Συναξαριστής Αγίου Νικοδήμου8 Δεκεμβρίου
Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ
Τω αυτώ μηνί Η’, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Παταπίου.
Φθαρτόν λελοιπώς Πατάπιε γης πάτον,
Πατείς όπου πατούσι πραέων πόδες.
Ογδοάτη Πατάπιε χλόης πέδον αμφεπάτησας.
Ούτος ήτον από τας Θήβας της Αιγύπτου. Προτιμήσας δε την μοναχικήν ζωήν, πολλούς χρόνους ήσκησεν εις την έρημον. Έπειτα ελθών εις Κωνσταντινούπολιν, τυφλούς ωμμάτωσε, υδρωπικούς ιάτρευσε με χρήσιν ελαίου, δαίμονας εδίωξε, πάθος καρκίνου εθεράπευσε. Και πολλά άλλα τοιαύτα θαύματα εργασάμενος, εν ειρήνη παρέδωκε το πνεύμα του εις τον Κύριον. (Τον πλατύτερον Βίον του Οσίου τούτου όρα εις το Εκλόγιον. Τούτον δε συνέγραψεν ελληνιστί ο Μεταφραστής, ου η αρχή· «Ου πολλούς Αίγυπτος τίκτει, επάν δε τέκη, μέγα τίκτει». Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη των Ιβήρων και εν άλλαις.)
*
Τη αυτή ημέρα μνήμη των Αγίων πέντε Αποστόλων εκ των Εβδομήκοντα, Σωσθένους, Απολλώ, Κηφά, Καίσαρος και Επαφροδίτου.
Εις τον Σωσθένην.
Ο Σωσθένης φέρων σε Χριστέ μου σθένος,
Έσωσε πολλούς ενδύσας αυτούς σθένος.
Εις τον Απολλώ.
Έχων Απολλώς συν χάριτι και λόγον,
Έπεισε πολλούς τον Θεόν σέβειν Λόγον.
Εις τον Κηφάν.
Έσπευδε Κηφάς εκμιμείσθαι τον Πέτρον,
Ως αν φανή την κλήσιν έργοις εισφέρων.
Εις τον Τυχικόν.
Μη τον τυχόντα Τυχικόν τούτον νόει.
Ούτος γαρ εις πέφυκε των Αποστόλων.
Εις τον Επαφρόδιτον.
Επαφρόδιτος δεξιών έργων φύλαξ,
Εκ δεξιών σε του Πατρός βλέπει Λόγε.
Εις τον Καίσαρα.
Όντως εβασίλευσε Καίσαρ εμφρόνως,
Χριστώ Βασιλεί τας ψυχάς συνεισφέρων.
Από τους ιερούς Αποστόλους τούτους, ο μεν Σωσθένης, τον οποίον αναφέρει ο Παύλος εις την προς Κορινθίους πρώτην επιστολήν λέγων «Παύλος Απόστολος Ιησού Χριστού δια θελήματος Θεού, και Σωσθένης ο αδελφός» (κεφ. α’, 1), ούτος λέγω έγινεν Επίσκοπος Κολοφώνος, η οποία είναι πόλις παραθαλασσία ευρισκομένη εν τη Ιωνία, τιμημένη ποτέ με θρόνον Επισκόπου υπό τον Εφέσου, τώρα δε ονομάζεται τουρκιστί Σιγατζίκ (1). Ο δε Απολλώς, τον οποίον και αυτόν αναφέρει ο Παύλος εν τη προς Κορινθίους πρώτη επιστολή, λέγων «Τις ουν εστι Παύλος; τις δε Απολλώς, αλλ’ ή διάκονοι;» (κεφ. γ’, 5), ούτος λέγω έγινε Καισαρείας Επίσκοπος. Ο δε Επαφρόδιτος, τον οποίον και αυτόν αναφέρει ο Παύλος λέγων «Αναγκαίον δε ηγησάμην Επαφρόδιτον τον αδελφόν και συνεργόν και συστρατιώτην μου, υμών δε Απόστολον και λειτουργόν της χρείας μου πέμψαι προς υμάς» (Φιλιπ. β’, 25), ούτος, λέγω, έγινεν Επίσκοπος Κολοφώνος ύστερα από τον Σωσθένη (2). Ο δε Καίσαρ, τον οποίον αναφέρει ο Παύλος λέγων «Ασπάζονται υμάς πάντες οι Άγιοι, μάλιστα δε οι εκ της Καίσαρος οικίας» (Φιλιπ. δ’, 22) (3), ούτος, λέγω, έγινεν Επίσκοπος Κορώνης της εν τω Μορέα ευρισκομένης. Ούτοι λοιπόν όλοι καλώς πολιτευσάμενοι, οσίως εποίμαναν το του Χριστού ποίμνιον και εκυβέρνησαν τας εμπιστευθείσας εις αυτούς Εκκλησίας. Αλλά και πειρασμούς πολλούς υπέμειναν οι μακάριοι από τους ειδωλολάτρας δια την του Χριστού πίστιν. Και έτζι ετελειώθησαν, παραδόντες τας ψυχάς των εις χείρας Θεού (4).
