Μίση, έχθρες και αδικίες βασίλευαν στον κόσμο, αγαπητοί μου, προτού να έλθη ο Κύριος στη γη. Παντού ήταν υψωμένη η σημαία του μίσους. Αγάπη δεν υπήρχε· ή, και όπου υπήρχε, ήταν μια αγάπη ατελής και συμφεροντολόγος· είχε το όνομα της αγάπης, μα αγάπη δεν ήταν. Αλλά ο Χριστός ήρθε για να σβήση τα μίση και να υψώση παντού τη σημαία της αγάπης. Ήρθε να διώξη την έχθρα και να θεμελιώση ένα νέο κόσμο επάνω σε νέο θεμέλιο, το θεμέλιο της αγάπης. Την αγάπη αυτή δίδαξε πάντοτε, την αγάπη διδάσκει και στο σημερινό ευαγγέλιο (Λουκ. 6:31-36).
Ποια λοιπόν είνε η αγάπη του Χριστού; Η αγάπη του Χριστού δεν είνε όπως η αγάπη του κόσμου. Σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού που ακούσαμε σήμερα, τα γνωρίσματα της αληθινής αγάπης είνε τα εξής τρία. Αγαπά κατά Θεόν εκείνος που δεν αδικεί τον άλλο – πρώτον, εκείνος που δεν εκδικείται τους εχθρούς του – δεύτερον, και τρίτον εκείνος που ελεεί και συμπαθεί τους πάσχοντας.
Ας τα εξετάσουμε όμως αυτά καλύτερα.
- Πρώτον, όποιος έχει την αγάπη του Χριστού δεν αδικεί κανένα. Και για να μην αδική ποτέ στη ζωή του, πρέπει να θυμάται τον χρυσό κανόνα του Χριστού, με τον οποίο αρχίζει το σημερινό ευαγγέλιο. Τι λέει εκεί ο Χριστός: «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» (Λουκ. 6:31). Δηλαδή· όπως θέλετε να φέρωνται οι άλλοι απέναντι σ’ εσάς, έτσι να φέρεστε κ’ εσείς απέναντι σ’ αυτούς. Και για να τα αναλύσουμε ακόμη περισσότερο τα λόγια αυτά του Χριστού, λέμε τα εξής.
Τρία είνε τα σπουδαιότερα αγαθά του ανθρώπου· η ζωή, η τιμή, και η περιουσία.
Η ζωή είνε δώρο θείο. Μόνο ο Θεός δημιουργεί τη ζωή και μόνο αυτός έχει το δικαίωμα να την αφαιρέση. Επομένως εμείς δεν έχουμε δικαίωμα ν’ απλώσουμε το χέρι και να βλάψουμε τη ζωή κανενός· αντιθέτως έχουμε χρέος να προστατεύουμε και να βοηθούμε τη ζωή κάθε ανθρώπου. Θέλεις εσύ να επιτεθή ο άλλος εναντίον σου με μαχαίρι ή άλλο φονικό όπλο και να σου αφαιρέση τη ζωή; θέλεις να σου ρίξη δηλητήριο μέσα στο φαγητό σου και να σε δηλητηριάση; θέλεις να σου μεταδώση τα μικρόβια της ασθενείας από την οποία πάσχει; Όχι βεβαίως. Ε λοιπόν, όπως ο άλλος θέλεις να σεβαστή τη ζωή σου, έτσι κ’ εσύ να σέβεσαι τη ζωή τη δική του· να τη θεωρής απαραβίαστη.
Και όχι μόνο τη ζωή του αλλά και την τιμή του. Γιατί και η τιμή, η υπόληψη, το καλό όνομα όπως λέμε, είνε μεγάλο αγαθό. Τι να την κάνης τη ζωή χωρίς καλό όνομα, χωρίς υπόληψη; Λοιπόν σε ερωτώ· θέλεις ο άλλος να σε διαβάλη ως κλέφτη, ως ανήθικο, ως καταχραστή; θέλεις ο άλλος ν’ ακονίζη τη γλώσσα του εναντίον της προσωπικής ή της οικογενειακής σου τιμής; θέλεις με τα λόγια και τις διαδόσεις του να ρίξη λάσπη κατά της τιμής της γυναίκας σου, της κόρης σου, της αδελφής σου; θέλεις ο άλλος να γίνη ο δολοφόνος της τιμής σου; Όχι, όχι! Αλλά τι θέλεις; Κανείς να μην εκφράζεται εναντίον σου και το όνομά σου να ‘νε τιμημένο. Όπως λοιπόν εσύ επιθυμείς να σέβεται ο άλλος την τιμή σου, έτσι κ’ εσύ να σέβεσαι την τιμή του δικού του ονόματος. Πρόσεχε τη γλώσσα σου, ζύγιζε καλά τα λόγια σου. Μη ρίχνεις το δηλητήριο της συκοφαντίας εναντίον κανενός αθώου συνανθρώπου σου.
