοιπεν, ορμών ήδη προς την δια πυρός τελείωσιν, οίδε και την των Μαρτύρων γνώμην, όπως είχον περί του Πνεύματος». Όρα και εις την ενδεκάτην του Μαρτίου την υποσημείωσιν του Συναξαρίου Σωφρονίου Ιεροσολύμων.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

* * *

[Ιουλίου 13-19]

Τω αυτώ μηνί Ις’, ει τύχη Κυριακή, μνήμην επιτελούμεν των αγίων και Οικουμενικών εξ Συνόδων, ήτοι των τιη’ Θεοφόρων Πατέρων των εν τη Πρώτη Συνόδω συνελθόντων εν Νικαία κατά των Αρειανών εν έτει τκε’ [325]. Και των ρν’, των εν τη Δευτέρα Συνόδω, συνελθόντων εν Κωνσταντινουπόλει, κατά Πνευματομάχων, εν έτει τπα’ [381]. Και των σ’, των εν τη Τρίτη κατά την Έφεσον συνελθόντων κατά Νεστορίου, εν έτει υλα’ [431]. Και των χλ’, των εν τη Τετάρτη κατά την Χαλκηδόνα συνελθόντων κατά των Μονοφυσιτών, εν έτει υνα’ [451]. Και των ρξε’, των εν τη Πέμπτη Συνόδω συνελθόντων κατά Ωριγένους και των οπαδών αυτού, εν έτει φνγ’ [553]. Και των ρο’, των εν τη Έκτη συνελθόντων εν Κωνσταντινουπόλει κατά Μονοθελητών, εν έτει χπ’ [680] (1).

Τρέπουσιν αι εξ Σύνοδοι εξ φατρίας,
Των αιρετικών, ως όπλοις θείοις λόγοις.

(1) Σημειούμεν εδώ, ότι συγκεχυμένα και ανάρμοστά εστι τα της παρούσης Κυριακής των Πατέρων. Ενταύθα γαρ λέγεται, ότι εορτάζομεν την μνήμην των έξι Συνόδων. Εν τω Συναξαρίω δε, αναφέρεται μόνη η Τετάρτη Σύνοδος. Ομοίως και εν τω Κανόνι τω υπό του Φιλοθέου συντεθέντι, αναφέρονται αι δύω μόναι Σύνοδοι, η Τετάρτη και η Έκτη αι κατά Μονοφυσιτών και Μονοθελητών. Όθεν έπρεπε να ψάλλωνται εδώ τα τροπάρια του Εσπερινού τα ψαλλόμενα εν τη Κυριακή τη τυχούση μετά την ενδεκάτην του Οκτωβρίου, ων το πρώτον λέγει· «Τας Επτά Συνόδους τας των Πατέρων, κατά διαφόρους καιρούς συστάσας, εις ένα συνήγαγεν, ενί Κανόνι τώδε, μάλα καλώς ο Πατριάρχης, ο Γερμανός ο νέος».

Ανάρμοστον γαρ είναι να ψάλλωνται εν τω Εσπερινώ τα τροπάρια ταύτα, μετά την ενδεκάτην του Οκτωβρίου, ότε μία μόνη Σύνοδος εορτάζεται, η Εβδόμη. Αρμοδιώτερον δε είναι να ψάλλωνται τώρα, ότε εορτάζονται αι εξ Σύνοδοι. Μάλλον δε και αι επτά Σύνοδοι έπρεπεν να εορτάζωνται τώρα όλαι ομού, καθώς διαλαμβάνουσι και τα ρηθέντα τροπάρια περί όλων ομού των επτά Συνόδων, και ουχί να είναι χωρισμένη από αυτάς η Εβδόμη Σύνοδος. Διατί γαρ αύτη μόνη να χωρίζεται από την συνάθροισιν και εταιρείαν των φίλων αυτή Συνόδων;

Ομοίως έπρεπε να ψάλλεται εν τω Όρθρω και ο υπό του τροπαρίου αναφερόμενος θαυμαστός εκείνος Κανών του Αγίου Γερμανού του νέου εν χειρογράφοις σωζόμενος, ο οποίος περιέχει τας υποθέσεις όλων των επτά Οικουμενικών Συνόδων, καθώς αυτός ψάλλεται κατά την παρούσαν Κυριακήν εν τοις ευαγέσι Μοναστηρίοις του Αγίου Όρους, και ουχί να ψάλλεται ο υπό του Φιλοθέου συντεθείς Κανών, ο τας υποθέσεις δύω μόνον Συνόδων αναφέρων.

