Ο όσιος Γρηγέντιος γεννήθηκε στα Μεδιόλανα (σημ. Μιλάνο) ή, κατ’ άλλους, στην Μοισία, στις αρχές του 6ου αιώνα. Ωσάν αγρός γόνιμος και καλά οργωμένος, πολύ γρήγορα έκανε να καρποφορήσει ο σπόρος της αρετής που του είχαν εμφυτεύσει οι ευσεβείς γονείς του. Μόλις έφθασε σε νόμιμο ηλικία, χειροτονήθηκε διάκονος και επιδόθηκε με ζήλο στην νηστεία και στους λοιπούς αγώνες της άσκησης, σε βαθμό ώστε ο Θεός να του δώσει το χάρισμα να επιτελεί σημεία και θαύματα. Μυήθηκε στην επιστήμη των επιστημών από έναν αναχωρητή που εγκαταβίωνε όχι μακριά από την πόλη και έμαθε από τον όσιο αυτόν άνθρωπο ότι θα καλούνταν να αναλάβει το επισκοπικό αξίωμα στην μακρινή Αραβία. Την προφητεία αυτή επιβεβαίωσε αποκαλυπτικό όραμα του αγίου Αποστόλου Πέτρου.
Περί το 526 έγιναν νέες σφαγές χριστιανών του Ναζράν (Νεγράν) και ο Εβραίος Δου-Νοουάς εξαπέλυσε διωγμό εναντίον τους στο βασίλειο της Ομηρίτιδος χώρας (Ιμγιάρ, η σημ. Υεμένη). Πληροφορούμενος το γεγονός, ο βασιλέας του γειτονικού βασιλείου της Αξώμης (Αιθιοπία), Ελεσβαάν (Κάλεβ Έλλα Ασμπέχα), με την ενθάρρυνση του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’ (518-527) εξεστράτευσε εναντίον του Δου-Νοουάς. Επανέκτησε την χώρα, εγκατέστησε αντιβασιλέα από την Αξώμη και αναστήλωσε την χριστιανική πίστη. Τόσος ήταν ο ζήλος του, ώστε εργάσθηκε ο ίδιος χειρωνακτικά στην θεμελίωση του ναού που διέταξε να χτίσουν στην θέση του βασιλικού ανακτόρου του Σαφάρ (ή Ταφάρ), ο οποίος αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα.
Επιθυμώντας να θέσει έναν επίσκοπο επικεφαλής της Εκκλησίας, η οποία είχε δεινοπαθήσει και αποδιοργανωθεί εξαιτίας των διωγμών που εξαπέλυσαν οι Εβραίοι, απηύθυνε επιστολή στον πατριάρχη Αλεξανδρείας Τιμόθεο Γ’ ζητώντας του να στείλει άνθρωπο θεοφόρο, συνετό και πλήρη αποστολικού ζήλου. Καθώς δεν έβρισκε υποψήφιο με αυτές τις αρετές, ο πατριάρχης κατέφυγε στην προσευχή. Παρουσιάσθηκε τότε, εν τω μέσω της νυκτός, ο άγιος Ευαγγελιστής Μάρκος, ιδρυτής και προστάτης της μητροπόλεως Αφρικής, και του είπε ότι ο Θεός είχε εκλέξει τον νεαρό Γρηγέντιο, που εδώ και μερικές ημέρες βρισκόταν στην Αλεξάνδρεια, φιλοξενούμενος στην οικία κάποιου χριστιανού. Όλος χαρά ο πατριάρχης τον κάλεσε, τον ενημέρωσε για την θεία βούληση και μετά από μερικές ημέρες συζητήσεων και πατρικών νουθεσιών τον ανύψωσε στην κορυφή της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και τον έστειλε με επαρκή συνοδεία στο βασίλειο της Ομηρίτιδος.
Μόλις εγκαταστάθηκε στον επισκοπικό θρόνο του Σαφάρ, εν μέσω γενικής αγαλλίασης, ο νέος ποιμενάρχης άρχισε, με την βοήθεια του αφοσιωμένου βασιλέα, να διδάσκει, να κατηχεί στα δόγματα της Πίστεως, να επαναφέρει ήθη και θεσμούς που αποτελούν την ειδοποιό διαφορά του χριστιανικού πολιτισμού. Χειροτόνησε πρεσβυτέρους και διακόνους και τους έστειλε να αναζωογονήσουν το χριστιανικό φρόνημα των κατοίκων της υπαίθρου.