(1) Σημείωσαι, ότι ο θείος Χρυσόστομος λέγει, πως ο Κρίσπος, περί ου γράφουν αι Πράξεις «Κρίσπος δε ο Αρχισυνάγωγος επίστευσε τω Κυρίω συν όλω τω οίκω αυτού» (Πραξ. ιε, 8), και ο Παύλος «Ουδένα άλλον εβάπτισα, ειμή Κρίσπον και Γάϊον» (Α’ Κορ. α’, 14), ο Κρίσπος φημί ούτος, λέγει ο Χρυσόστομος, ότι ωνομάζετο και Σωσθένης. «Οίμαι δε τούτον (τον Κρίσπον δηλ.) και Σωσθένη λέγεσθαι. Ος τοσούτον ανήρ πιστός ην, ώστε και τύπτεσθαι, και παρείναι αεί τω Παύλω» (Ομιλ. λθ’ εις τας Πράξεις).
(2) Εν δε τω χειρογράφω Συναξαριστή γράφεται, ότι ο Επαφρόδιτος ούτος έγινεν Επίσκοπος εν Κύπρω, τη ούτω καλουμένη Αδριακή. Και πολλούς εκεί δια της διδασκαλίας του οικείωσε με τον Χριστόν.
(3) Σημείωσαι, ότι ο ιερός Θεοφύλακτος, εν τη ερμηνεία της προς Φιλιππησίους, Καίσαρος οικίαν εννοεί το παλάτιον του Καίσαρος Νέρωνος. Και όχι ενός τινος Αποστόλου. Πολλοί γαρ εκ του παλατίου του Νέρωνος επίστευσαν εις τον Χριστόν. Οίτινες και ασπάζονται τους Φιλιππησίους.
(4) Περί δε του Κηφά ουδέν αναφέρει, ούτε ο χειρόγραφος Συναξαριστής, ούτε ο τετυπωμένος. Πού δηλονότι εκήρυξε το Ευαγγέλιον. Και οποίου τέλους ηξιώθη. Σημειούμεν δε ενταύθα ότι το Κηφ, ή Κηφά είναι φωνή χαλδαϊκή, και δηλοί πέτραν, κατά τον νεώτερον Καλμέτην εν υπομνήματι εις τον Ιωάννην. Ο δε Ιερώνυμος εν τω περί εβραϊκών ονομάτων λέγει, ότι το Κηφάς δεν είναι εβραϊκόν όνομα, αλλά της Σύρων φωνής, και σημαίνει το στερεόν και αντίτυπον. (Όρα εις την νεοτύπωτον Εκατονταετηρίδα.)
*
Μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Σωφρονίου Επισκόπου Κύπρου.
Ο Σωφρόνιος όμματα κλείσας κάτω,
Ήνοιξεν άνω εις Θεού θεωρίαν.