Όθεν εγώ, επειδή υπόσχομαι εν τω προοιμίω του Συναξαριστού τούτου, να ρυθμίσω τα άτακτα, δια τούτο αφαίρεσα το ενταύθα Συναξάριον της Οικουμενικής Τετάρτης Συνόδου. Ένα μεν, διατί αυτό περιττώς εδώ γράφεται, καθότι αυτό εγράφη κατά την ενδεκάτην του παρόντος μηνός, ότε τον Τόμον της αυτής Συνόδου εκράτυνεν η Αγία Ευφημία. Τούτο δε, και διατί είναι πάντη ανάρμοστον εις την υπόθεσιν των αγίων και Οικουμενικών εξ Συνόδων. Εν τω τέλει δε του παρόντος Ιουλίου προσέθηκα τον γλαφυρόν εκείνον Κανόνα του νέου Γερμανού, ίνα ο βουλόμενος τούτον ψάλη, αντί του Κανόνος του Φιλοθέου, ως εκείνου ασυγκρίτως αρμοδιώτερον. [Σ.τ.ε.: Παρατίθεται εις το τέλος του παρόντος τρίτου τόμου.] Λυπηρόν γαρ μοι εφάνη να μη μεταδώσω τούτον εις το κοινόν. Σημείωσαι δε, ότι η μεν αγία και Οικουμενική Πρώτη Σύνοδος, εορτάζεται ιδιαιτέρως κατά την Κυριακήν την μετά την Ανάληψιν. Η δε Δευτέρα, κατά την εικοστήν δευτέραν Μαΐου. Η Τρίτη, κατά την ενάτην του Σεπτεμβρίου. Η Τετάρτη, κατά την ενδεκάτην του παρόντος ως είπομεν. Η Πέμπτη, κατά την εικοστήν πέμπτην του παρόντος. Η Έκτη, κατά την δεκάτην τετάρτην του Σεπτεμβρίου. Και η Εβδόμη κατά την ενδεκάτην του Οκτωβρίου. Σημείωσαι, ότι η Κυριακή αύτη των Πατέρων ψάλλεται από την δεκάτην τρίτην του παρόντος, έως εις την δεκάτην ενάτην αυτού.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ Ις΄, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Ἀθηνογένους, Ἐπισκόπου γενομένου Πηδαχθόης ἢ Πηδαχθήσης, καὶ τῶν δέκα μαθητῶν αὐτοῦ.

Ἀθηνογένης ἐκ ξίφους ἀνηρέθη.
Ψευδῆ θέαιναν τὴν Ἀθηνᾶν οὐ σέβων.

Εἰς τοὺς δέκα μαθητὰς αὐτοῦ.

Χωρεῖ συνάθλων ἡ δεκὰς καὶ πρὸς ξίφος,
Τοὺς σώματα κτείνοντας οὐ φοβουμένη.

Ἕκτῃ καὶ δεκάτῃ Ἀθηνογένη τάμε χαλκός.