Αλλά και άλλο αγαθό έχει ο άνθρωπος· την περιουσία. Χωρίς περιουσία δεν μπορείς να συντηρήσης τον εαυτό σου, να θρέψης τα παιδιά σου, να εκπληρώσης τις οικογενειακές και κοινωνικές σου υποχρεώσεις. Θέλεις λοιπόν ο άλλος να πάη και να βάλη φωτιά στα σπαρτά σου, να κλέψη τα πρόβατά σου, να ανοίξη τα χρηματοκιβώτιά σου; θέλεις να σε δολιευθή και να σε απατήση; θέλεις να σου καταπατήση το οικόπεδό σου, να κλέψη τον ιδρώτα του προσώπου σου, να γίνη το παράσιτο εις βάρος της περιουσίας σου; Όχι! Αλλά τι θέλεις· όλοι να σέβωνται την περιουσία σου. Όπως λοιπόν επιθυμείς οι άλλοι να σέβωνται την περιουσία σου, έτσι κ’ εσύ να δείχνης σεβασμό στην περιουσία κάθε συνανθρώπου σου. Το ξένο πράγμα, έστω και μια δραχμή, πρέπει για σένα να ‘νε σεβαστό.
Όταν λοιπόν πρόκειται να κάνης κάτι, βάζε το χέρι στην καρδιά και ρώτα τη συνείδησή σου· Αυτό που πάω να κάνω στον άλλο θέλω εγώ να μου το κάνη εκείνος; Έτσι θ’ αποφεύγης την αδικία και θ’ ανεβής το πρώτο σκαλοπάτι της αγάπης. Αλλά η αγάπη έχει κι άλλα σκαλοπάτια.
- Το δεύτερο σκαλοπάτι είνε, και όταν ο άλλος σε αδική και σε βλάπτη, εσύ να μην ανταποδίδης τα ίσα, να μην εκδικήσαι. Το γνωρίζω· όλοι όσοι ζούμε στην κοινωνία, λίγο ή πολύ έχουμε δεχτή και δεχόμαστε αδικίες· κάποιος, ξένος ή γείτονας ή και συγγενής, θα μας προσβάλη, θα μας κλέψη, θα μας συκοφαντήση. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε εμείς σαν Χριστιανοί; Να αντεπιτεθούμε, να αυτοδικήσουμε, να τρέξουμε στα δικαστήρια;
Πρέπει βέβαια να λάβουμε κάποια μέτρα, να αμυνθούμε και να προστατευθούμε από την κακία. Θα υπερασπίσουμε λοιπόν τα δίκαιά μας· αλλά χωρίς μίσος και χωρίς να μας κυριεύση το πάθος. Δεν πρέπει ν’ αφήσουμε το θυμό να κατακτήση την ψυχή μας. Δεν είμαστε στον καιρό της παλαιάς διαθήκης και δεν θ’ ανταποδώσουμε «οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος» (Εξ. 21:24. Λευ. 24:20. Δευτ. 19:21). Δεν θ’ ανοίξουμε λάκκο για να ρίξουμε μέσα τον αντίδικό μας. Αλλά τι θα κάνουμε; Μας το λέει σήμερα καθαρά ο Κύριος: «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών» (Λουκ. 6,35)! Θα δείξουμε αγάπη, γιατί κι αυτός είνε πλάσμα του Θεού, είνε αδελφός μας· αυτό μας διατάζει τώρα ο Κύριος. Γιατί μόνο η αγάπη μπορεί να σβήση την πυρκαϊά του μίσους.