Ούτος εκατάγετο από την μεγάλην νήσον της Κύπρου, υιός Χριστιανών και ευλαβών γονέων. Ήτον δε πολυμαθής δια την ευφυΐαν του. Ανεγίνωσκε γαρ και εμελέτα νύκτα και ημέραν τας θείας Γραφάς, και τα λόγια του Κυρίου. Όθεν τόσον έγινεν ενάρετος και ευλαβής, ώστε οπού ηξιώθη να λάβη παρά Θεού μεγάλα χαρίσματα, και να κάμνη και θαύματα. Δια τούτο μετά τον θάνατον Δαμιανού του αγιωτάτου Επισκόπου Κύπρου, εχειροτονήθη από τους Επισκόπους, συμφωνούντος και όλου του λαού, Αρχιεπίσκοπος της εν Κύπρω αγιωτάτης Εκκλησίας. Αφ’ ου δε εχειροτονήθη, έγινε των πενήτων πλουτιστής, των πεινώντων τροφεύς, ορφανών βοηθός, χηρών προστάτης, καταπονουμένων λυτρωτής, γυμνών σκέπη. Όθεν με τοιαύτας αρετάς πολιτευσάμενος ο αοίδιμος, και τω Θεώ ευαρεστήσας, εν ειρήνη εκοιμήθη.
Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.
Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.
* * *
Τῷ αὐτῷ μηνὶ Η΄, μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Παταπίου.
Φθαρτὸν λελοιπὼς Πατάπιε γῆς πάτον,
Πατεῖς ὅπου πατοῦσι πρᾳέων πόδες.
Ὀγδοάτῃ Πατάπιε χλόης πέδον ἀμφεπάτησας.
Οὗτος ἦτον ἀπὸ τὰς Θήβας τῆς Αἰγύπτου. Προτιμήσας δὲ τὴν μοναχικὴν ζωήν, πολλοὺς χρόνους ἤσκησεν εἰς τὴν ἔρημον. Ἔπειτα ἐλθὼν εἰς Κωνσταντινούπολιν, τυφλοὺς ὠμμάτωσε, ὑδρωπικοὺς ἰάτρευσε μὲ χρῆσιν ἐλαίου, δαίμονας ἐδίωξε, πάθος καρκίνου ἐθεράπευσε. Καὶ πολλὰ ἄλλα τοιαῦτα θαύματα ἐργασάμενος, ἐν εἰρήνῃ παρέδωκε τὸ πνεῦμά του εἰς τὸν Κύριον. (Τὸν πλατύτερον Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου ὅρα εἰς τὸ Ἐκλόγιον. Τοῦτον δὲ συνέγραψεν ἑλληνιστὶ ὁ Μεταφραστής, οὗ ἡ ἀρχή· «Οὐ πολλοὺς Αἴγυπτος τίκτει, ἐπὰν δὲ τέκῃ, μέγα τίκτει». Σῴζεται ἐν τῇ Λαύρᾳ, ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις.)
*
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ἁγίων πέντε Ἀποστόλων ἐκ τῶν Ἑβδομήκοντα, Σωσθένους, Ἀπολλώ, Κηφᾶ, Καίσαρος καὶ Ἐπαφροδίτου.
Εἰς τὸν Σωσθένην.
Ὁ Σωσθένης φέρων σε Χριστέ μου σθένος,
Ἔσωσε πολλοὺς ἐνδύσας αὐτοὺς σθένος.
Εἰς τὸν Ἀπολλώ.
Ἔχων Ἀπολλὼς σὺν χάριτι καὶ λόγον,
Ἔπεισε πολλοὺς τὸν Θεὸν σέβειν Λόγον.
Εἰς τὸν Κηφᾶν.
Ἔσπευδε Κηφᾶς ἐκμιμεῖσθαι τὸν Πέτρον,
Ὡς ἂν φανῇ τὴν κλῆσιν ἔργοις εἰσφέρων.
Εἰς τὸν Τυχικόν.
Μὴ τὸν τυχόντα Τυχικὸν τοῦτον νόει.
Οὗτος γὰρ εἷς πέφυκε τῶν Ἀποστόλων.
Εἰς τὸν Ἐπαφρόδιτον.
Ἐπαφρόδιτος δεξιῶν ἔργων φύλαξ,
Ἐκ δεξιῶν σε τοῦ Πατρὸς βλέπει Λόγε.
Εἰς τὸν Καίσαρα.
Ὄντως ἐβασίλευσε Καῖσαρ ἐμφρόνως,
Χριστῷ Βασιλεῖ τὰς ψυχὰς συνεισφέρων.
Ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς Ἀποστόλους τούτους, ὁ μὲν Σωσθένης, τὸν ὁποῖον ἀναφέρει ὁ Παῦλος εἰς τὴν πρὸς Κορινθίους πρώτην ἐπιστολὴν λέγων «Παῦλος Ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ διὰ θελήματος Θεοῦ, καὶ Σωσθένης ὁ ἀδελφός» (κεφ. α΄, 1), οὗτος λέγω ἔγινεν Ἐπίσκοπος Κολοφῶνος, ἡ ὁποία εἶναι πόλις παραθαλασσία εὑρισκομένη ἐν τῇ Ἰωνίᾳ, τιμημένη ποτὲ μὲ θρόνον Ἐπισκόπου ὑπὸ τὸν Ἐφέσου, τώρα δὲ ὀνομάζεται τουρκιστὶ Σιγατζίκ (1). Ὁ δὲ Ἀπολλώς, τὸν ὁποῖον καὶ αὐτὸν ἀναφέρει ὁ Παῦλος ἐν τῇ πρὸς Κορινθίους πρώτῃ ἐπιστολῇ, λέγων «Τίς οὖν ἐστι Παῦλος; τίς δὲ Ἀπολλώς, ἀλλ’ ἢ διάκονοι;» (κεφ. γ΄, 5), οὗτος λέγω ἔγινε Καισαρείας Ἐπίσκοπος. Ὁ δὲ Ἐπαφρόδιτος, τὸν ὁποῖον καὶ αὐτὸν ἀναφέρει ὁ Παῦλος λέγων «Ἀναγκαῖον δὲ ἡγησάμην Ἐπαφρόδιτον τὸν ἀδελφὸν καὶ συνεργὸν καὶ συστρατιώτην μου, ὑμῶν δὲ Ἀπόστολον καὶ λειτουργὸν τῆς χρείας μου πέμψαι πρὸς ὑμᾶς» (Φιλιπ. β΄, 25), οὗτος, λέγω, ἔγινεν Ἐπίσκοπος Κολοφῶνος ὕστερα ἀπὸ τὸν Σωσθένη (2). Ὁ δὲ Καῖσαρ, τὸν ὁποῖον ἀναφέρει ὁ Παῦλος λέγων «Ἀσπάζονται ὑμᾶς πᾶντες οἱ Ἅγιοι, μάλιστα δὲ οἱ ἐκ τῆς Καίσαρος οἰκίας» (Φιλιπ. δ΄, 22) (3), οὗτος, λέγω, ἔγινεν Ἐπίσκοπος Κορώνης τῆς ἐν τῷ Μορέᾳ εὑρισκομένης. Οὗτοι λοιπὸν ὅλοι καλῶς πολιτευσάμενοι, ὁσίως ἐποίμαναν τὸ τοῦ Χριστοῦ ποίμνιον καὶ ἐκυβέρνησαν τὰς ἐμπιστευθείσας εἰς αὐτοὺς Ἐκκλησίας. Ἀλλὰ καὶ πειρασμοὺς πολλοὺς ὑπέμειναν οἱ μακάριοι ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρας διὰ τὴν τοῦ Χριστοῦ πίστιν. Καὶ ἔτζι ἐτελειώθησαν, παραδόντες τὰς ψυχάς των εἰς χεῖρας Θεοῦ (4).
(1) Σημείωσαι, ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος λέγει, πῶς ὁ Κρίσπος, περὶ οὗ γράφουν αἱ Πράξεις «Κρίσπος δὲ ὁ Ἀρχισυνάγωγος ἐπίστευσε τῷ Κυρίῳ σὺν ὅλῳ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ» (Πράξ. ιε, 8), καὶ ὁ Παῦλος «Οὐδένα ἄλλον ἐβάπτισα, εἰμὴ Κρίσπον καὶ Γάϊον» (Α΄ Κορ. α΄, 14), ὁ Κρίσπος φημὶ οὗτος, λέγει ὁ Χρυσόστομος, ὅτι ὠνομάζετο καὶ Σωσθένης. «Οἶμαι δὲ τοῦτον (τὸν Κρίσπον δηλ.) καὶ Σωσθένη λέγεσθαι. Ὃς τοσοῦτον ἀνὴρ πιστὸς ἦν, ὥστε καὶ τύπτεσθαι, καὶ παρεῖναι ᾀεὶ τῷ Παύλῳ» (Ὁμιλ. λθ΄ εἰς τὰς Πράξεις).
