Όσο, αγαπητοί μου, προχωρεί η ακολουθία και πλησιάζει η στιγμή της σταυρώσεως του Χριστού, τόσο οι ύμνοι και τα τροπάρια γίνονται γλυκύτερα. Προκαλούν συγκίνηση· μόνο χυδαίες ψυχές παραμένουν ασυγκίνητες.
Παγκόσμιος θρήνος. Ο εκκλησιαστικός ποιητής καλεί να συμμετάσχουν στο θρήνο και στο πένθος άγγελοι, άνθρωποι αλλά κι αυτά τα άψυχα δημιουργήματα. Μεταξύ των άλλων αναφέρει και τη γη. «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας», λέει (αντίφ. ιε’ όρθρ. Μ. Παρ.). Επιτρέψτε μου, μολονότι είστε κουρασμένοι, να πω λίγες λέξεις στο σημείο αυτό· πενθεί η γη.
Αλλά ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΓΗ; Η γη, απαντούν οι αστρονόμοι, είναι ένας πλανήτης, ένα από τα άπειρα ουράνια σώματα που υπάρχουν. Εν συγκρίσει με τα άλλα ουράνια σώματα η γη είναι ένας μικρός κόκκος. Αν για μας η υδρόγειος σφαίρα φαίνεται μεγάλη, εν συγκρίσει όμως με άλλες σφαίρες, που στροβιλίζονται στο άπειρο, είναι πολύ μικρή.
Και όμως η γη έχει κάτι μοναδικό. Είναι ουράνιο σώμα ευλογημένο, καλλωπισμένο, ωραιότατο. Είναι, όπως είπε κάποιος αστρονόμος, «το διαμάντι των αστέρων». Εδώ υπάρχει βλάστηση, χλόη, άνθη, δέντρα, καρποί· εδώ υπάρχουν ψάρια, ζώα, πουλιά· εδώ υπάρχουν όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την ύπαρξη της ζωής. Ένα δε από τα σπουδαιότερα στοιχεία είναι το νερό. Εδώ υπάρχουν νερά άφθονα· πηγές, ποταμοί, λίμνες, θάλασσες και ωκεανοί, που καλύπτουν τα τρία τέταρτα της επιφανείας της γης.
«Ο εν ύδασι την γην κρεμάσας», λέει ο ύμνος. Πολλοί αυτό το αμφισβητούσαν, απεδείχθη όμως αληθινό. Οι αστροναύτες που είδαν τη γη από τη σελήνη, απόλαυσαν ένα θαυμάσιο θέαμα. Την είδαν μια πελώρια πολύχρωμη σφαίρα αλλού άσπρη (οι παγετώνες), αλλού πράσινη (τα δάση), αλλού φαιά – σκούρα (η ξηρά), και το περισσότερο γαλάζια (η θάλασσα).
Οι αρχαίοι, που δεν γνώριζαν πολλά πράγματα, νόμιζαν ότι η γη είναι επίπεδη κι ότι τη σηκώνει στους ώμους του ο μυθικός Άτλας. Σήμερα γνωρίζουμε, ότι η γη είναι μια πελώρια σφαίρα που αιωρείται στο άπειρο. Και κάνει δύο κινήσεις· διαγράφει ένα κύκλο γύρω από τον ήλιο και μία στροφή γύρω από τον εαυτό της· η μία κίνηση δημιουργεί το έτος, η άλλη δημιουργεί το ημερονύκτιο. Και τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα· σε ένα δευτερόλεπτο διανύει είκοσι χιλιάδες χιλιόμετρα!
Πώς στέκεται; Δύσκολο ερώτημα. Η επιστήμη απαντά, αλλά δεν εξηγεί· απλώς περιγράφει. Λέει, ότι ισορροπούν δύο τεράστιες δυνάμεις, η παγκόσμια έλξη που την τραβά προς τα μέσα και η φυγόκεντρη δύναμη που την ωθεί προς τα έξω. Όπως εμείς μικρά παιδιά παίζοντας παίρναμε ένα κουβαδάκι, το γεμίζαμε νερό, το δέναμε μ’ ένα σχοινί και το περιστρέφαμε, και το νερό δεν χυνόταν. Έτσι κ’ εδώ· κάποιο αόρατο χέρι στρέφει συνεχώς, επί αιώνες τώρα, τη γη, κι αυτή αιωρείται και κινείται μέσα στο άπειρο.