Οὗτος ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἀθηνογένης ἦτον ἀπὸ τὴν ἐν Καππαδοκίᾳ Σεβάστειαν, κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Διοκλητιανοῦ ἐν ἔτει σϞ΄ [290]. Διὰ δὲ τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ καὶ ταπείνωσιν, ἔγινεν Ἐπίσκοπος Πηδαχθόης. Πιασθεὶς δὲ ἀπὸ τὸν ἡγεμόνα Φιλομάρχον ὀνόματι, μαζὶ μὲ τοὺς δέκα μαθητάς του, ὑπέμεινεν ὁ ἀοίδιμος ὁμοῦ μὲ αὐτοὺς πολλὰ βάσανα. Τελευταῖον δέ, ὅλοι ἀποκεφαλισθέντες, ἔλαβον παρὰ Κυρίου τῆς ἀθλήσεως τοὺς στεφάνους. ᾌδεται δὲ λόγος, ὅτι πρὸ τοῦ νὰ πιασθῇ ὁ Ἅγιος, ἐπῆγεν εἰς τὸ Μοναστήριον, καὶ δὲν εὑρῆκε τοὺς μαθητάς του, ἐπειδὴ καὶ ἐπιάσθησαν προτίτερα ἀπὸ αὐτόν. Ἀπαντήσας δὲ τὸ ἐλάφι, ὁποῦ ἀνέθρεψεν εἰς τὸ Μοναστήριον, εὐλόγησεν αὐτό, καὶ τὸ εὐχήθη νὰ μὴ θανατωθοῦν τὰ ἐλαφόπουλά του ἀπὸ κυνηγούς, ἀλλὰ κάθε χρόνον νὰ φέρῃ κατὰ διαδοχὴν καὶ αὐτὸ καὶ ὅλα τὰ ἐλάφια ὁποῦ μέλλει νὰ γεννήσῃ, ἕνα ἐλαφόπουλον. Ὅθεν ἔλαβε τέλος καὶ ἔκβασιν ἡ εὐχὴ τοῦ Ἁγίου, διὰ τοῦτο ἕως τῆς σήμερον γίνεται ἕνα πρᾶγμα παράδοξον ὁμοῦ καὶ χαριέστατον. Διότι κάθε χρόνον εἰς τὴν ἑορτὴν τοῦ Ἁγίου, ὅταν γίνεται ἡ ἱερὰ Λειτουργία, ἀφ’ οὗ ἀναγνωσθῆ τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον, ἔρχεται ἕνα ἐλάφι ὁμοῦ μὲ ἕνα του ἐλαφόπουλον, καὶ ἐμβαῖνον μέσα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ἀφιερόνοι αὐτὸ εἰς τὸν Ἅγιον, καὶ οὕτω πάλιν εὐγαίνει ἔξω. Τὸ δὲ ἐλαφόπουλον πιάνοντες οἱ ἐκεῖ συναχθέντες Χριστιανοί, σφάζουσι καὶ τρώγουσιν αὐτὸ εἰς δόξαν Θεοῦ, καὶ εἰς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Ἀθηνογένους. Τελεῖται δὲ ἡ αὐτοῦ Σύναξις καὶ ἑορτὴ εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, τὸν εὑρισκόμενον εἰς τὸ Κυπαρίσσιον (τὸ ὁποῖον, ὡς λέγουσί τινες, εἶναι Μοναστήριον, καὶ εὑρίσκεται κοντὰ εἰς τὰ Μουντανία). (Σημείωσαι ὅτι τὸ ἑλληνικὸν Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου τούτου Ἀθηνογένους σῴζεται ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἐπὶ Διοκλητιανοῦ τοῦ βασιλέως ἦν πολλὴ μανία».)

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Φαύστου.

Φαύστῳ ὑπῆρξε σταυρὸς ἡ σωτηρία,
Αὐτῷ προσηλωθέντι πίστεως χάριν.

Οὗτος ἦτον κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Δεκίου ἐν ἔτει σν΄ [250]. Πιασθεὶς δὲ διὰ τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν, ὡμολόγησε παρρησίᾳ τὸν Χριστόν. Ὅθεν ἐκαρφώθη εἰς ἕνα σταυρόν, καὶ ἐσαϊτεύθη μὲ σαΐτας. Διαπεράσας δὲ εἰς τὸν σταυρὸν πέντε ἡμέρας, παρέδωκε τὴν ἁγίαν ψυχήν του εἰς χεῖρας Θεοῦ, παρὰ τοῦ ὁποίου ἔλαβε τὸν στέφανον τῆς ἀθλήσεως.

*

Μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ἀντιόχου, ἀδελφοῦ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Πλάτωνος (1).

Πρὸς τὸν τὸ πᾶν βλέποντα Δεσπότην βλέπων,
Ἀντέσχες Ἀντίοχε καὶ τομῆς ἄχρι.

