«ουκ ειμί ικανός ίνα μου υπό την στέγην εισέλθεις»
Το θαύμα είναι φανέρωση της θείας δόξας. Το θαύμα δεν γίνεται για να πιστεύσουν οι άνθρωποι. Επειδή υπάρχει η πίστη γίνεται το θαύμα. Επιπλέον το θαύμα είναι ιστορικό γεγονός και εντάσσεται στην όλη πορεία της ιστορίας της θείας οικονομίας. Το θαύμα, όπως στην περίπτωση του εκατοντάρχου, φανερώνοντας την θεία δόξα στον κόσμο δεν αφορά μόνο ένα πρόσωπο αλλά ανήκει στην κοινότητα και την ιστορία.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας βλέπουν στην κτιστή πραγματικότητα τούς «λόγους των πραγμάτων». Δεν ομιλούν για φυσικούς νόμους όπως η Επιστήμη. Επιπλέον, ο λεγόμενος φυσικός και ο μεταφυσικός κόσμος είναι δύο πράγματα ενωμένα. Η ενότητα Θεού και κόσμου συγκροτείται με τις άμεσες θείες ενέργειες. Ο άκτιστος Θεός και η κτιστή δημιουργία είναι ένα ενιαίο ιεραρχικό σώμα όπου η τάξη είναι χαρισματική και όχι εξουσιαστική και όλα φωτίζονται, ουσιώνονται και ζωοποιούνται από τις άκτιστες ενέργειες του Θεού. Για την ουσίωση των όντων ο Θεός είναι διαρκώς παρών στην κτίση. Έτσι το θαύμα δεν είναι άρση κάποιου φυσικού νόμου, ακριβώς επειδή η δράση της τελειωτικής ενέργειας του Θεού είναι άκτιστη ενώ οι φυσικοί νόμοι είναι κτιστοί. Παντού υπάρχουν οι απειράριθμες ενέργειες του Θεού. «Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής» (Ψαλμ. 23:1).
«Και είπεν ο Ιησούς… Ύπαγε και ως επίστευσας, γενηθήτω σοι» (Ματθ. 8:13). Παρατηρούμε εδώ ότι για την δράση της άκτιστης θείας ενέργειας είναι απαραίτητη, σαν συνέργεια, η πίστη. Και σε άλλες περιπτώσεις ο Χριστός ερώτησε: «Πιστεύεις ότι δύναμαι τούτο ποιήσαι;». Η πίστη κατά τον Παύλο είναι «ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων» (Εβρ. 11:1). Επιπλέον η σωτηρία δια της πίστεως είναι «Θεού το δώρον» (Εφ. 2:8). Ο Κύριος ζητά την πίστη προτού επιτελέσει ένα θαύμα επειδή η πίστη είναι στην ουσία αποδοχή των μη ορωμένων πραγμάτων. Ο άνθρωπος σε αυτό μόνο συνεργεί: στην αποδοχή της θείας ενέργειας, της σωτηρίας. Η σωτηρία είναι αποκλειστικό έργο του Θεού, όμως η αποδοχή αυτού του έργου ανήκει στον άνθρωπο. Με αυτόν τον τρόπο το μυστήριο της σωτηρίας, κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, ανήκει σε αυτούς που το θέλουν και το αποδέχονται ελεύθερα, όχι σε τυραννουμένους.
Η πίστη, επιπλέον, σημαίνει την μη αποδοχή του λογικού μέρους της ψυχής ως κυρίαρχου και την αποδοχή της Παντοδυναμίας του Θεού. Αυτό είναι μία πράξη ταπείνωσης, αλλά ο Θεός «ταπεινοίς δίδωσι χάριν». Σύμφωνα με την λεγόμενη «ανθρωπική αρχή» ο άνθρωπος είναι κατασκευασμένος με τρόπο ώστε να κατανοεί τα πράγματα και την δομή του σύμπαντος επειδή είναι το κέντρο της δημιουργίας. Ο Θεός, όμως, είναι ακατάληπτος και προσεγγίζεται με την πίστη που σημαίνει την αποδοχή του υπερβατικού. Αυτό ακριβώς υπονοεί η ερώτηση του Κυρίου «πιστεύεις ότι δύναμαι τούτο ποιήσαι;». Πιστεύοντάς το παύεις να είσαι εγωκεντρικός και να λατρεύεις το εγώ σου ή τα έργα σου ή να θαυμάζεις τον νου σου και καλοδέχεσαι την παρουσία του Θεού, την πρόνοιά του και στην ουσία την αγάπη του.
Ο Θεός κατά την παράδοση της Εκκλησίας είναι αγάπη και έρως εκ-στατικός, που βγαίνει δηλαδή από την στατικότητά του. Αυτό νοείται όχι σαν συναισθηματισμός αλλά σαν κίνηση. Όταν δεν αποδέχεσαι τον Θεό και τη αγάπη του γίνεσαι ανέραστος και καταστροφικός. Καταστρέφεις τον εαυτό σου και την δημιουργία. Με αυτόν τον τρόπο εισέρχεται το κακό στον κόσμο σαν διάβρωση του αγαθού: όταν οι άνθρωποι κλείνονται εγωκεντρικά στον εαυτό τους και αρνούνται τα χαρίσματα και τις δωρεές του Θεού. Άρα, κάθε σου κίνηση προς τον εγωκεντρισμό προξενεί ζημία σε όλο τον κόσμο ενώ, αντιθέτως, κάθε κίνηση προς την ταπείνωση και την κοινωνικότητα ωφελεί όλο τον κόσμο. Από αυτή τη άποψη κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος για το κακό στον κόσμο εφόσον κλείνεται εγωιστικά στο εγώ του. Οι Άγιοι θεωρούν τους εαυτούς τους υπεύθυνους για ό,τι κακό υπάρχει στον κόσμο, ακόμη και για τις πράξεις των άλλων. Αυτό το νόημα έχει η ερώτηση του Θεού στον αδελφοκτόνο Κάιν «πού έστιν Άβελ ο αδελφός σου;» και η απάντηση του Κάιν «μη φύλαξ του αδελφού μου ειμί εγώ;» (Γεν. 4:9). Ο Θεός μάς θεωρεί συνυπεύθυνους τον ένα για τον άλλο.
Η φράση του εκατόνταρχου «ουκ ειμί άξιος ίνα μου υπό την στέγην εισέλθεις» έγινε ιστορική και πολλοί Πατέρες την αντέγραψαν ή την σχολίασαν. Ευχόμεθα να υπάρξουν και σήμερα άνθρωποι να την πιστεύουν βαθέως και να την κάνουν πράξη.
Από το βιβλίο: Αρχιμανδρίτου Δωροθέου Τζεβελέκα, ΔΙΗΓΗΣΟΜΑΙ ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΣΟΥ (η αγάπη του Θεού στα κυριακάτικα Eυαγγέλια). Θεσσαλονίκη 2015