Σας ερωτώ· είναι δυνατόν η ύλη μόνη της να έχει τέτοιες δυνάμεις; Ποιος έβαλε μέσα στη νεκρή ύλη τέτοιες τεράστιες μυστηριώδεις δυνάμεις; Μία είναι η λογική απάντηση· ο Θεός. «Μέγας ει, Κύριε, και θαυμαστά τα έργα σου, και ουδείς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων σου» (Μ. αγιασμ., ευχή Σωφρονίου Ιεροσ.). Γι’ αυτό σήμερα ο ποιητής θυμάται τη γη, το έξοχο δημιούργημα, που συμμετέχει και αυτό στο θρήνο για το δημιουργό του.
Εγώ θα ήθελα, αυτούς που δεν πιστεύουν και βλαστημούν τον Εσταυρωμένο, να τους βάλουμε σ’ ένα πύραυλο και να τους πάμε στη σελήνη, όπου επικρατεί νέκρα· ούτε αέρας, ούτε σταγόνα νερού εκεί. Αχάριστε άνθρωπε! πίνεις το νερό, αναπνέεις τον καθαρό αέρα, κ’ ένα ευχαριστώ δε λες· τη μπουκιά έχεις στο στόμα, και το Χριστό βλαστημάς.
Η γη αυτή, που είναι το πεδίο της δράσεως του ανθρώπου, είναι και μάρτυς των έργων του. Αν μπορούσε να μιλήσει, θα εξιστορούσε τα φοβερά εγκλήματα που έγιναν επάνω στον φλοιό της. Δεν υπάρχει γωνιά της γης που δε μολύνθηκε από τον άνθρωπο. Αυτός διέπραξε μεγάλα εγκλήματα. Αλλά το πιο απαίσιο απ’ όλα τα εγκλήματα είναι, ότι ο άνθρωπος σταύρωσε το Δημιουργό του, το Θεό. Αυτή ήταν η ανταπόδοση και ευγνωμοσύνη του! Γι’ αυτό πενθεί η γη· «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας».
Προσέξατε τι λέει ο ύμνος; «ΣΗΜΕΡΟΝ ΚΡΕΜΑΤΑΙ (Ο ΧΡΙΣΤΟΣ) επί ξύλου». Δε λέει «εκρεμάσθη»· λέει «κρεμάται», σε ενεστώτα. Τι έννοια έχει αυτός ο ενεστώτας; Αφού ο Κύριος εκρεμάσθη σε ορισμένη χρονική στιγμή, εφ’ άπαξ, γιατί λέει «σήμερον κρεμάται»; Διότι συνεχίζεται το μαρτύριο του Χριστού μας. Ξανασταυρώνεται ο Χριστός. Ναι, ξανασταυρώνεται. Όχι πλέον από τους Ιουδαίους, αλλά από τους λεγομένους Χριστιανούς, αυτούς που βαπτίσθηκαν στο όνομα της αγίας Τριάδος, φέρουν ονόματα χριστιανικά και τώρα τις μέρες αυτές πυκνώνουν τα εκκλησιάσματα.
Ο απόστολος Παύλος λέει ότι, όπου θανάσιμο αμάρτημα, όπου έγκλημα και ιδίως φόνος, εκεί «ανασταυρούται» ο Χριστός (βλ. Εβρ. 6:6). Λίγοι φόνοι έγιναν επάνω στη γη; 40 με 50 εκατομμύρια ήταν οι νεκροί μόνο των δύο παγκοσμίων πολέμων. Αλλά και σήμερα με τις εκτρώσεις – τι φρίκη – στην Ελλάδα σφάζονται 400.000 έμβρυα το χρόνο. Παιδιά, άνθρωποι είν’ αυτά, αφού η ζωή αρχίζει από τη στιγμή της συλλήψεως. Η μήτρα της γυναίκας είναι θερμοκήπιο της ζωής, εργαστήριο που φτιάχνει άνθρωπο. Έκτρωση ίσον φόνος, και φόνος ίσον ανασταύρωση του Χριστού. Γι’ αυτό ο Ντοστογιέφσκι λέει· «Όποιος σκοτώνει παιδί, σκοτώνει το Χριστό». Διότι το παιδί είναι αθώο όπως ο Χριστός. Τώρα οι Έλληνες γεννούν δύο μόνο. Τα άλλα έμβρυα τι γίνονται; Δολοφόνοι, δολοφόνοι! Μένετε αμετανόητοι· δεν τρέχετε να ζητήσετε το έλεος του Θεού.