Οὗτος ἦτον ἀπὸ τὴν ἐν Καππαδοκίᾳ πόλιν τῆς Σεβαστείας, ἰατρὸς τὴν τέχνην, περιπατῶν εἰς τὰς πολιτείας καὶ ἰατρεύων τοὺς ἀσθενοῦντας. Περιερχόμενος λοιπὸν κατὰ τὴν χώραν τῆς Γαλατίας καὶ Καππαδοκίας, καὶ ἰατρεύων κάθε εἴδη ἀσθενειῶν, ἐπιάσθη ἀπὸ τὸν ἡγεμόνα Ἀδριανόν, καὶ εὐθὺς ἐκρεμάσθη ἐπάνω εἰς ξύλον, καὶ ἐξεσχίσθη εἰς τὰ πλευρά, καὶ μὲ φωτίαν ἐκάη. Ἐπειδὴ ὅμως τὰ βάσανα ταῦτα δὲν ἔβλαψαν αὐτόν, τούτου χάριν ἐρρίφθη εἰς τὴν φυλακήν, καὶ τὴν ἄλλην ἡμέραν ἐβάλθη μέσα εἰς ἕνα καζάνι, γεμάτον ἀπὸ κάθε λάδι ἐνεργητικὸν καὶ δραστικόν, τὸ ὁποῖον ἐκαίετο ἑπτὰ ἡμέρας ἀπὸ φωτίαν. Ἐπειδὴ ὅμως εὐγῆκεν ὁ Ἅγιος καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἀβλαβὴς διὰ τῆς θείας χάριτος, διὰ τοῦτο ἐδόθη εἰς τὰ θηρία διὰ νὰ τὸν φάγουν. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ αὐτὰ ἔμεινεν ἀβλαβής. Εἶτα διὰ προσευχῆς του ἐσύντριψεν ὅλα τὰ εἴδωλα, καὶ ἔκαμεν αὐτὰ ὡς κονιορτόν. Ὅθεν διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην ἀπεκεφαλίσθη ὁ ἀοίδιμος, καὶ ἔλαβε τοῦ μαρτυρίου τὸν στέφανον. Ἀπὸ δὲ τὸν λαιμόν του ἔτρεξεν αἷμα ὁμοῦ μὲ γάλα. Τὸ ὁποῖον θαῦμα βλέπωντας Κυριακὸς ὁ δήμιος ὁ ἀποκεφαλίσας τὸν Ἅγιον, ὡμολόγησε παρρησίᾳ τὸν ἑαυτόν του Χριστιανόν, καὶ εἶπεν, ἀνάθεμα τῷ Ἀδριανῷ, καὶ τοῖς εἰδώλοις αὐτοῦ. Ὅθεν ἀπεκεφαλίσθη καὶ αὐτός, καὶ ἀνῆλθεν εἰς Οὐρανούς, ἵνα μὲ τὸν Ἅγιον Ἀντίοχον συναγάλλεται. (Σημείωσαι, ὅτι τὸ Μαρτύριον τούτου σῴζεται ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἀδριανοῦ ἡγεμονεύοντος».)

(1) Ὁ Πλάτων οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δεκάτην ὀγδόην τοῦ Νοεμβρίου.

*

Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες οἱ ἐν Πισσιδείᾳ, ὄντες χιλιάδες δεκαπέντε, ξίφει τελειοῦνται.

Θείων ἀθλητῶν ἀμφὶ πέντε καὶ δέκα,
Χιλιάδας τέμνουσιν ἀμφὶ γῆν μίαν.

*

Αἱ Ἅγιαι Μάρτυρες γυναῖκες, πολλαὶ οὖσαι, ξίφει τελειοῦνται.

Πολλαὶ γυναῖκες, εἰ δέ τις ζητεῖ πόσαι,
Οὐκ οἶδα, Χριστὸς οἶδε, τέμνονται κάρας.

*

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἀθηνογένης πυρὶ τελειοῦται (2).

Ἀθηνογένης πρὸς τὸ πῦρ τρέχων ἔφη,
Ὦ φῶς ἱλαρὸν Χριστὲ δόξης Ἁγίας.

(2) Οὗτος ὁ Ἅγιος Ἀθηνογένης εἶναι ὁ ποιητὴς τοῦ καθ’ ἑκάστην ἑσπέραν ᾀδομένου ὕμνου τοῦ, Φῶς ἱλαρὸν ἁγίας δόξης, καὶ τὰ λοιπά. Καθὼς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ἐν κεφαλ. κθ΄, τῶν περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· «Εἰ δέ τις καὶ τὸν ὕμνον Ἀθηνογένους ἔγνω, ὃν ὥσπερ τι ἄλλο ἐξιτήριον τοῖς συνοῦσιν αὐτῷ καταλέλοιπεν, ὁρμῶν ἤδη πρὸς τὴν διὰ πυρὸς τελείωσιν, οἶδε καὶ τὴν τῶν Μαρτύρων γνώμην, ὅπως εἶχον περὶ τοῦ Πνεύματος». Ὅρα καὶ εἰς τὴν ἑνδεκάτην τοῦ Μαρτίου τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ Συναξαρίου Σωφρονίου Ἱεροσολύμων.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

* * *

[Ἰουλίου 13-19]