Ο ίδιος ανέλαβε τον αγώνα κατά του ιουδαϊσμού, που είχε μεγάλη εξάπλωση μεταξύ του πληθυσμού της Ευδαίμονος Αραβίας. Το πνεύμα του νεαρού ιεράρχη είχε καθαρθεί από την πολύχρονη άσκηση και τις αγρυπνίες, και η γνώση που είχε αποκτήσει της Αγίας Γραφής ήταν πολύ ευρύτερη και ενδελεχέστερη από εκείνη των ραββίνων της συναγωγής. Ως εκ τούτου, ο άγιος Γρηγέντιος δεν φοβόταν να τους πολεμήσει ανένδοτα, με μόνο όπλο τον λόγο του Θεού, ενεργή και τομώτερον υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον (Εβρ. 4:12). Τίποτε δεν μπορούσε να του αντισταθεί· ούτε τα περίτεχνα σοφίσματα ούτε η ατελείωτη παράθεση των πλέον δυσνόητων εδαφίων της Παλαιάς Διαθήκης. Ο λόγος του αντηχούσε ως χαλκός εμβαπτισμένος και ανάγκαζε τους αντιπάλους του να αναγνωρίσουν τον σαρκωθέντα Λόγο του Θεού ή να φανερώσουν την κακοπιστία και την σκληροκαρδία τους.
Ένας από τους πιο μορφωμένους Εβραίους, ονόματι Ερβάν, άρχισε μια δημόσια συζήτηση με τον άγιο, τόσο πεισματική που διήρκεσε σχεδόν δίχως διακοπή για πολλές ημέρες. Επιχειρήματα και βιβλικά παραθέματα δεν στάθηκαν ικανά να υπερνικήσουν το πείσμα του Εβραίου, ο οποίος, έχοντας εξαντλήσει την επιχειρηματολογία του, στο τέλος ανέκραξε: «Γιατί χασομερούμε με μάταιες συζητήσεις; Αν αυτός ο Ιησούς, τον οποίο σταύρωσαν οι πρόγονοί μας, είναι πάντα εν ζωή και είναι Υιός του Θεού, να μου τον δείξεις και θα πιστεύσω σ’ αυτόν».
Οι άλλοι Εβραίοι που βρίσκονταν εκεί επευφήμησαν τον Ερβάν για την πρόκληση που απηύθυνε· ο άγιος Γρηγέντιος αποσύρθηκε τότε για λίγες στιγμές και προσευχήθηκε αμέσως στον Κύριο. Ξάφνου σείστηκε η γη, ο ουρανός έμοιαζε να σχίζεται στα δύο, και παρουσιάσθηκε ο ίδιος ο Χριστός, με όλη την δόξα που θα Τον περιβάλλει στην Δευτέρα Παρουσία, περιβαλλόμενος καταστράπτον φως που κατακρήμνισε τους δυσσεβείς και τους τύφλωσε και ταυτόχρονα γέμισε αγαλλίαση τους πιστούς χριστιανούς, προσφέροντάς τους μια πρόγευση των ουρανίων αγαθών στα οποία ελπίζουν.
Εξήγησε τότε ο άγιος στους τρομοκρατημένους Εβραίους, ότι η τύφλωση ήταν τιμωρία για την ασέβειά τους, και ότι αν δεν μετανοούσαν και δεν πίστευαν στον Σωτήρα Χριστό και δεν λάμβαναν το άγιο Βάπτισμα, θα παρέμεναν στο σκοτάδι αιωνίως μέχρι την ημέρα της Κρίσεως. Ένας εξ αυτών αποφάσισε να βαπτισθεί και αναδύθηκε από τα νάματα της παλιγγενεσίας ακτινοβολώντας χαρά, έχοντας ξαναβρεί τους σωματικούς οφθαλμούς μετά τον φωτισμό του από το φως του Πνεύματος. Το παράδειγμά του ακολούθησαν περισσότεροι από πέντε χιλιάδες Εβραίοι και ο ίδιος ο Ερβάν, ο οποίος υποδειγματικά μετανόησε, έλαβε το όνομα Λέων και κατέστη εξ απορρήτων σύμβουλος του βασιλέως.
Στην συνέχεια, ο άγιος Γρηγέντιος συνέταξε κώδικα νόμων που ρύθμιζε αυστηρά τα ήθη και την διαγωγή των χριστιανών. Οι ναοί πλήθυναν και υπό την πνευματική του καθοδήγηση ο βασιλέας ίδρυσε πολλά νοσοκομεία και άλλα ευαγή ιδρύματα. Μετά τον θάνατο του Αβράα, ανήλθε στον θρόνο ο γιος του Έρδιδος, ο οποίος συνέχισε με ευλάβεια το θεάρεστο έργο του πατέρα του. Πολλά ήσαν τα θαύματα που επιτέλεσε επί σειρά ετών στην επισκοπική του επαρχία ο άγιος Γρηγέντιος, και άφθονη η χάρις του πνεύματος που μετέδωσε. Την οσιακή κοίμησή του στις 19 Δεκεμβρίου 552 ακολούθησε πάνδημος κηδεία και θρήνος. Η Εκκλησία της Ομηρίτιδος έζησε ειρηνικά μέχρι την κατάκτηση του βασιλείου από τους Πέρσες (572), η οποία προετοίμασε τον αφανισμό του από την μουσουλμανική πλημμυρίδα (περί το 632).
Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Τόμος τέταρτος, Δεκέμβριος. Ίνδικτος, Αθήναι.
Ο όσιος Γρηγέντιος επίσκοπος Σαφάρ