Έτσι, αγαπώντας τους εχθρούς σου, ανεβαίνεις το δεύτερο σκαλοπάτι της αγάπης του Χριστού μας. Υπάρχει όμως και τρίτο ανώτερο.
- Το τρίτο σκαλοπάτι είνε να ευεργετής. Τ’ ακούσαμε σήμερα· «Αγαθοποιείτε», «Δανείζετε» και «Γίνεσθε οικτίρμονες» (ε.α. 6:35-36). Είνε η φωνή του Χριστού. Εκείνος που αγαπά δεν μπορεί να βλέπη ορφανά να πεινούν, χήρες να λειώνουν στο καμίνι της φτώχειας, σακάτηδες να γυρνούν στους δρόμους· και ελεεί.
Η ελεημοσύνη είνε η καλύτερη τοποθέτηση των χρημάτων. Υπάρχουν πολλές τράπεζες, με διάφορα ονόματα, που ασφαλίζουν τα χρήματα· Εθνική, Αθηναϊκή, Αγροτική… Δίνουν και τόκο. Αλλά η καλύτερη τράπεζα ξέρετε ποια είνε; Είνε η τράπεζα της ελεημοσύνης. Ό,τι δίνεις στους φτωχούς, δεν το χάνεις· τ’ αφήνεις στα χέρια του Θεού, και ό,τι κρατάει ο Θεός ασφαλίζεται και αυξάνεται. Όπου αλλού να βάλης τα χρήματά σου, δεν θα έχης τόσο επιτόκιο· και υπάρχει κίνδυνος μια μέρα ακόμη και να τα χάσης τελείως, όπως συνέβη πράγματι στο παρελθόν. Αλλά όσα θα καταθέσης στην τράπεζα της ελεημοσύνης δεν θα χαθούν· θα σε περιμένουν στον ουρανό και θα τα βρης πολλαπλασιασμένα!
Αν σου συμβή μάλιστα, αυτός που βρίσκεται τώρα σε ανάγκη να ‘νε ένας εχθρός σου, εσύ μη δείξης χαιρεκακία. Άκουσε τι σε συμβουλεύει ο απόστολος Παύλος για την περίπτωση αυτή: «Εάν πεινά ο εχθρός σου, ψώμιζε αυτόν (= δίνε του να φάη), εάν διψά, πότιζε αυτόν· τούτο γαρ ποιών άνθρακας πυρός σωρεύσης επί την κεφαλήν αυτού (= κάνοντας έτσι θα μαζέψης αναμμένα κάρβουνα πάνω στο κεφάλι του). Μη νικώ υπό του κακού, αλλά νίκα εν τω αγαθώ το κακόν (= μη νικιέσαι από το κακό, αλλά νίκα το κακό δια του αγαθού)» (Ρωμ. 12:20-21). Έτσι ξέρει να νικά η αγάπη· έτσι αφοπλίζει, σκλαβώνει, και το μεγαλύτερο εχθρό.
Αγάπη! Να, αδελφοί μου, ποιο είνε το διακριτικό γνώρισμα του Χριστιανού. Να η σκάλα που θα μας ανεβάση έως τον ουρανό. Να το φάρμακο που χρειάζεται η ανθρωπότης για να βρη τη θεραπεία της.
Γι’ αυτό ας προσπαθήσουμε να ξερριζώσουμε το αγκάθι του μίσους και να φυτέψουμε το λουλούδι της αγάπης. Ας το καλλιεργήσουμε όσο μπορούμε καλλίτερα· ας το ποτίζουμε με το δάκρυ της προσευχής, ας το λιπαίνουμε με την ελεημοσύνη, ας το προστατεύουμε με την ταπεινοφροσύνη, ας το ενισχύουμε με τη συγχώρηση και την πίστη.
Η αγάπη είνε η ρίζα κάθε αγαθού· αυτή θα μας χαρίση τη ειρήνη της ψυχής, αυτή θα μας φέρη τα δώρα και τις ευλογίες του Θεού, αυτή θα μας δώση το εισιτήριο για να μπούμε στο ανάκτορο του Βασιλέως, όπου μόνο αγάπη βασιλεύει· διότι «ο Θεός αγάπη εστί» (Α’ Ιω. 4:8,16).
Από το φυλλάδιο ΚΥΡΙΑΚΗ, αριθμός 2226, 29 Σεπτεμβρίου 2019, Φλώρινα.