Τῷ αὐτῷ μηνὶ Ις΄, εἰ τύχῃ Κυριακή, μνήμην ἐπιτελοῦμεν τῶν ἁγίων καὶ Οἰκουμενικῶν ἓξ Συνόδων, ἤτοι τῶν τιη΄ Θεοφόρων Πατέρων τῶν ἐν τῇ Πρώτῃ Συνόδῳ συνελθόντων ἐν Νικαίᾳ κατὰ τῶν Ἀρειανῶν ἐν ἔτει τκε΄ [325]. Καὶ τῶν ρν΄, τῶν ἐν τῇ Δευτέρᾳ Συνόδῳ, συνελθόντων ἐν Κωνσταντινουπόλει, κατὰ Πνευματομάχων, ἐν ἔτει τπα΄ [381]. Καὶ τῶν σ΄, τῶν ἐν τῇ Τρίτῃ κατὰ τὴν Ἔφεσον συνελθόντων κατὰ Νεστορίου, ἐν ἔτει υλα΄ [431]. Καὶ τῶν χλ΄, τῶν ἐν τῇ Τετάρτῃ κατὰ τὴν Χαλκηδόνα συνελθόντων κατὰ τῶν Μονοφυσιτῶν, ἐν ἔτει υνα΄ [451]. Καὶ τῶν ρξε΄, τῶν ἐν τῇ Πέμπτῃ Συνόδῳ συνελθόντων κατὰ Ὠριγένους καὶ τῶν ὀπαδῶν αὐτοῦ, ἐν ἔτει φνγ΄ [553]. Καὶ τῶν ρο΄, τῶν ἐν τῇ Ἕκτῃ συνελθόντων ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ Μονοθελητῶν, ἐν ἔτει χπ΄ [680] (1).

Τρέπουσιν αἱ ἓξ Σύνοδοι ἓξ φατρίας,
Τῶν αἱρετικῶν, ὡς ὅπλοις θείοις λόγοις.

(1) Σημειοῦμεν ἐδῶ, ὅτι συγκεχυμένα καὶ ἀνάρμοστά ἐστι τὰ τῆς παρούσης Κυριακῆς τῶν Πατέρων. Ἐνταῦθα γὰρ λέγεται, ὅτι ἑορτάζομεν τὴν μνήμην τῶν ἕξι Συνόδων. Ἐν τῷ Συναξαρίῳ δέ, ἀναφέρεται μόνη ἡ Τετάρτη Σύνοδος. Ὁμοίως καὶ ἐν τῷ Κανόνι τῷ ὑπὸ τοῦ Φιλοθέου συντεθέντι, ἀναφέρονται αἱ δύω μόναι Σύνοδοι, ἡ Τετάρτη καὶ ἡ Ἕκτη αἱ κατὰ Μονοφυσιτῶν καὶ Μονοθελητῶν. Ὅθεν ἔπρεπε νὰ ψάλλωνται ἐδῶ τὰ τροπάρια τοῦ Ἑσπερινοῦ τὰ ψαλλόμενα ἐν τῇ Κυριακῇ τῇ τυχούσῃ μετὰ τὴν ἑνδεκάτην τοῦ Ὀκτωβρίου, ὧν τὸ πρῶτον λέγει· «Τὰς Ἑπτὰ Συνόδους τὰς τῶν Πατέρων, κατὰ διαφόρους καιροὺς συστάσας, εἰς ἕνα συνήγαγεν, ἑνὶ Κανόνι τῷδε, μάλα καλῶς ὁ Πατριάρχης, ὁ Γερμανὸς ὁ νέος».

Ἀνάρμοστον γὰρ εἶναι νὰ ψάλλωνται ἐν τῷ Ἑσπερινῷ τὰ τροπάρια ταῦτα, μετὰ τὴν ἑνδεκάτην τοῦ Ὀκτωβρίου, ὅτε μία μόνη Σύνοδος ἑορτάζεται, ἡ Ἑβδόμη. Ἁρμοδιώτερον δὲ εἶναι νὰ ψάλλωνται τώρα, ὅτε ἑορτάζονται αἱ ἓξ Σύνοδοι. Μᾶλλον δὲ καὶ αἱ ἑπτὰ Σύνοδοι ἔπρεπεν νὰ ἑορτάζωνται τώρα ὅλαι ὁμοῦ, καθὼς διαλαμβάνουσι καὶ τὰ ῥηθέντα τροπάρια περὶ ὅλων ὁμοῦ τῶν ἑπτὰ Συνόδων, καὶ οὐχὶ νὰ εἶναι χωρισμένη ἀπὸ αὐτὰς ἡ Ἑβδόμη Σύνοδος. Διατί γὰρ αὕτη μόνη νὰ χωρίζεται ἀπὸ τὴν συνάθροισιν καὶ ἑταιρείαν τῶν φίλων αὐτῇ Συνόδων;