Όπου φόνος, όπου έκτρωση-άμβλωση, όπου κλοπή, κατάχρηση, αδικία, εκμετάλλευση, όπου ψέμα, συκοφαντία και διαβολή, όπου πορνεία, μοιχεία κι ό,τι άλλο έκφυλο, εκεί σταυρώνεται ο Χριστός, «σήμερον κρεμάται επί ξύλου» πάλι. Ο Ηλίας Μηνιάτης λέει· «Σήμερον ο Χριστός κρεμάται επί ξύλου, και ο πόρνος κρεμάται στην αγκάλη της πόρνης!».
Πιστεύεις, Χριστιανέ; έλα μετανοημένος να προσκυνήσεις τον Εσταυρωμένο. Δεν πιστεύεις; μη μολύνεις και τα χείλη σου με φίλημα Ιούδα. Ιδού πώς επαναλαμβάνεται σε μύριες περιπτώσεις το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου».
Και η γη; Η ΓΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΕΤΑΙ. «Δόξα τη μακροθυμία σου, Κύριε»! Το δαχτυλάκι του να κουνήσει ο Χριστός, θα γίνουμε όλοι σκόνη, θα σβήσουμε. Αμαρτάνεις, άνθρωπε, πάνω στη σφαίρα αυτή, και η γη δε θα διαμαρτυρηθεί; Ασφαλώς διαμαρτύρεται. Το ακούσαμε χθες· «Φρίξον ήλιε, στέναξον η γη» (γ’ απόστ. αν. Μ. Πεμ.). Η μόλυνση του περιβάλλοντος, για την οποία φωνάζει η νέα επιστήμη της οικολογίας, τι είναι; μια διαμαρτυρία. Η γη δεν είναι πλέον όπως βγήκε από τα χέρια του Δημιουργού. Έχει μολυνθεί και διαρκώς μολύνεται. Φωνάζουν όλοι, Άγγλοι, Ιταλοί, Γερμανοί, Ρώσοι· Αμάν, πεθαίνει η γη· ξύπνα, ανθρωπότητα!… Το χορτάρι πικρίζει, οι καρποί αλλοιώνονται. Οι λίμνες, οι θάλασσες ρυπαίνονται (η Μεσόγειος κατάντησε οχετός). Τα ψάρια, κατά την Αποκάλυψη, ψοφούν (βλ. Απ. 8:9), ζώα δηλητηριάζονται. Ο αέρας, το πιο απαραίτητο στοιχείο για τη ζωή, καλύπτεται από νέφη αιθάλης και οι άνθρωποι ασφυκτιούν. Τα πάντα πεθαίνουν. Αυτή είναι η διαμαρτυρία της γης για το έγκλημα της αμαρτίας.
Τι συνιστά η ιατρική όταν μολυνθεί ένας τόπος; Απολύμανση. Και η γη θέλει απολύμανση. Δεν υπάρχει σημείο της που δεν είναι μολυσμένο από αίμα. Όπου να πάτε ακούγεται· «Κάιν Κάιν, πού είναι ο αδελφός σου;» (Γεν. 4:9). Εγώ, που έχω ζήσει τόσα χρόνια και περνώ τους δρόμους και ξέρω ότι σε κάθε χιλιόμετρο στην Ελλάδα κάποιος έχει σκοτωθεί, ανατριχιάζω. Δεν υπάρχει γωνιά που δεν τη βάψαμε με αίμα δεξιοί κι αριστεροί. Αναστενάζει η γη και ζητεί απολύμανση, να μπει σε κλίβανο. Και θα μπει. Ο δε κλίβανος είναι η οργή του Θεού.
Τι θα κάνουμε, αδελφοί; Σταματώ. Πονώ, μου ‘ρχεται να κλάψω. Βρισκόμαστε στο τέλος της ανθρωπότητας. Σημεία πολλά. Μεταξύ των άλλων και αυτό· πεθαίνει η γη! Κλαίνε τα δέντρα, τα πουλιά, τα βράχια…
Εσύ δε θα κλάψεις; Ας κλάψουμε κ’ εμείς, αδελφοί μου. Ας πούμε κ’ εμείς το λόγο του ληστή· «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. 23:42)· αμήν.
Ομιλία στον Ι. Ναό Αγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης, 27-4-1989.
