Ο άγιος πατήρ ημών Σεραπίων έλαβε στον κόσμο ευρύτατη φιλολογική παιδεία και ήταν ονομαστός ρήτορας. Απαρνήθηκε, ωστόσο, τις ματαιότητες της κοσμικής σοφίας για να ασπασθεί τον μοναχικό βίο και έγινε μαθητής του αγίου Αντωνίου του Μεγάλου, κατόπιν δε ηγούμενος ενός κοινοβίου. Ο Θεός τον απέσπασε από την ησυχία του, χειροτονήθηκε επίσκοπος και τάχθηκε με ζήλο στην υπηρεσία της απειλούμενης Ορθοδοξίας, σε στενή συνεργασία με τον φίλο του άγιο Αθανάσιο.
Το 339, ο Αθανάσιος του έγραψε από την Ρώμη, όπου ήταν εξόριστος, για να τον συμβουλεύσει σχετικά με το πως έπρεπε να πολιτευθεί στην διοίκηση της Εκκλησίας. Το 353, ο αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας τον έστειλε στην Δύση, στον αυτοκράτορα Κωνστάντιο και τον πάπα Λιβέριο, επικεφαλής αντιπροσωπίας επισκόπων και πρεσβυτέρων, με σκοπό να αποτρέψει τις απειλές εναντίον του, που προέρχονταν από δολοπλοκίες των αρειανών.
Παρά την απομάκρυνση που επέβαλε η εξορία, ο Σεραπίων έγραφε συχνά στον άγιο αρχιεπίσκοπο για να διαφωτισθεί γύρω από δογματικά θέματα που ανέaκυπταν στην Εκκλησία του. Έτσι ο άγιος Αθανάσιος του έγραψε για να τον πληροφορήσει για τον θάνατο του Αρείου και του απηύθυνε τέσσερεις δογματικές επιστολές μεγάλης σημασίας, με σκοπό να διευκρινίσει την θειότητα του Αγίου Πνεύματος, προς αναίρεση του νέου αιρεσιάρχη Μακεδονίου.
Παρά τα ποιμαντικά του καθήκοντα, ο άγιος Σεραπίων δεν παραμελούσε τους μοναχούς· τους επισκεπτόταν συχνά και τους απηύθυνε ένα υπέροχο εγκώμιο (PG 40, 925-942). Ο άγιος Αντώνιος του διηγείτο τις οπτασίες του όσον αφορά την κατάσταση της Εκκλησίας, και σ’ αυτόν και στον άγιο Αθανάσιο κληροδότησε τις δύο μηλωτές του πριν πεθάνει, όπως έκανε για τον Ελισαίο ο προφήτης Ηλίας (Β’ Βασ. 2:12), υποδηλώνοντας ότι εφεξής το πνεύμα του θα βρισκόταν σ’ αυτούς. Επ’ ευκαιρία του θανάτου του πατριάρχη των μοναχών, ο Σεραπίων απηύθυνε επιστολή στους μαθητές του, λέγοντας: «Ο κόσμος έχασε έναν μεγάλο διαμεσολαβητή, οι ουρανοί δέχθηκαν έναν μεγάλο άνθρωπο. Ο άνω δέχθηκε αυτόν που αναζητούσε, ο κάτω έχασε αυτόν που είχε».
Από την εξορία του, στην οποία καταδικάστηκε εξαιτίας της θαρραλέας υπεράσπισης του αγίου Αθανασίου, ο Σεραπίων προσέφερε παρηγοριά με τις επιστολές του στους άλλους Αιγύπτιους επισκόπους που είχαν καταφύγει στην Νεοκαισάρεια της Παλαιστίνης, και λίγο αργότερα παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο, περί το 356.
Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Τόμος έκτος, Φεβρουάριος. Εκδόσεις Ορμύλια, σελ. 92.