(2) Ἐν δὲ τῷ χειρογράφῳ Συναξαριστῇ γράφεται, ὅτι ὁ Ἐπαφρόδιτος οὗτος ἔγινεν Ἐπίσκοπος ἐν Κύπρῳ, τῇ οὕτω καλουμένῃ Ἀδριακῇ. Καὶ πολλοὺς ἐκεῖ διὰ τῆς διδασκαλίας του οἰκείωσε μὲ τὸν Χριστόν.
(3) Σημείωσαι, ὅτι ὁ ἱερὸς Θεοφύλακτος, ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ τῆς πρὸς Φιλιππησίους, Καίσαρος οἰκίαν ἐννοεῖ τὸ παλάτιον τοῦ Καίσαρος Νέρωνος. Καὶ ὄχι ἑνός τινος Ἀποστόλου. Πολλοὶ γὰρ ἐκ τοῦ παλατίου τοῦ Νέρωνος ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν. Οἵτινες καὶ ἀσπάζονται τοὺς Φιλιππησίους.
(4) Περὶ δὲ τοῦ Κηφᾶ οὐδὲν ἀναφέρει, οὔτε ὁ χειρόγραφος Συναξαριστής, οὔτε ὁ τετυπωμένος. Ποῦ δηλονότι ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον. Καὶ ὁποίου τέλους ἠξιώθη. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα ὅτι τὸ Κήφ, ἢ Κηφὰ εἶναι φωνὴ χαλδαϊκή, καὶ δηλοῖ πέτραν, κατὰ τὸν νεώτερον Καλμέτην ἐν ὑπομνήματι εἰς τὸν Ἰωάννην. Ὁ δὲ Ἱερώνυμος ἐν τῷ περὶ ἑβραϊκῶν ὀνομάτων λέγει, ὅτι τὸ Κηφᾶς δὲν εἶναι ἑβραϊκὸν ὄνομα, ἀλλὰ τῆς Σύρων φωνῆς, καὶ σημαίνει τὸ στερεὸν καὶ ἀντίτυπον. (Ὅρα εἰς τὴν νεοτύπωτον Ἑκατονταετηρίδα.)
*
Μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Σωφρονίου Ἐπισκόπου Κύπρου.
Ὁ Σωφρόνιος ὄμματα κλείσας κάτω,
Ἤνοιξεν ἄνω εἰς Θεοῦ θεωρίαν.
Οὗτος ἐκατάγετο ἀπὸ τὴν μεγάλην νῆσον τῆς Κύπρου, υἱὸς Χριστιανῶν καὶ εὐλαβῶν γονέων. Ἦτον δὲ πολυμαθὴς διὰ τὴν εὐφυΐαν του. Ἀνεγίνωσκε γὰρ καὶ ἐμελέτα νύκτα καὶ ἡμέραν τὰς θείας Γραφάς, καὶ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. Ὅθεν τόσον ἔγινεν ἐνάρετος καὶ εὐλαβής, ὥστε ὁποῦ ἠξιώθη νὰ λάβῃ παρὰ Θεοῦ μεγάλα χαρίσματα, καὶ νὰ κάμνῃ καὶ θαύματα. Διὰ τοῦτο μετὰ τὸν θάνατον Δαμιανοῦ τοῦ ἁγιωτάτου Ἐπισκόπου Κύπρου, ἐχειροτονήθη ἀπὸ τοὺς Ἐπισκόπους, συμφωνοῦντος καὶ ὅλου τοῦ λαοῦ, Ἀρχιεπίσκοπος τῆς ἐν Κύπρῳ ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας. Ἀφ’ οὗ δὲ ἐχειροτονήθη, ἔγινε τῶν πενήτων πλουτιστής, τῶν πεινώντων τροφεύς, ὀρφανῶν βοηθός, χηρῶν προστάτης, καταπονουμένων λυτρωτής, γυμνῶν σκέπη. Ὅθεν μὲ τοιαύτας ἀρετὰς πολιτευσάμενος ὁ ἀοίδιμος, καὶ τῷ Θεῷ εὐαρεστήσας, ἐν εἰρήνῃ ἐκοιμήθη.
Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.
Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Α’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.
* * *