Ὁμοίως ἔπρεπε νὰ ψάλλεται ἐν τῷ Ὄρθρῳ καὶ ὁ ὑπὸ τοῦ τροπαρίου ἀναφερόμενος θαυμαστὸς ἐκεῖνος Κανὼν τοῦ Ἁγίου Γερμανοῦ τοῦ νέου ἐν χειρογράφοις σῳζόμενος, ὁ ὁποῖος περιέχει τὰς ὑποθέσεις ὅλων τῶν ἑπτὰ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, καθὼς αὐτὸς ψάλλεται κατὰ τὴν παροῦσαν Κυριακὴν ἐν τοῖς εὐαγέσι Μοναστηρίοις τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καὶ οὐχὶ νὰ ψάλλεται ὁ ὑπὸ τοῦ Φιλοθέου συντεθεὶς Κανών, ὁ τὰς ὑποθέσεις δύω μόνον Συνόδων ἀναφέρων.

Ὅθεν ἐγώ, ἐπειδὴ ὑπόσχομαι ἐν τῷ προοιμίῳ τοῦ Συναξαριστοῦ τούτου, νὰ ῥυθμίσω τὰ ἄτακτα, διὰ τοῦτο ἀφαίρεσα τὸ ἐνταῦθα Συναξάριον τῆς Οἰκουμενικῆς Τετάρτης Συνόδου. Ἕνα μέν, διατὶ αὐτὸ περιττῶς ἐδῶ γράφεται, καθότι αὐτὸ ἐγράφη κατὰ τὴν ἑνδεκάτην τοῦ παρόντος μηνός, ὅτε τὸν Τόμον τῆς αὐτῆς Συνόδου ἐκράτυνεν ἡ Ἁγία Εὐφημία. Τοῦτο δέ, καὶ διατὶ εἶναι πάντῃ ἀνάρμοστον εἰς τὴν ὑπόθεσιν τῶν ἁγίων καὶ Οἰκουμενικῶν ἓξ Συνόδων. Ἐν τῷ τέλει δὲ τοῦ παρόντος Ἰουλίου προσέθηκα τὸν γλαφυρὸν ἐκεῖνον Κανόνα τοῦ νέου Γερμανοῦ, ἵνα ὁ βουλόμενος τοῦτον ψάλῃ, ἀντὶ τοῦ Κανόνος τοῦ Φιλοθέου, ὡς ἐκείνου ἀσυγκρίτως ἁρμοδιώτερον. [Σ.τ.ἐ.: Παρατίθεται εἰς τὸ τέλος τοῦ παρόντος τρίτου τόμου.] Λυπηρὸν γάρ μοι ἐφάνη νὰ μὴ μεταδώσω τοῦτον εἰς τὸ κοινόν. Σημείωσαι δέ, ὅτι ἡ μὲν ἁγία καὶ Οἰκουμενικὴ Πρώτη Σύνοδος, ἑορτάζεται ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν Κυριακὴν τὴν μετὰ τὴν Ἀνάληψιν. Ἡ δὲ Δευτέρα, κατὰ τὴν εἰκοστὴν δευτέραν Μαΐου. Ἡ Τρίτη, κατὰ τὴν ἐνάτην τοῦ Σεπτεμβρίου. Ἡ Τετάρτη, κατὰ τὴν ἑνδεκάτην τοῦ παρόντος ὡς εἴπομεν. Ἡ Πέμπτη, κατὰ τὴν εἰκοστὴν πέμπτην τοῦ παρόντος. Ἡ Ἕκτη, κατὰ τὴν δεκάτην τετάρτην τοῦ Σεπτεμβρίου. Καὶ ἡ Ἑβδόμη κατὰ τὴν ἑνδεκάτην τοῦ Ὀκτωβρίου. Σημείωσαι, ὅτι ἡ Κυριακὴ αὕτη τῶν Πατέρων ψάλλεται ἀπὸ τὴν δεκάτην τρίτην τοῦ παρόντος, ἕως εἰς τὴν δεκάτην ἐνάτην αὐτοῦ.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Γ’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Των Αγίων Αθηνογένους Επισκόπου Πηδαχθόης, Φαύστου, Αντιόχου, Αθηνογένους κ.ά.